— Нягледзячы на тое, што вы лічыце Пуціна ворагам народу, вы паехалі ў Данбас ваяваць за Пуціна, гэта ж яго вайна. Можа быць, нават былі гатовыя аддаць жыцьцё за яго, вы ж былі параненыя.
— Я перагледзеў свае погляды ў адносінах да гэтай вайны на паўднёвым усходзе Ўкраіны (усё ж такі, як ні круці, гэта тэрыторыя паўднёвага усходу Ўкраіны). Я лічу, што гэтая вайна была разьвязаная спэцслужбамі і палітыкамі абедзьвюх дзяржаў, ня толькі Расейскай Фэдэрацыі. Гіркін-Стралкоў выконваў заказ Масквы. Тое, што была такая заваруха ў Славянску, прыгожы лэйбл, адраджэньне царскага самадзяржаўя, праваслаўя і ўсё астатняе — гэта ўсяго толькі была прынада для рускіх патрыётаў правага толку, каб прыцягнуць іх у свае шэрагі, прывабіць на паўднёвы ўсход Украіны, у гэтай братазабойчай вайне усіх перамалоць. Гэта была чыстая замануха, арганізаваная спэцслужбамі. Таму маё стаўленьне да гэтай вайны цалкам зьмянілася. Ня тое што я пачаў праўкраінскую пазыцыю займаць, не, я больш нэўтральны, я ні за той, ні за гэты бок цяпер. Я лічу, што трэба гэтую вайну спыніць, каб там быў мір. Я за мір.
— Вернемся ў 2014 год, калі ў вас былі іншыя погляды і вы ў гэтую замануху паверылі. Як вы апынуліся на тэрыторыі Данбасу? Вы, як многія добраахвотнікі, прайшлі спачатку лягер у Растове-на-Доне, дзе былі трэніроўкі і вам выдалі зброю, або было неяк па-іншаму?
— У 2014 годзе пасьля сакавіцкіх падзеяў у Адэсе я вярнуўся ў Санкт-Пецярбург, стварыў грамадзкую рэгіянальную арганізацыю «Неўская дружына», зарэгістраваў у «Вконтакте» групу сваю, пачаў маніторыць усіх праўкраінскіх жыхароў Санкт-Пецярбургу і выкладваць усё гэта ў сацсеткі, выяўляць шпіёнаў СБУ, укладваць свой капітал у агульную справу барацьбы з Украінай. Я прыцягнуў увагу такой арганізацыі, як «Рускі агульнавоінскі саюз», сустрэўся з адным з кіраўнікоў гэтай арганізацыі, мне прапанавалі папоўніць яе шэрагі ў баявым атрадзе на паўднёвым усходзе Ўкраіны, у Славянску. Гэта значыць, мне прапанавалі паехаць туды для ўдзелу ў баявых дзеяньнях на тэрыторыі паўднёвага ўсходу Ўкраіны.
Я пагадзіўся і разам з групай «Рускага агульнавоінскага саюзу» з тэрыторыі Санкт-Пецярбургу выехаў у бок Растова-на-Доне, дзе мы прабылі на працягу тыдня, і там да нас далучылася яшчэ некалькі чалавек. Атрад быў гатовы, каля 10 чалавек нас было, усе мы прайшлі незаконна мяжу, не было ніякага кантрольна-прапускнога пункту, мы праехалі мяжу на ўазіку, «бохане», нас сустрэлі на пад’езьдзе да гораду Краснадон, суправадзілі на адну з баз, дзе мы прабылі яшчэ некалькі сутак. Нам прапаноўвалі папоўніць гарнізон Краснадону, уліцца ў іх баявыя арганізацыі, мы адмовіліся, таму што першапачаткова ў нас была дамоўленасьць са Стралковым, мы ехалі да Стралкова, а ён нас ужо чакаў у Славянску. 23 чэрвеня мы былі ўжо ў Славянску, дзе нас сустракаў асабіста Стралкоў і прапар.
— А да гэтага вы былі са Стралковым знаёмыя?
