Упершыню ў Беларусі выйшла анталёгія твораў пісьменьнікаў, загубленых савецкімі карнымі органамі ў 1920-1950-я гады. У ёй на сямістах старонках сабраныя найбольш значныя творы шасьцідзесяці шасьці ахвяраў рэжыму. Але гэта далёка ня ўся расстраляная бальшавікамі беларуская літаратура, якую ўдалося выявіць дасьледчыкам.
Анталёгія твораў загубленых бальшавікамі беларускіх пісьменьнікаў выйшла ў залатой сэрыі “Беларускага кнігазбору”. Складальнікі тому так яго і назвалі — “Расстраляная літаратура”. Грунтоўную прадмову да выданьня напісаў дасьледчык гісторыі, культуры і літаратуры першай паловы XX стагодзьдзя Анатоль Сідарэвіч. Вось як ён характарызуе аўтараў анталёгіі:
Анатоль Сідарэвіч“Яны — і вернікі, і атэісты, і дзеячы БНР, і дзеячы БССР, і камуністы, і антыкамуністы. Усе яны — і беларусы, і вялікаросы, і габрэі — любілі Беларусь. У гэтым была галоўная іх віна перад бальшавіцкімі сатрапамі ў Беларусі”.
Усе аўтары кнігі жылі ў Беларусі і пісалі, незалежна ад нацыянальнасьці, па-беларуску. Гэтую акалічнасьць спадар Сідарэвіч лічыць гонарам беларускай літаратуры, якая далучыла да сябе прадстаўнікоў іншых народаў.
“Наша літаратура тварылася людзьмі розных нацыянальнасьцей. І гэта — гонар нам. Яны жылі тут, яны любілі гэтую краіну і пісалі на мове гэтай краіны”.
Што, зрэшты, і стала прычынай іх аднолькава трагічнага лёсу. У віну ўсім ім было пастаўлена адно і тое ж — беларускі нацыяналізм.
Анатоль Сідарэвіч прызнаецца, што з шасьцідзесяці шасьці прадстаўленых у анталёгіі літаратараў некаторых ён для сябе адкрываў упершыню. Але шмат якія імёны не адкрытыя і да сёньня, бо разам з аўтарамі зьнішчаліся і творы. Шмат каго забралі і забілі зусім маладымі, калі яны яшчэ не пасьпелі нічога надрукаваць. Ды беларусы даволі позна і ўзяліся адкрываць сваіх расстраляных савецкімі карнымі органамі пісьменьнікаў. У іншых рэспубліках былога СССР творы ахвяраў рэжыму сталі даступныя дасьледчыкам і чытачам з пачаткам іх незалежнасьці. Выдадзены том — першае падобнае выданьне ў Беларусі, але працяг пошукаў невядомых твораў пакаленьня расстралянай літаратуры — абавязак дасьледчыкаў, — кажа спадар Сідарэвіч.
“Што памяць гэтых людзей нейкім чынам трэба ўшанаваць, то сумневаў няма на гэты конт ніякіх”.
Анталёгія твораў загубленых бальшавікамі беларускіх пісьменьнікаў выйшла ў залатой сэрыі “Беларускага кнігазбору”. Складальнікі тому так яго і назвалі — “Расстраляная літаратура”. Грунтоўную прадмову да выданьня напісаў дасьледчык гісторыі, культуры і літаратуры першай паловы XX стагодзьдзя Анатоль Сідарэвіч. Вось як ён характарызуе аўтараў анталёгіі:
Усе аўтары кнігі жылі ў Беларусі і пісалі, незалежна ад нацыянальнасьці, па-беларуску. Гэтую акалічнасьць спадар Сідарэвіч лічыць гонарам беларускай літаратуры, якая далучыла да сябе прадстаўнікоў іншых народаў.
“Наша літаратура тварылася людзьмі розных нацыянальнасьцей. І гэта — гонар нам. Яны жылі тут, яны любілі гэтую краіну і пісалі на мове гэтай краіны”.
Што, зрэшты, і стала прычынай іх аднолькава трагічнага лёсу. У віну ўсім ім было пастаўлена адно і тое ж — беларускі нацыяналізм.
Анатоль Сідарэвіч прызнаецца, што з шасьцідзесяці шасьці прадстаўленых у анталёгіі літаратараў некаторых ён для сябе адкрываў упершыню. Але шмат якія імёны не адкрытыя і да сёньня, бо разам з аўтарамі зьнішчаліся і творы. Шмат каго забралі і забілі зусім маладымі, калі яны яшчэ не пасьпелі нічога надрукаваць. Ды беларусы даволі позна і ўзяліся адкрываць сваіх расстраляных савецкімі карнымі органамі пісьменьнікаў. У іншых рэспубліках былога СССР творы ахвяраў рэжыму сталі даступныя дасьледчыкам і чытачам з пачаткам іх незалежнасьці. Выдадзены том — першае падобнае выданьне ў Беларусі, але працяг пошукаў невядомых твораў пакаленьня расстралянай літаратуры — абавязак дасьледчыкаў, — кажа спадар Сідарэвіч.
“Што памяць гэтых людзей нейкім чынам трэба ўшанаваць, то сумневаў няма на гэты конт ніякіх”.
