Мэблю з «чарнобыльскай» драўніны за мяжой купляць ня хочуць

Такую заяву беларускага навукоўца апублікавала дзяржаўнае агенцтва БЕЛТА. Ці мэтазгодную ініцыятыву прапануе дырэктар Інстытуту лесу, разьбіралася наша карэспандэнтка.

Дырэктар Інстытуту лесу лічыць, што завышанае ўтрыманьне радыенуклідаў ёсьць толькі ў кары дрэваў. Таму дрэвы ў лясах з узроўнем радыяцыйнага забруджваньня ад 15 да 40 кюры на 1 кв. км можна ачышчаць ад кары з дапамогай мабільных акорачных комплексаў, а драўніну пускаць у вытворчасьць.

Ініцыятыва Кавалевіча цалкам укладаецца ў дзяржаўную праграму асваеньня забруджаных тэрыторый. Год таму Аляксандар Лукашэнка паабяцаў, што ў гэтую пяцігодку спыняцца размовы пра тое, што Беларусь — чарнобыльская рэспубліка. Актыўна ідзе выкарыстаньне сельскагаспадарчых тэрыторый, укладаюцца грошы ў мадэрнізацыю прадпрыемстваў, па разьмеркаваньні ў так званую «чарнобыльскую зону» накіроўваюцца маладыя спэцыялісты.

«Мы нямала зрабілі за апошні час, і я не шкадую ані часу, ані сіл, якія мы затрацілі на рэанімацыю , на адраджэньне чарнобыльскіх земляў. У гэтым кірунку будзем дзейнічаць і далей, — кажа Аляксандар Лукашэнка.

Юры Варонежцаў, былы дэпутат ВС СССР, адзін з заснавальнікаў сацыяльна-экалягічнага саюзу «Чарнобыль», упэўнены: «гэтую зямлю нельга чапаць яшчэ некалькі дзесяцігодзьдзяў».

Юры Варонежцаў: «Распрацоўка гэтых земляў ня можа быць эканамічна апраўданай. Так, там можна вырасьціць адносна чыстую прадукцыю. Але яна будзе настолькі дарагая, што калі гэтыя грошы ўкласьці ў чыстыя палі на Гарадзеншчыне і на Віцебшчыне, то аддача будзе на парадак большая».

Ужо цяпер замежныя пакупнікі адмаўляюцца ад прадукцыі з драўніны, якая паходзіць з забруджаных раёнаў:

«Афіцыйна, вядома, ніхто з такой прычыны не адмаўляецца. Але ёсьць некаторыя беларускія прадпрыемствы, якія баяцца браць з Хойнікаў, напрыклад, матэрыялы. Яны далей робяць прадукцыю на экспарт, напрыклад, для Іkea, — кажа начальнік упраўленьня вытворчасьці і рэалізацыі прадукцыі Мінлесу Аляксандар Сурта.

Па ягоных словах, прадукцыя з драўніны рэалізуецца на экспарт.

«З гомельскага рэгіёну ў нас рэалізуецца прадукцыя — і з Камарына, і з Хойнікаў, і з Нароўлі. Пастаўляем на экспарт для плітнай вытворчасьці. Толькі веткаўскі спэцлесгас нічога не экспартуе — там такая ўжо радыяцыя высокая», — распавядае Сурта.

«Гэтыя апасеньні апраўданыя. Кожнае бервяно не праверыш. Аналіз вельмі дарагі, таму яго праводзяць выбарачна. Лесасеку высеклі, два-тры бервяны праверылі — і наперад. Натуральна, пакупнікі апасаюцца, бо ведаюць, якія штрафы ім давядзецца заплаціць, калі спажывец знойдзе ў сябе ня надта чыстую прадукцыю», — тлумачыць Юры Варонежцаў.

Што да прапановы дырэктара Інстытуту лесу, то Варонежцаў ставіцца да яе вельмі скептычна: «Уявіце, што мы пачнём гэтыя распрацоўкі — будуць абпраменьвацца работнікі, якія пілуюць лес. Сапраўды, больш радыяцыі ў кары і павярхоўных слаях. А куды ён прапаноўвае іх падзець? Спальваць ці захоўваць? Я надзвычай скептычна стаўлюся да гэтай прапановы. І, як было запісана ў адпаведных нарматыўных дакумэнтах, лес павінен у гэтай зоне яшчэ расьці, пакуль да моманту распаду радыенуклідаў ён ня стане больш-менш бясьпечным».

Віталь Дамнянкоў, дырэктар Беллесраду (гэта дзяржаўная ўстанова радыяцыйнага кантролю і радыяцыйнай бясьпекі ), нагадвае:

«У нас ёсьць рэглямэнтуючы дакумэнт — правілы вядзеньня лясной гаспадаркі ў зонах радыеактыўнага забруджваньня. У кожным лясгасе ёсьць пост радыяцыйнага кантролю. Ёсьць рэспубліканскія нарматывы па ўтрыманьні цэзію-137 у прадукцыі з драўніны».

Паводле гэтых рэглямэнтаў драўніна з тэрыторыяў, забруджаных на ўзроўні 15–40 кюры на кв. км, адносіцца да трэцяй ступені забруджанасьці.

«Цяпер у гэтай зоне вядуцца некаторыя працы, напрыклад, санітарныя высечкі, — тлумачыць Варонежцаў. — У прынцыпе, у гэтай прапанове няма вялікай крамолы, калі б усё гэта рабілася паводле рэглямэнту. Але я ўпэўнены, што рэглямэнты ня будуць выконвацца, і мы атрымаем вельмі дарагую драўніну. Я б яшчэ раз палічыў, бо выглядае, што драўніну таньней будзе ў Японіі купляць».

Паводле дадзеных Белстату, экспарт мэблі (у тым ліку і мэдычнай) за 2012 год склаў каля 450 мільёнаў даляраў ЗША. Праўда, ён не дасягнуў узроўню рэкорднага 2008 году (467 млн даляраў).