У траўні 2000-га году, калі сьледчыя ўжо шукалі выкрадальнікаў Юрыя Захаранкі, Віктара Ганчара і Анатоля Красоўскага, у Менску адбылося дзіўнае здарэньне з кіраўніком кантрольна-рэвізійнай управы Міністэрства культуры Аляксандрам Грачовым. Сярод белага дня чыноўніка затрымалі супрацоўнікі спэцслужбаў у цывільным, надзелі яму на галаву плястыкавы пакунак, вывезьлі ў лес і некалькі гадзінаў білі:
“У мяне выведвалі, з кім я разам правяраў Дзяржцырк і што нам яшчэ вядома пра гэтую справу. Яны ўжо пачалі ўсур’ёз абмяркоўваць, што са мной рабіць, ці не забіць, але знайшлі ў мяне ў кішэні пасьведчаньне вэтэрана Аўганістану, і гэта іх стрымала”, — згадваў у мэдыях адразу пасьля вызваленьня Аляксандар Грачоў.
Дарэчы, тая праверка супала з арыштам дырэктаркі цырку Тацяны Бандарчук, якую западозрылі ў атрыманьні хабару і пратрымалі ў камэры менскага СІЗА цэлы месяц. Заўважым: спадарыня Бандарчук цяпер ізноў на ранейшай пасадзе.
А вось кантралёра Аляксандр Грачова пасьля інцыдэнту звольнілі. Ён, аднак, не пабаяўся і напісаў заяву ў пракуратуру, ды яшчэ і апазнаў двух чалавек, якія яго зьбівалі. Адным зь іх аказаўся Валер Ігнатовіч — былы баец спэцпадразьдзяленьня “Алмаз”, пазьней асуджаны на пажыцьцёвае зьняволеньне за выкраданьне Зьмітра Завадзкага. Таксама Грачоў пазнаў голас чалавека, які камандаваў захопнікамі — той працаваў у Савеце бясьпекі пад кіраўніцтвам Віктара Шэймана. У выніку Грачоў стаўся адзіным у Беларусі чалавекам, які засьведчыў дзейнасьць адмысловых камандаў, што на загад пэўных колаў ва ўладзе выконвалі выкраданьні людзей і нават забойствы. Раней чуткі прыпісвалі гэтым “эскадронам” зьнікненьні крымінальных аўтарытэтаў Шчаўліка і Маманцёнка, потым лідэраў апазыцыі Захаранкі, Ганчара і Красоўскага, і вось зараз чарга дайшла да сярэдняга чыноўніка, які проста сумленна выконваў свае абавязкі.
“Пасьля затрыманьня Ігнатовіча паступіла таксама інфармацыя, якая пацьверджаная матэрыяламі справы, што ў выкраданьні Грачова браў удзел камандзір СОБРу Паўлічэнка. Грачоў апазнаў Паўлічэнку як чалавека, які браў удзел у ягоным выкраданьні. На затрыманьне Паўлічэнкі як магчымага ўдзельніка злачыннай групы была атрымана згода кіраўніцтва пракуратуры Беларусі”.
Пытаньне: “А хто даваў загад арыштаваць Паўлічэнку?”
Адказ: “Пастанова аб арышце вынесеная ад імя супрацоўнікаў КДБ. А санкцыю паставіў намесьнік генэральнага пракурора Сьнягір.”
У 2000-м годзе “Эскадроны сьмерці” знайсьці не ўдалося. Зьміцер Паўлічэнка прабыў пад арыштам толькі адзін дзень і быў вызвалены асабістым загадам Аляксандра Лукашэнкі. Журналісты Павал Шарамет і Сьвятлана Калінкіна ў сваёй кнізе “Выпадковы прэзыдэнт” пішуць пра нараду, на якой вырашаўся лёс сьледзтва:
“Калі стала зразумела, што сьледзтва шчыльна падышло да некаторых супрацоўнікаў Савета бясьпекі, Лукашэнка сабраў у сябе кіраўнікоў сьледчых органаў і, папракаючы іх, сказаў фразу ў бок Бажэлкі (тагачаснага генэральнага пракурора): “Ты ўжо давёў мяне да зьнямогі! Я начамі ня сплю, п’ю жменямі таблеткі. Капаеш, капаеш, капаеш...Табе чаго трэба? Каб труны Захаранкі і Ганчара па Менску насілі? Навошта табе гэта трэба? Ты шукай Дзіму Завадзкага, а ты ўсё пад мяне капаеш...”
“Эскадроны сьмерці” — безумоўна, гэта шмат у чым мастацкі выраз. Я не выключаю, што “эскадроны сьмерці” — гэта атрад “Алмаз”
Сярод дакумэнтаў, на якія абапіралася сьледзтва ў справе Захаранкі, Ганчара і Красоўскага, былі рапарты міліцыянтаў Алега Алкаева, тагачаснага начальніка менскага СІЗА, і Мікалая Лапаціка, кіраўніка сьледчай управы МУС.
А вось паводле генэрал-маёра міліцыі ў адстаўцы Мікалая Лапаціка справы ўжо расьсьледаваныя, але да пэўнага часу яны будуць ляжаць у сэйфах. Згадвае журналістка Марына Коктыш, якая размаўляла з генэралам:
“Я ў яго пацікавілася, сказала, што не магу не задаць пытаньне наконт спраў пра гучныя зьнікненьні: “Скажыце, на ваш погляд, яны раскрытыя ці не?” Ён адказаў: “Канечне, канечне, яны раскрытыя”.
Былы камандзір СОБРу Зьміцер Паўлічэнка сёлета ў сакавіку звольніўся зь міліцыі. Зьвестак пра тое, дзе зараз працуе палкоўнік Паўлічэнка, якога называлі “камандзірам беларускага эскадрону сьмерці”, няма.
