На ютуб-канале «Жыцьцё-маліна» выйшла інтэрвію журналіста Мікіты Мелказёрава зь пісьменьнікам Сашам Філіпенкам. Сабралі некалькі яскравых выказваньняў.
Пра Лукашэнку
«Я цьвёрда перакананы, што Лукашэнка не прачытаў ніводнай кнігі ў жыцьці. Проста наагул ніводнай. Нашай краінай кіруе чалавек, далёкі ад любой кнігі, якая магла б на яго паўплываць (...) Цяпер гэта пэрсанаж, які проста страціў розум. Мы відавочна назіраем нейкія клінічныя рэчы, і да яго ўжо ў меншай ступені ёсьць нейкія прэтэнзіі, хутчэй прэтэнзіі ёсьць да людзей, якія даюць яму таблеткі. Бо я бачу зусім звар’яцелага дыктатара, які трымаецца за ўладу з апошніх сілаў, які гатовы аддаць уласную краіну».
Пра тое, як жыць беларусам ў статусе грамадзян краіны-агрэсара
«Калі вы будзеце паказваць беларускі пашпарт, уяжджаючы ў Хэльсынкі ці ў Італію, памежнікі будуць глядзець на вас як на краіну-агрэсара. Мы, безумоўна, будзем з гэтым жыць нейкі час. Нам трэба будзе нейкі час, каб знайсьці гэтую налепку, адчуць яе і неяк зь сябе зьняць».
«Мы павінны за гэта адказваць. Мы дапусьцілі. Значыць, мы зрабілі недастаткова. Мы жылі 26 гадоў паралельным жыцьцём і не заўважалі, што адбываецца. А людзей, якія трубілі аб тым, што Лукашэнка ва ўладзе, называлі „змагарамі“».
Пра пачуцьцё віны
«Гэта неканструктыўна — сядзець і заганяцца. У мяне ёсьць жаданьне зрабіць нешта яшчэ. І я думаю, што мы знаходзімся ў сытуацыі, калі нам трэба прыдумляць новыя мэтады барацьбы. Гэта як такая матэматычная задача, якую немагчыма разьвязаць. Нам здаецца, што мы ўжо ўсё зрабілі, выйшлі, а апынуліся ў нейкім тупіку. Аднак ёсьць матэматычныя задачы, якія людзі не маглі разьвязаць сотні гадоў, але потым усё ж такі разьвязалі. І мне здаецца, што калі ў нас зьявілася думка, што можам перамагчы, нам трэба прыдумляць новыя спосабы ціску на рэжым, устаўляць яму палкі ў колы ўсімі магчымымі новымі спосабамі».
Пра незалежнасьць Беларусі
«У нас заўсёды была нібыта дамоўленасьць з уладай: вы ня лезеце ў палітыку, але затое мы незалежныя, ніколі ў нас ня будзе рускіх войскаў і гэтак далей. І мы зараз назіраем, што чалавек расплочваецца за 2020 год тым, што аддае ўласную краіну».
«Я ня ведаю, ці сапраўды мы былі незалежныя ўсе гэтыя гады. Мы ня ведаем зьместу ніводнай размовы Лукашэнкі з Пуціным за зачыненымі дзьвярыма цягам усіх гэтых гадоў. Мы ня ведаем, зараз на яго націснулі ці раней. Ёсьць у нас зараз поўная незалежнасьць ці квазінезалежнасьць — гэта ўсё не адмяняе барацьбы за тое, каб мы былі сувэрэннай незалежнай дзяржавай».
Напад Расеі на Ўкраіну
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