— Ня быў зь ім знаёмы і ні разу пра яго ня чуў...
— Зброю дзе вы атрымалі: з разрабаваных складоў у Славянску або яшчэ да таго?
— Шчыра кажучы, я цяпер сумняваюся, што зброя была толькі на складах у Славянску, Славянск не зьяўляецца вайсковым гарадком. Я больш чым упэўнены, што зброя ішла з Масквы, з Расеі, і ішла Стралкову. Магчыма, частку зброі, тэхнікі перахопліваў Хадакоўскі ў свой батальён «Усход», але ўсё роўна частка зброі прыходзіла. Дапусьцім, супрацьпаветраныя зэнітна-ракетныя комплексы, чым былі верталёты зьбітыя. Я ня ўпэўнены, што верталёты зьбівалі аўтаматамі ды кулямётамі, мне ў гэта слаба верыцца. Была там, вядома, зброя. У прыватнасьці, былі расейскія вайсковыя дарадцы. Калі камандзір мікалаеўскага гарнізону з пазыўным «Мачэтэ», які цяпер зьяўляецца камандзірам трэцяга мотастралковага батальёну 7-й брыгады «ЛНР», атрымаў раненьне ў Мікалаеўцы, зь ім разам у машыне быў расейскі кадравы афіцэр, так званы расейскі дарадца — гэта факт. І такіх расейскіх дарадцаў быў не адзін, што ў Мікалаеўцы, што ў Сямёнаўцы, што ў Славянску непасрэдна. Расейскія дарадцы зьяўляюцца непасрэднымі камандзірамі на месцах, задаюць вайсковы рытм усёй машыне. Самі апалчэнцы — не камандзіры. Можа быць, у лякальных канфліктах яны і прымаюць непасрэдны ўдзел, аддаюць загады, але ў цэлым за хадою ваенных баталій сочаць, кантралююць, аддаюць загады расейскія вайсковыя дарадцы, якія ў сваю чаргу атрымліваюць загады, вядома ж, з Масквы. І зброю, вядома: чым апалчэнцы будуць ваяваць супраць рэгулярнай украінскай арміі? Вядома, расейскай вайсковай тэхнікай і ўзбраеньнем. У Мікалаеўцы была малая колькасьць аўтаматаў, ня ў кожнага ён быў, была абмежаваная колькасьць ражкоў. Былі РПГ-7, былі СПГ-9, былі іншыя віды процітанкавых узбраеньняў. Адкуль гэтая зброя ўзялася?
— Вы бачылі, акрамя дарадцаў, вайскоўцаў рэгулярнай арміі, якіх перакідалі, скажам, у Дэбальцава? Ці гэта ўжо было пасьля таго, як вы зьехалі?
— У Дэбальцаве я ня бачыў, бо не засьпеў «дэбальцаўскі кацёл», ня браў удзелу ў тых падзеях. Я быў камандзірам мотастралковага ўзводу ў званьні лейтэнанта арміі «ЛНР», народнай міліцыі, я магу дакладна запэўніць, што ўсімі камандзірамі сярэдняга і вышэйшага зьвяна, пачынаючы ад батальёну і канчаючы брыгадамі, зьяўляюцца менавіта расійскія дарадцы. Вайсковая тэхніка, што ў нас была на ўзбраеньні, уся з Расеі. Там так званых «нішцякоў», што ўкраінская армія пакінула, — гэта ў адзінкавым экзэмпляры, усё астатняе, у прыватнасьці БМП, што ў нас былі на ўзбраеньні, і танкі Т-64 — усё з Расеі, усё расейскіх узораў. Мы толькі зьбівалі нумарныя знакі з бартоў машын, каб яны не былі ідэнтыфікаваныя ўкраінскім бокам. Зразумела, што гэта ўсё расейская тэхніка. Так, яна, вядома, заежджаная, забітая, але гэта расійская вайсковая тэхніка. Што тычыцца прысутнасьці абмежаванага кантынгенту расейскіх войскаў на тэрыторыі Данбасу, я, шчыра кажучы, не магу нічога сказаць. Ёсьць