Праверце сваю валізку. Магчыма, вы забыліся ўзяць у адпачынак нешта самае важнае.
Кніга — вось што самае важнае на летніх вакацыях.
Начытаныя і абазнаныя ў літаратуры людзі дзеляцца сваімі думкамі пра кнігі, якія яны рэкамэндуюць абавязкова прыхапіць з сабой, выпраўляючыся ў адпачынак. Выдаўцы са свайго боку таксама маюць што падказаць і параіць.
Андрэй Ільніцкі, доктар мэдычных навук, прафэсар:
«Мне здаецца, што лета, час выкацыяў і адпачынку, самы трапны час дзеля таго, каб выскачыць са штодзённай мітусьні і падумаць пра тое, якое месца мы і як людзі, і як грамадзтва займаем у такім супярэчлівым і зьменлівым сьвеце. Зыходзячы з гэтага я б параіў пазнаёміцца з кнігамі, якія запатрабаваныя ў розных краінах менавіта з гэтага пункту гледжаньня.
Як лекар хачу адзначыць, што мы жывем у час так званай „Глябальнай трансфармацыі харчаваньня“, калі ежа з аднаго боку павінна быць карыснай для чалавека і яго здароўя, прадухіляць разьвіцьцё сардэчна-судзінных і анкалягічных захворваньняў як найбольш частых прычын сьмяротнасьці, а з другога — працэс яе вытворчасьці не ўмешваўся б у прыроду і судзейнічаў больш ашчаднаму карыстаньню яе абмежаваных рэсурсаў.
Дарэчы, такога кшталту дыета складаецца зь ня менш чым 500 грамаў сьвежай садавіны і гародніны, чырвонае мяса павінна быць у максымальнай ступені заменена на птушаніну, страваваньне павінна мець не менш чым за 30 грамаў удзень арэхаў, а вялікая колькасьць бялкоў павінна трапляць з рыбы.
Я хачу адзначыць, што найбольш здаровая з існуючых сучасных дыет, якая якраз адпавядае пералічаным рысам, зьяўляецца міжземнаморская. Адказ на пытаньне, што гэта такое, якая існуе культура жыцьця і харчаваньня ў Італіі, дзе міжземнаморская дыета складае важную частку паўсядзённага жыцьця, дае кніга Алены Касьцюковіч „Ежа — італьянскае шчасьце“, перакладзеная больш чым на 20 моваў сьвету, прадмову да якой напісаў знакаміты Ўмбэрта Эка.
Праблемы экалёгіі абмяркоўваюцца ў сьвеце часьцей чым якія-небудзь іншыя, і гэта не дзіўна, бо мы ўступілі ў час антрапацэну, калі чалавек актыўна ўмешваецца ў прыроду, яе мяняе і часта робіць гэта досыць агрэсіўна і з сур’ёзнымі наступствамі. Было б добра кожнаму падумаць пра выхаваньне ў сабе экалягічнай культуры, дый проста задумацца над тым, ці тое месца людзтва заняло ў жывёльным і расьлінным сьвеце.
На мой погляд, адной з лепшых кніг, якая ўздымае гэтую праблему, зьяўляецца „Чарнобыльская малітва“ Сьвятланы Алексіевіч. Дарэчы, я б раіў прачытаць яе на беларускай мове ў выбітным перакладзе Ўладзімера Арлова, які выйшаў у пяцікніжжы выдавецтва „Логвінаў“. Хаця мова твораў Сьвятланы Алексіевіч руская, але гучаньне, паэтыка хору галасоў, асабліва ў „Чарнобыльскай малітве“, чыста беларуская.
Сучасны сьвет ідзе па шляху інклюзіі, гэта значыць, шмат дасягнуў у прыняцьці розных формаў і чалавечага цела, і чалавечых паводзін, агульна — чалавечай біялёгіі. Такія зьявы як сэксізм — дыскрымінацыя па прыкмеце полу, эйджызм — па ўзросту, аблеізм — па абмежаваных з прычыны зьніжэньня магчымасьцяў здароўя, расізм — па колеру скуры, гамафобія — па сэксуальнай арыентацыі — шмат абмяркоўваюцца і патроху пераадольваюцца ў розных краінах у розных ступенях. У гэтым сэнсе я б параіў зьвярнуцца да кнігі ляўрэата Пуліцэраўскай прэміі Джэфры Яўгенідыса „Сярэдні пол“, у якой ідзе гаворка пра жыцьцё чалавека з гермафрадытызмам. Мне здаецца, што такога кшталту погляду вельмі бракуе нашаму грамадзтву.
Канешне, многія з няўтульнасьцю глядзяць у будучыню, бо сьвет хісткі, хутка мяняецца. Зразумела, што спадчына, якую мы атрымалі ад прамысловай рэвалюцыі 19-га стагодзьдзя, прыходзіць у занядбаньне і мабыць ужо пры нашым жыцьці адбудуцца тэктанічныя зрухі ў лічбавых тэхналёгіях, якія адчуем і мы. Сваё бачаньне будучыні дае Юваль Ной Харары ў кнізе „Homo Deus. Кароткая гісторыя будучыні“, якую, па-мойму, трэба ведаць сучаснаму адукаванаму чалавеку.
І яшчэ сёньня нам вельмі патрэбная, проста неабходная размова пра нас саміх, пра беларускае грамадзтва, пра беларускую пэрспэктыву, паколькі мы жывём у вельмі маладой краіне, якую трэба будаваць, абмяркоўваючы, якое менавіта нашае месца ў супярэчлівым сьвеце. На мой погляд, сучасны беларускі стан рэчаў і спроба абмеркаваньня беларускай пэрспэктывы ёсьць у добрым менскім рамане Альгерда Бахарэвіча „Сабакі Эўропы“, ад якога я, прызнаюся, атрымаў шчырую мастацкую і інтэлектуальную асалоду. Спэцыяльна хачу адзначыць, што горад Менск упершыню стаў паўнавартаснай дзеючай асобай вялікага, сур’ёзнага літаратурнага твору, а шматлікія згадкі пра знаёмыя мясьціны горада надалі раману асаблівы колеры.
Безумоўна, кожны мае свае густы і цяжка раіць нешта адмысловае. Як лекар, усё-ткі я б раіў чытаць добрыя, густоўныя кнігі, бо менавіта калі якасная інфармацыя трапляе ў галаўны мозг, то судзейнічае разьвіцьцю правільных міжнэйронных узаемасувязяў, што ў сваю чаргу судзейнічае здароўю. Гэта ж тычыцца добрага жывапісу, тэатру, увогуле нармальнага, якаснага мастацтва, якое па гэтай прычыне можа мець, не пабаюся гэтага вызначэньня, станоўчы тэрапэўтычны эфэкт. І, канешне, скарыстайце летам вольны вакацыйны час і пабудзьце сам-насам з прыродай, бо перавысіць яе прыгажосьць, хараство і дасканаласьць немагчыма».
Выдавецтва «Галіяфы» — дбайцам пра даўніну і юным шукальнікам прыгодаў:
1. Эльжбэта Інеўская, «Калёны Славы ў гонар Канстытуцыі 3 траўня»
Калёны Славы ў гонар Канстытуцыі 3 траўня — гэта ўнікальныя аб’екты польска-беларускай культурнай спадчыны XVIII стагодзьдзя. Яны былі ўсталяваныя па ўсіх землях Рэчы Паспалітае ў гонар прыняцьця першае канстытуцыі дзяржавы, у склад якое тады ўваходзілі і этнічныя беларускія землі. У каталёгу расказваецца гісторыя стварэньня шаснаццаці такіх калён, якія знаходзяцца на тэрыторыі сёньняшняй Беларусі.
Пасольства Рэспублікі Польшча ў Рэспубліцы Беларусь, пад патранажам якога выходзіць даведнік, спадзяецца, што дадзеная інфармацыя дапаможа ў пошуку іншых калён і паспрыяе рэстаўрацыі тых, якія на сёньняшні дзень маюць у гэтым патрэбу. Новае выданьне дапоўненае і дапрацаванае, выходзіць у цьвёрдай вокладцы. Першае выйшла два гады таму.
2. Ліля Ільюшына, «Ключ дарог»
На сьвеце ёсьць месца, адкуль пачынаюцца ўсе шляхі і дарогі Сусьвету. Той, хто валодае Ключом ад яго, можа абудзіць даўно паснулыя сьцежкі ці назаўжды закрыць шлях да шчасьця. Джым выяўляе ў сабе здольнасьць кіраваць дарогамі, а ў свайго сябра — дар бачыць сьмерць. Яны выпадкова даведваюцца, што непрыемнасьці ў іх мястэчку — справа містэра С., вядомага бізнэсмэна. Вось толькі як справіцца з ім, калі ён і ёсьць Гаспадар Дарог, да таго ж зьвязаны са старажытнымі ведзьмакамі?
Выкладчыца філязофіі, суарганізатарка фэстывалю «Прадмова» і кіраўніца літаратурнага клюбу для падлеткаў напісала кнігу фэнтэзі менавіта для такой чытацкай аўдыторыі. Але захапіць яна можа ўсіх аматараў падобнага жанру, незалежна ад узросту. Прыгодніцкая гісторыя выходзіць у цьвёрдай вокладцы, прыгожа аздобленай мастачкай Ганнай Радзько.
«Варта» — суб’ектыўны агляд падзеяў у літаратуры ды, шырэй, у мастацтве і культуры. Меркаваньні перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
