Міністэрства аховы здароўя Беларусі пакуль не камэнтуе разьвіцьцё сытуацыі з паўднёвакарэйскай вакцынай Eupenta, пасьля ўжываньня якой у Ганцавіцкім раёне памерла дзіця. Паводле расьсьледаваньня інтэрнэт-выданьня «Ежедневник», прэпарат ня быў зарэгістраваны ў Беларусі. Ці так гэта?
Журналісты інтэрнэт-выданьня «Ежедневник» правялі ўласнае расьсьледаваньне пра карэйскую вакцыну Eupenta, якая актыўна выкарыстоўваецца для прышчэпак беларускім дзеткам са студзеня 2017 году. Паводле зьвестак ej.by, прэпарат у Беларусі ня быў зарэгістраваны і не прайшоў у краіне належных выпрабаваньняў і праверак. Больш за тое, сьцьвярджае выданьне, вакцына ня мела рэгістрацыі на выкарыстаньне ані ў Паўднёвай Карэі, ані ў іншых краінах.
Мінздароўя маўчыць
Як піша «Ежедневник», Міністэрства аховы здароўя Беларусі спасылаецца на тое, што «вакцына Eupenta прэкваліфікаваная і рэкамэндаваная для выкарыстаньня Ўсясьветнай арганізацыяй здароўя (УАЗ). І, маўляў, гэта своеасаблівы знак якасьці ўсясьветнага ўзроўню, які гарантуе якасьць, бясьпеку і эфэктыўнасьць лекавых сродкаў».
Паводле ж «Ежедневника», праграма прэкваліфікацыі УАЗ «створана з мэтай спрошчанага допуску лекавых сродкаў у краіны, якія разьвіваюцца, дзе няма сваіх структур, што займаюцца праверкай якасьці лекавых сродкаў». А беларускае заканадаўства такога спосабу легалізацыі лекаў не прызнае.
Афіцыйную рэакцыю Міністэрства аховы здароўя на гэтыя закіды Свабодзе здабыць не ўдалося. Прэсавая сакратарка Мінздароўя цягам дня была занятая прыёмам эўракамісара, мабільны тэлефон адключаны. Іншыя чыноўнікі не даюць інфармацыі без дазволу вышэйшага начальства.
Прадстаўніцтва УАЗ у Беларусі: «Мы правяраем, ці быў прэпарат прэкваліфікаваны»
Кіраўнік прадстаўніцтва Ўсясьветнай арганізацыі здароўя ў Беларусі Батыр Бердыклычаў сказаў Свабодзе, што яны ведаюць пра трагічны выпадак зь дзіцем у Ганцавічах, чыталі артыкул «Ежедневника» і сытуацыю адсочваюць. Аднак інфармацыю трэба правяраць, кажа спадар Бердыклычаў.
«Тут трэба падзяляць праграму прэкваліфікацыі Ўсясьветнай арганізацыі здароўя, якая сэртыфікуе якасьць і бясьпеку вакцын, мэдычных прэпаратаў, — гэта адна справа. Іншая справа — гэта нацыянальнае заканадаўства па парадку ўвозу і ліцэнзаваньня лекавых сродкаў, і тут УАЗ ніяк ня ўмешваецца ў справы дзяржавы», — сказаў Свабодзе Батыр Бердыклычаў.
Прадстаўнік УАЗ у Беларусі патлумачыў, што прэкваліфікацыя — гэта пэўны набор вельмі строгіх патрабаваньняў да прэпарату (ад стадыі распрацоўкі, клінічных выпрабаваньняў і да вытворчасьці). «Тэхналягічная лінія кантралюецца, праходзіць строгі аўдыт. І калі прэпарат прэкваліфікаваны, мяркуецца, што на выхадзе якасьць яго гарантаваная».
«Калі ідуць закупкі празь міжнародныя пляцоўкі, такія арганізацыі, як Глябальны фонд, Дзіцячы фонд ААН — там ёсьць правіла, што закупляюцца абавязкова прэкваліфікаваныя прэпараты, — сказаў Батыр Бердыклычаў. — Калі ён сапраўды быў прэкваліфікаваны, то ні пра якія выпрабаваньні над дзецьмі гаворкі ісьці ня можа. Я зьвязваюся са сваёй штаб-кватэрай, каб атрымаць поўныя дадзеныя пра прэпарат Eupenta».
