Улады Кітаю склалі новы маральны кодэкс грамадзян краіны. Ён заснаваны на прынцыпах нацыяналізму, марксізму і канфуцыянства. Новыя правілы ахопліваюць абсалютна ўсе галіны жыцьця: ад сартаваньня сьмецьця да паводзінаў у інтэрнэце і за мяжой.

Дакумэнт называецца «Плян укараненьня ў жыцьцё маральных прынцыпаў грамадзян у новай эры» і мае некалькі дзясяткаў старонак. У ім падкрэсьліваецца асабістая роля кіраўніка краіны Сі Цьзіньпіна ў фармаваньні кітайскага маральнага кодэксу.

Назіральнікі зьвяртаюць увагу, што ў тэксьце ня згадваецца ніводзін з папярэднікаў кітайскага лідэра, нават сам Мао Цзэдун. Назіральнікі лічаць, што Сі Цьзіньпін імкнецца ўвесьці ў краіне культ асобы. Пры ім у Кітаі наступіла большая кансалідацыя вакол партыі.

Экспэрты мяркуюць, што націск на ідэалёгію зьвязаны найперш з эканамічнай каньюнктурай у Кітаі. А яна пагаршаецца. У трэцім квартале гадавы рост ВУП зьменшыўся да 6%. Гэта наступства гандлёвай вайны паміж Пэкінам і Вашынгтонам. У гэтай сытуацыі ўлады хочуць кансалідаваць уладу і грамадзян.

Камунізм з кітайскімі рысамі

Падобны дакумэнт быў апублікаваны ў 2001 годзе. У новым гаворыцца, што за гэты час у кітайцаў значна палепшыліся нацыянальная ўпэўненасьць у сабе і гонар, а таксама маральныя стандарты. Але ў сувязі зь міжнароднай сытуацыяй і кепскім уплывам Інтэрнэту, «мараль пакутуе ад культурнай эрозіі».

У дакумэнце падкрэсьліваецца, што сацыялізм з кітайскімі характарыстыкамі ўступіў у новую эру, а Кампартыя прасоўвае традыцыйныя каштоўнасьці Кітаю, стварае і фармуе сацыялістычную маральную сыстэму.

— Пакланеньне грошам, геданізм і крайні індывідуалізм па-ранейшаму прыкметныя. Некаторыя чальцы грамадзтва нават ня маюць маральных каштоўнасьцяў, — гаворыцца ў дакумэнце. Таму Сі Цьзіньпін прапануе «вялікую барацьбу для пабудовы кітайскага духу». Мы прачыталі дакумэнт цалкам і прыводзім некаторыя вытрымкі.

Кітайцаў заклікаюць

• бараніць марксісцкую і камуністычную мараль
• быць ляяльнымі і адданымі
• трымацца правільнай грамадзкай думкі
• любіць Радзіму, працу, навуку
• быць ветлівымі і дапамагаць людзям
• дапамагаць бедным і старым
• бараніць грамадзкую ўласнасьць
• трымацца сямейных каштоўнасьцяў і роўнасьці паміж мужчынамі і жанчынамі, мужамі і жонкамі

Дбаць пра культуру

• паглыбляць прапаганду сацыялізму з кітайскімі рысамі
• ставіцца з павагай і гонарам да традыцыйнай кітайскай культуры
• імкнуцца да адзінай ідэалягічнай канцэпцыі
• прапагандаваць сацыялізм і мараль празь літаратуру і мастацтва
• пашыраць музычныя творы пра Радзіму, герояў, працу
• супрацьстаяць кічу і вульгарнасьці
• разглядаць сацыялістычную этыку як крытэр ацэнкі і ўзнагародаў твораў мастацтва

Задачы для ўлады

• выкарыстоўваць школы і ВНУ для ажыцьцяўленьня палітыкі партыі
• інфармаваць грамадзтва пра высокамаральныя і немаральныя паводзіны грамадзян
• рэклямаваць пасьпяховых фігур, якія маюць стаць узорам для іншых
• своечасова крытыкаваць і абвяргаць словы, якія парушаюць мараль
• СМІ і бізнэс павінны клапаціцца аб маральнай самадысцыпліне

У замежжы і з замежнікамі

• паводзіць сябе цывілізавана падчас падарожжаў, цывілізавана есьці і паводзіць сябе адпаведна ў транспарце
• дбаць пра прыгожыя месцы, мэдычныя ўстановы, спартыўныя пляцоўкі
• правільна апранацца
• дэманстраваць за мяжой цывілізаваныя якасьці, паважаць мясцовыя законы
• на мерапрыемствах з удзелам замежнікаў быць адкрытымі, цярпімымі, пазытыўнымі і ўпэўненымі ў сабе

У сябе

• давяраць судовым органам
• адмаўляцца ад раскошы
• праводзіць «Месяцы сумленнасьці», каб людзі маглі паведамляць пра нядобрасумленныя паводзіны іншых
• займацца валянтэрствам
• адраджаць вёску і выхоўваць там цывілізаваныя звычаі
• змагацца з кепскімі звычкамі, забабонамі, дэкадэнцкай культурай і незаконнымі рэлігійнымі сіламі
• жыць паводле экалягічнай маралі: паважаць прыроду, падзяляць сьмецьце, весьці нізкавугляродны лаж жыцьця
• правіла «Я за ўсіх, усе за мяне» павінна стаць звыклай практыкай

У інтэрнэце

• разьвіваць пазытыўную онлайн-культуру
• выкарыстоўваць інтэрнэт для разьвіцьця карыснай літаратуры, музыкі, выступаў, фільмаў, гульняў і г. д
• умацаваць правільныя паводзіны пры гарачых і надзвычайных сытуацыях у сеціве
• ператвараць правільную маральную арыентацыю ў мэйнстрым кібэрпрасторы
• змагацца са шкоднай інфармацый у інтэрнэце
• рацыянальна выкладаць свае думкі ў інтэрнэце
• пазьбягаць кепскіх сайтаў

Паводле новага маральнага кодэксу, кітайцы павінны атрымліваць у спадчыну «чырвоны ген». Для прапаганды «нацыянальнага этыкету» рэкамэндуецца выкарыстоўваць СМІ, дошкі аб’яваў, экраны манітораў і рэклямныя шчыты. Увядзеньнем усіх правілаў мае займацца партыя і ўсе дзяржаўныя структуры.