“Павелічэньне стаўкі рэфінансаваньня, а, адпаведна, і працэнтных ставак па ўкладах стане мерай, якая будзе стымуляваць прыток зьберажэньняў у банкі”, – гаворыцца ў прэсавым рэлізе Нацыянальнага банку.
Падвышэньне стаўкі рэфінансаваньня – сыгнал для камэрцыйных банкаў. Цяпер яны могуць узьняць працэнтную стаўку для сваіх укладчыкаў. Але рост тут звычайна невысокі. Прыкладам, чалавек, які пакладзе сёньня ў ашчадную касу мільён беларускіх рублёў, будзе штомесяц атрымліваць прыбытку ўсяго на нейкія дзьве тысячы болей, чым чалавек, які паклаў той жа мільён летась.
Таму кіраўнік навукова-дасьсьледчага цэнтру Мізэса Яраслаў Раманчук прагназуе: людзі ня кінуцца несьці свае грошы ў ашчадныя банкі:
“Яны не разумеюць, што такое працэнтная стаўка. Але яны вельмі добра лічаць, колькі яны згубілі з-за таго, што курс рубля да даляра апусьціўся.
Афіцыйнай гадавой лічбы інфляцыі пакуль няма. Але яна будзе дзесьці за 15%. Таму людзі на сваіх укладах не заробяць, яны проста згубяць менш. І я думаю, што падвышэньне стаўкі рэфінансаваньня не прывядзе да таго, каб людзі супакоіліся”.
Звычайна адразу пасьля падвышэньня стаўкі рэфінансаваньня колькасьць укладчыкаў даволі значна павялічваецца. Такая тэндэнцыя, прынамсі, асабліва адчувалася ў апошнія тры-чатыры гады. І гэта зразумела: кожны спадзяецца мець ад укладзеных грошай нейкі прыбытак.
Аднак фінансавы абвал рэзка зьмяняе сытуацыю. Цяпер банкам трэба больш дбаць пра тое, як захаваць старых укладчыкаў, а не пра тое, як шукаць новых, адзначае Яраслаў Раманчук. Ён думае, што ўзьнікне новая тэндэнцыя: не ўкладаць грошы ў банкі, а забіраць іх:
“Не пакрыху, а актыўна будуць забіраць грошы, калі ўрад і нацыянальны банк укладчыкам гэта дазволяць. Гэта адна з самых галоўных небясьпек студзеня і лютага. Калі нават 5% укладаў банкаўскай сыстэма краіны згубіць, то гэта будзе мець значна горшыя наступствы параўнальна з неатрыманьнем крэдыту МВФ”.
Між тым, рэагуючы на фінансавы крызіс, заходнія краіны не падвышаюць, а наадварот – зьніжаюць стаўкі рэфінансаваньня. Чаму Беларусь робіць наадварот? Міністар эканомікі Мікалай Зайчанка, якому задалі гэта пытаньне на апошнім паседжаньні Палаты прадстаўнікоў (19 сьнежня 2008 году), даў дэпутатам такое тлумачэньне:
“Справа ў тым, што ў гэтых краінах ёсьць агромністыя рэзэрвы для таго, каб “падсілкоўваць” і банкаўскі, і рэальны сэктар эканомікі”.
Падвышэньне стаўкі рэфінансаваньня – сыгнал для камэрцыйных банкаў. Цяпер яны могуць узьняць працэнтную стаўку для сваіх укладчыкаў. Але рост тут звычайна невысокі. Прыкладам, чалавек, які пакладзе сёньня ў ашчадную касу мільён беларускіх рублёў, будзе штомесяц атрымліваць прыбытку ўсяго на нейкія дзьве тысячы болей, чым чалавек, які паклаў той жа мільён летась.
Таму кіраўнік навукова-дасьсьледчага цэнтру Мізэса Яраслаў Раманчук прагназуе: людзі ня кінуцца несьці свае грошы ў ашчадныя банкі:
“Яны не разумеюць, што такое працэнтная стаўка. Але яны вельмі добра лічаць, колькі яны згубілі з-за таго, што курс рубля да даляра апусьціўся.
Афіцыйнай гадавой лічбы інфляцыі пакуль няма. Але яна будзе дзесьці за 15%. Таму людзі на сваіх укладах не заробяць, яны проста згубяць менш. І я думаю, што падвышэньне стаўкі рэфінансаваньня не прывядзе да таго, каб людзі супакоіліся”.
Звычайна адразу пасьля падвышэньня стаўкі рэфінансаваньня колькасьць укладчыкаў даволі значна павялічваецца. Такая тэндэнцыя, прынамсі, асабліва адчувалася ў апошнія тры-чатыры гады. І гэта зразумела: кожны спадзяецца мець ад укладзеных грошай нейкі прыбытак.
Аднак фінансавы абвал рэзка зьмяняе сытуацыю. Цяпер банкам трэба больш дбаць пра тое, як захаваць старых укладчыкаў, а не пра тое, як шукаць новых, адзначае Яраслаў Раманчук. Ён думае, што ўзьнікне новая тэндэнцыя: не ўкладаць грошы ў банкі, а забіраць іх:
“Не пакрыху, а актыўна будуць забіраць грошы, калі ўрад і нацыянальны банк укладчыкам гэта дазволяць. Гэта адна з самых галоўных небясьпек студзеня і лютага. Калі нават 5% укладаў банкаўскай сыстэма краіны згубіць, то гэта будзе мець значна горшыя наступствы параўнальна з неатрыманьнем крэдыту МВФ”.
Між тым, рэагуючы на фінансавы крызіс, заходнія краіны не падвышаюць, а наадварот – зьніжаюць стаўкі рэфінансаваньня. Чаму Беларусь робіць наадварот? Міністар эканомікі Мікалай Зайчанка, якому задалі гэта пытаньне на апошнім паседжаньні Палаты прадстаўнікоў (19 сьнежня 2008 году), даў дэпутатам такое тлумачэньне:
“Справа ў тым, што ў гэтых краінах ёсьць агромністыя рэзэрвы для таго, каб “падсілкоўваць” і банкаўскі, і рэальны сэктар эканомікі”.