Індывідуальная рэакцыя ці няякасны прэпарат?
Прадстаўнік УАЗ у Беларусі адзначыў, што ў мэдыцыне зрэдку (1 выпадак на 1 мільён) здараюцца такія трагедыі, як зь дзіцем у Ганцавічах, калі мае месца індывідуальная рэакцыя, не зьвязаная зь нізкай якасьцю прэпарату.
«Тут трэба дакладна падзяляць, ці была гэта індывідуальная пабочная рэакцыя на прэпарат, у выніку якой здарыўся сьмяротны выпадак. Альбо гэта няякасны, дрэнны прэпарат, закуплены з парушэньнямі. У артыкуле, па-мойму, усё крыху зьмяшалі. А тэма вельмі адчувальная. І можна атрымаць наагул нэгатыўную кампанію ў дачыненьні да вакцынацыі, а гэта будзе небясьпечна», — сказаў прадстаўнік УАЗ у Беларусі.
Радыё Свабода накіравала афіцыйныя запыты ў Міністэрствы аховы здароўя Расейскай Фэдэрацыі і Ўкраіны, ці прымяняецца ў іхніх краінах для вакцынацыі дзяцей прэпарат Eupenta.
Скандал з карэйскай вакцынай у Беларусі. Што важна ведаць
- 13 жніўня ў Ганцавіцкім раёне двухмесячны хлопчык памёр пасьля прышчэпкі. 14 жніўня дзяўчынка такога ж узросту трапіла ў рэанімацыю пасьля плянавай прышчэпкі. Пазьней стала вядома, што ў траўні пасьля прышчэпкі «Эўпэнты» памерла чатырохмесячная дзяўчынка.
- Вакцыны бароняць ад шматлікіх вірусаў. Пра некаторыя інфэкцыйныя хваробы забыліся толькі таму, што ёсьць прышчэпкі. Калі перастаць прышчапляцца, інфэкцыі досыць хутка вяртаюцца.
- Аднак у мэдыцыне зрэдку, кажуць спэцыялісты, здараюцца такія трагедыі, як у Ганцавічах, калі мае месца індывідуальная рэакцыя, не зьвязаная зь якасьцю прэпарату.
- На пэрыяд расьсьледаваньня выкарыстаньне ў Беларусі імунабіялягічных сродкаў «Эўпэнта» той сэрыі, прышчэпкі зь якой былі ўведзеныя пацярпелым дзецям, прыпынілі. Карэйскую вакцыну «Эўпэнта» Мінздароўя закупіла замест расейскай АКДС у 2017 годзе.
- Часопіс «Ежедневник» апублікаваў расьсьледаваньне ў дзьвюх частках, у якім сьцьвярджае, што вакцына незарэгістраваная ў Беларусі і не праходзіла праверак у краіне. Цэнтар экспэртызаў і выпрабаваньняў у ахове здароўя пацьвердзіў гэта Свабодзе.
- З нагоды публікацыяў «Ежедневника» Мінздароўя зьвярнулася ў пракуратуру. Сьледчы камітэт тым часам правярае парадак закупкі, якасьць і сэртыфікацыю вакцыны, як таго ў пэтыцыі патрабавалі дзьве тысячы беларусаў.
- 10% лекавых сродкаў трапляюць у Беларусь без рэгістрацыі.
- Мінздароўя палічыла дастатковым тое, што вакцына прайшла праверку якасьці Ўсясьветнай арганізацыяй здароўя. Аднак, згодна зь беларускім заканадаўствам, гэтага не дастаткова для выкарыстаньня яе ў краіне ў штатаных сытуацыях. 29 жніўня Мінздароўя патлумачыла выкарыстаньне вакцыны «надзвычайнай сытуацыяй».
- Пасьля трагедыі ў Ганцавіцкім раёне і скандал з вакцынай сям’я зь Менску расказала пра сьмерць дачкі, якой таксама ўвялі карэйскую вакцыну «Эўпэнта».
- Усё гэта адбываецца на тле карупцыйнай «справы лекараў», у якой падазраванымі ў хабарах на сотні тысячаў даляраў праходзяць кіраўнікі шматлікіх мэдычных установаў Беларусі і чыноўнікі Міндзароўя.
