Цыганкоў: 26 ліпеня была апублікаваная і адпаведна ўступіла ў сілу новая ваенная дактрына Беларусі. Закон аб гэтым датаваны 20 ліпеня, яго падпісаў Аляксандар Лукашэнка, і ён быў афіцыйна апублікаваны.
«Абвяшчаючы Ваенную дактрыну, якая носіць абарончы характар, Рэспубліка Беларусь зыходзіць з таго, што ні адна з дзяржаў не зьяўляецца для яе праціўнікам. Рэспубліка Беларусь асуджае любы ваенны канфлікт як сродак рэалізацыі палітыкі і прытрымліваецца прынцыпу мірнага ўрэгуляваньня спрэчак », - гаворыцца ў нарматыўным акце.
Старая дактрына была прынятая ў 2002 годзе, і натуральна, за гэты час шмат чаго зьмянілася ў сьвеце і нашым рэгіёне.
Беларусь у нейкай ступені ўлічыла вопыт сучасных канфліктаў, перш за ўсё на ўсходзе Ўкраіны.
Тое, што сёньня на Захадзе называецца «гібрыднай вайной», у беларускай ваеннай дактрыне называецца «ўнутраным узброеным канфліктам». Можна казаць, што Беларусь у нейкай ступені ўлічыла вопыт сучасных канфліктаў, перш за ўсё на ўсходзе Ўкраіны. Яшчэ адна навацыя — намер Беларусі разьвіваць уласны абаронны сэктар, уласны ВПК, ваенна-прамысловы комплекс. Можна сказаць, што ў жыцьці гэта ўжо адбываецца — напрыклад, у Беларусі была створаная ў супрацоўніцтве з кітайскімі партнэрамі ўласная сыстэма залпавага агню «Палянэз».
Таксама ў дактрыне прапісаны тыпы канфліктаў, у якія можа быць уцягнутая Беларусь і шляхі рэагаваньня на іх. Як і ў ранейшай дактрыне, найбольшая ўвага надаецца супрацоўніцтву ў рамках АДКБ.
Але ў адпаведнасьці з новай рэдакцыяй, Беларусь можа зьвярнуцца па дапамогу да любой дзяржавы, з якой разьвіваецца стратэгічнае партнэрства. Тут, магчыма, можна назваць той самы Кітай, зь якім, паводле неаднаразовых заяваў Лукашэнкі, Менск разьвівае менавіта стратэгічнае супрацоўніцтва ва ўсіх сфэрах.
У цэлым можна зрабіць высновы, што цяперашняя ваенная дактрына, безумоўна, улічыла тыя зьмены, якія адбыліся ў рэгіёне, і яна зьяўляецца менш прарасейскай, чым ранейшая. Дадзена больш магчымасьцяў для супрацоўніцтва зь іншымі краінамі, іншымі рэгіёнамі, напрыклад, у дактрыне ёсьць цэлы фрагмэнт, дзе гаворыцца пра жаданьне будаваць адносіны з Эўразьвязам, АБСЭ, НАТО і іншымі міжнароднымі арганізацыямі не на шкоду нацыянальным інтарэсам.
Дракахруст: Гэтая дактрына прымушае прыгадаць знакамітае выслоўе ваеннага тэарэтыка Кляўзэвіца, што вайна — гэта працяг палітыкі іншымі сродкамі.
Сапраўды, дактрына фактычна адлюстроўвае тыя зьмены ў беларускай палітыцы, прынамсі, зьнешняй, якія мы назіралі апошнія гады — тое, што, з прычыны канфлікту ва Украіне, Беларусь пачала крышачку выходзіць з ваеннага і палітычнага «шыхту» Расеі, дэманстраваць пэўную незалежнасьць.
Зь іншага боку, захоўваецца пэўнае стратэгічнае супрацьстаяньне з Захадам. Так, адносіны крыху паляпшаюцца, але не кардынальна. І гэта фактычна адлюстравана ў дактрыне.
Расея па-ранейшаму саюзьнік, але небясьпечны.
Расея па-ранейшаму саюзьнік, але небясьпечны. «Унутраны ўзброены канфлікт», аб супрацьдзеяньні якому вядзецца ў дактрыне, цяпер у Эўропе толькі адзін, і добра вядома, хто мае да яго дачыненьне. Але для балянсу гаворыцца і пра «каляровыя рэвалюцыі», якія таксама разглядаюцца як нешта падобнае да «гібрыднай вайны».
Абарона трымаецца на два бакі — і супраць Захаду, і супраць Расеі, хоць, зразумела, гэта не прагаворваецца і не абазначаецца. Так што гэтая дактрына ня толькі адлюстроўвае новыя рэаліі ў чыста ваеннай сфэры, але і тыя зьмены ў палітыцы Беларусі за апошнія гады.
Карбалевіч: Найперш, варта адзначыць, што такія канцэптуальныя дакумэнты маюць невялікае значэньне для рэальнай палітыкі. Вы можаце сабе ўявіць, каб Лукашэнка ці прэм’ер-міністар, ці нейкі іншы высокі чыноўнік перад тым, як прыняць важнае рашэньне скажа: а давайце паглядзім, што там у нас напісана ў ваеннай дактрыне? Я такога не ўяўляю.
Таму гэты дакумэнт цікавы больш тым, што адлюстроўвае лёгіку мысьленьня кіроўнай эліты, яе страхі і перасьцярогі.
Раней, калі дзейнічала старая дактрына, для беларускага кіраўніцтва было ўсё ясна і зразумела: Захад — вораг, Расея — сябра. Галоўная пагроза ідзе з Захаду, найперш у выглядзе «каляровай рэвалюцыі».
Цяпер трэба абараняцца на два фронты.
Пасьля ўкраінскіх падзеяў сытуацыя памянялася. Цяпер трэба абараняцца на два фронты. Небясьпека «каляровай рэвалюцыі» з боку Захаду засталася, хоць па шэрагу прычынаў зьменшылася. І, адначасова, зьявілася небясьпека «гібрыднай вайны» з Усходу. Вось на нэўтралізацыю гэтых двух пагрозаў і скіраваная гэтая дактрына. Хоць менавіта так, як вось я фармулюю, у гэтым дакумэнце не гаворыцца.
Кажучы пра «ўнутраны ўзброены канфлікт», дакумэнт кажа аб «недапушчэньні захопу праціўнікам крытычна важных аб’ектаў інфраструктуры Рэспублікі Беларусь, у тым ліку для дэзарганізацыі працы сыстэмаў дзяржаўнага і ваеннага кіраваньня». Гэта як раз тое, што адбывалася ва Ўкраіне вясной 2014 году, калі арганізаваныя групы прарасейскіх баевікоў захоплівалі адміністрацыйныя будынкі ва усходняй і паўднёвай частках краіны.
Адной з пагрозаў улады бачаць «паслабленьне сярод грамадзянаў пачуцьця патрыятызму, гатоўнасьці да ўзброенай абароны Беларусі». Праблема ёсьць, але ці можна яе вырашыць толькі з дапамогай вышыванак?
