Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Гісторыі 10 «шпіёнаў», раскрытых беларускімі спэцслужбамі


З нагоды шпіёнскага скандалу, зьвязанага з арыштам украінскага журналіста Паўла Шаройкі, Свабода прыгадала іншыя падобныя выпадкі.

Турэцкія «шпіёны»

Першыя «шпіёны» ў Беларусі зьявіліся яшчэ ў 1994 годзе. Тады ў працы на карысьць Турэччыны абвінавацілі двух беларускіх журналістаў — Юрыя Бехцерава і Аляксандра Люшкевіча, якія працавалі на дзяржаўныя СМІ — агенцтва «Белінфарм» і газэту «Рэспубліка».

Яны нібыта паведамлялі турэцкім дыпляматам зьвесткі эканамічнага і палітычнага характару. Пасьля скандалу іх ня толькі не пакаралі турэмным зьняволеньнем, а нават ня звольнілі з працы.

Дыплямат ЗША

У 1997 годзе ад шпіёнаманіі беларускіх уладаў пацярпеў першы сакратар амбасады ЗША ў Менску Серж Аляксандраў. Яго прымусілі пакінуць Беларусь пасьля абвінавачаньняў у шпіянажы і падтрымцы апазыцыі.

Пара з Італіі

У красавіку 2001 году беларускія спэцслужбы затрымалі грамадзяніна Італіі Анджэлё Антоніё Піў і грамадзянку Беларусі Ірыну Ушак, якая, паводле інфармацыі КДБ, перадавала яму дакумэнты з сакрэтнымі зьвесткамі вайсковага характару. Італьянца асудзілі за шпіянаж на 4,5 года, беларуску за здраду дзяржаве — на 4 гады. Праз год пасьля затрыманьня Аляксандар Лукашэнка памілаваў Ірыну, а потым і італьянца.

Нямецкі паляк

Перад прэзыдэнцкімі выбарамі 2001 году нямецкі грамадзянін польскага паходжаньня Крыстафэр Лец атрымаў за шпіянаж 7 гадоў турмы. Ён быў выкладчыкам нямецка-амэрыканскага цэнтру стратэгічных дасьледаваньняў імя Маршала. У Леца нібыта знайшлі партатыўны кампутар з шыфрамі ды інкрымінавалі яму стварэньне на беларускай тэрыторыі сеткі з завэрбаваных мясцовых грамадзянаў. У 2002-м ён быў вызвалены і дэпартаваны з краіны.

Грамадзянін ЗША

У канцы жніўня таго ж 2001 году зь Беларусі дэпартавалі амэрыканскага грамадзяніна Робэрта Філдынга, якога абвінавацілі ў каардынацыі кампаніі «Выбірай!».

Беларускі чыноўнік

У верасьні 2002 году на 5 гадоў турмы быў асуджаны дзяржаўны інспэктар камітэту каштоўных папераў пры Савеце Міністраў Беларусі Яўген Кукушкін — за тое, што нібыта прадаў расейскім бізнэсоўцам інфармацыю, якая ўяўляла сабой дзяржаўную тайну.

Насамрэч супрацоўнікі беларускіх спэцслужбаў, якія прадставіліся яму расейскімі бізнэсоўцамі, прапанавалі купіць у яго інфармацыю пра дзейнасьць абароннага прадпрыемства «Пеленг». Фактычна беларускія сакрэты дасталіся беларускаму КДБ, аднак чыноўніка арыштавалі ды асудзілі.

Вайсковы журналіст

У красавіку 2004 году ў ажыцьцяўленьні шпіёнскай дзейнасьці на карысьць польскіх спэцслужбаў быў абвінавачаны журналіст вайсковай газэты «Во славу Родины» Аляксей Безьвясельны. У выніку справа працягу не атрымала, не дайшло нават да суду. Безьвясельны нейкі час рэдагаваў часопіс цывільнага зьместу.

Асудзілі за намер

Андрэй Гайдукоў
Андрэй Гайдукоў

Не пашанцавала работніку наваполацкага «Нафтану» і грамадзкаму актывісту Андрэю Гайдукову. У лістападзе 2012 году яго абвінавацілі ў «намеры супрацоўнічаць з замежнымі спэцслужбамі». Суд над ім быў закрыты, падрабязнасьці справы так і засталіся невядомымі. У калёніі Гайдукоў адбыў амаль паўтара года. А калі выйшаў на волю, заявіў, што ня быў ніякім шпіёнам, а стаў ахвярай правакацыі.

Каталіцкі сьвятар

Ксёндз Лазар
Ксёндз Лазар

Яшчэ адной гучнай «шпіёнскай» гісторыяй стаў арышт у 2013 годзе ксяндза Лазара, які кіраваў каталіцкім прыходам у Барысаве. Айца Лазара КДБ таксама падазраваў у шпіянажы. Яго пратрымалі ў вязьніцы КДБ паўгода і вызвалілі, так і не даказаўшы яго віну.

Яшчэ адзін журналіст

Аляксандар Алесін
Аляксандар Алесін

​У канцы 2014-га па абвінавачваньні ў шпіянажы быў затрыманы журналіст газэты «Беларусы і рынак», вайсковы аналітык Аляксандар Алесін. Першапачаткова яму выставілі абвінавачаньне паводле крымінальнага артыкулу 356 «Здрада дзяржаве» і 356.1 «Выдача дзяржаўнай таямніцы замежнай дзяржаве, замежнай арганізацыі ці прадстаўніку альбо шпіянаж». Аднак праз два тыдні яго выпусьцілі зь СІЗА КДБ пад падпіску аб нявыезьдзе, справа працягу ня мела.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG