На сайце Польскай тэлевізіі апублікаваны артыкул «Ані літоўцы, ані беларусы нічога ў палякаў ня кралі». Яго аўтарка, журналістка Мар’я Пшэломец, адказвае на артыкул, які зьявіўся на сайце TVP 22 лістапада.
У тэксьце пад назвай «Пахаваньне Арла і Пагоні. Як Літва і Беларусь забралі ў Польшчы герояў» аўтар тады пісаў:
«... былым малодшым братам спатрэбілася крокі зь Серакаўскасам і культам Каліноўскага, каб яны не адчувалі пагрозы сваёй ідэнтычнасьці, — піша аўтар Кшыштаф Зваліньскі, называючы Каліноўскага пераробленым у беларуса палякам. — Малады нацыяналізм непісьменных да нядаўняга часу народаў мусіў змагацца з памяцьцю аб элітах, бо яны былі польскімі. Насуперак усяму, што было польскім, фармавалася нацыянальная сьвядомасьць у Літве, Беларусі і Ўкраіне».
Паводле Мар’і Пшэломец, ужо толькі назва артыкулу сьведчыць, што аўтар «не разумее, чым была Рэч Паспалітая Абодвух Народаў».
«Найперш не разумее, чым цяпер ёсьць для народаў, якія калісьці яе стваралі, спадчына дзяржавы, узьніклай дзякуючы добрай волі „вольных, роўных і шанаваных“: літоўцаў, прадстаўленых дынастыяй Ягайлавічаў, палякаў, чыя каралева Ядвіга хрысьціла Літву і якія прынялі літоўскіх баяраў пад свае гербы, адначасова пагадзіўшыся на асобнасьць Вялікага Княства (уласны бюджэт і войска), і нарэшце продкаў сёньняшніх беларусаў, мова якіх была афіцыйнай у Літве. Рэч Паспалітая — гэта ня Польшча, гэта зьвяз Літвы і Кароны», — піша Пшэломец.
Аўтару артыкулу «Пахаваньне Арла і Пагоні. Як Літва і Беларусь забралі ў Польшчы герояў», які сьцьвярджаў, што шляхта ў ВКЛ лічыла сябе палякамі, тэлевядоўца тлумачыць, што сама шляхта заўсёды падкрэсьлівала сваю сувязь менавіта зь Літвой, а ня Польскай Каронай.
«Ані літоўцы, ані беларусы нікога ў палякаў ня ўкралі. Зыгмунт Серакоўскі і Кастусь Каліноўскі — нашыя супольныя героі. На іхных магільных табліцах трохмоўныя надпісы, і ўсе тры народы маюць права лічыць іх сваімі. Роўныя з роўнымі, вольныя з вольнымі...»
Аўтарка лічыць, што абодвум паўстанцкім лідэрам прасьцей было з зразумець сучасны літоўскі або беларускі наратыў, разам зь літоўскай формай прозьвішча Серакаўскас ці беларускай — Каліноўскі, чым крык «Рукі прэч, нацыяналістычныя „малодшыя браты“, ад нашых польскіх герояў!»
Пшэломец піша, што 22 лістапада Вільня «патанала ў сьцягах Літвы і бел-чырвона-белых сьцягах незалежнай Беларусі. Польскія сьцягі былі амаль ня бачныя».
«У гэтым кантэксьце варта спытацца: хто хавае Арла і Пагоню?», — гэтымі словамі тэлевядоўца Мар’я Пшэломец завяршае артыкул на сайце Польскай тэлевізіі.
Марыя Пшэломец — былая карэспандэнтка BBC у Польшчы, цяпер журналістка TVP. Вучылася на факультэце гісторыі Ягелёнскага ўнівэрсытэту. Займаецца тэматыкай, зьвязанай з краінамі былога СССР. Ад 2007 году вядзе ўласную перадачу Studio Wschód.