інструктары, якія прыяжджаюць ня толькі па лініі Міністэрства абароны Расейскай Фэдэрацыі, але і па лініі ФСБ. У прыватнасьці, магу сказаць дакладна, што ў разьведузводзе трэцяга мотастралковага батальёну быў пазаштатны супрацоўнік ФСБ, які прыяжджаў трэніраваць нас. Па просьбе ФСБ ён прыяжджаў, трэніраваў разьведку нашага батальёну. Самае цікавае, што гэты інструктар у мінулым быў вайскоўцам тэрміновай службы ГРУ Расейскай Фэдэрацыі, потым займаўся нацыяналістычнай дзейнасьцю, быў актывістам аднаго з рэгіянальных аддзяленьняў Руху супраць нелегальнай міграцыі. Потым, я так разумею, ФСБ яго завэрбавала, цяпер ён супрацоўнічае актыўна з ФСБ і езьдзіць на Данбас, трэніруе некаторыя падразьдзяленьні. Нават такое можа быць. Расейскія кадравыя дарадцы, інструктары, расейская вайсковая тэхніка — гэта ўсё там прысутнічае. Што тычыцца менавіта вайскоўцаў, то я іх не сустракаў. Мне здаецца, ёсьць абмежаваныя кантынгенты, якія дысьлякуюцца ў Растове-на-Доне і гатовыя па першым сыгнале рушыць у любы гарачы пункт...
— Ведаю, што і ваша стаўленьне да нядаўніх баявых таварышаў таксама астыла. Вы казалі, што яны п’яніцы, лайдакі, ваююць як у савецкай арміі.
— У мой апошні заход на Данбас, калі я непасрэдна стаў камандаваць мотастралковым узводам, я проста быў ашаломлены тым, што я ўбачыў у «арміі ЛНР». Гэта павальнае п’янства ня толькі ў тыле, але і на пазыцыях, на перадавых, калі ўкраінская рэгулярная армія на лініі фронту за кілямэтар ад нас стаіць, мы іх выдатна бачым што ў бінокль, што ў прыцэлы, яны нас таксама бачаць, пры ўсім пры гэтым павальнае п’янства. Могуць напіцца на перадавой, могуць пакінуць пост і пайсьці ў найбліжэйшае аддзяленьне па самагонку, абмяняць на тушонку, купіць самагонку. Курылі траўку, так званы «план». Гэта масавыя зьявы ня толькі ў шараговага і сяржанцкага складу, але і ў афіцэраў.
Афіцэры зь ліку ня толькі мясцовых, але і з грамадзян Расейскай Фэдэрацыі таксама схільныя да гэтага. Магчыма, складваецца такая сытуацыя з-за пазыцыйнай вайны, гэта значыць людзі больш за паўгода сядзяць у акопах, страляніна, часам выбухі мінамётных снарадаў, гранат, мін, то бок людзі ў адчаі, наступу няма як такога, актыўнай фазы баявых дзеяньняў няма, людзі сваю бытавую непрыглядную рэальнасьць палягчаюць алькаголем і наркотыкамі. Магчыма, у гэтым ёсьць доля апраўданьня, але ў цэлым калі такое прымае масавы характар - гэта жудасна. Адсюль ідуць нестатутныя адносіны, адсюль ідуць забойствы цывільных, адсюль ідзе марадзёрства, невыкананьне камандаў вышэйшага начальства, камандзіраў, пачынаючы ад сяржанта і вышэй. Гэта масавае самавольнае пакіданьне часткі, дэзэрцірства масавае. Усё гэта ў арміі «ДНР», у народнай міліцыі прысутнічае. Як бы расейскія вайсковыя дарадцы ні спрабавалі там навесьці парадак — гэта немагчыма. Гэта немагчыма з той простай прычыны, што цяперашні склад усіх гэтых «армій» — гэта асацыяльныя элемэнты. Ідэйных «стралкоўцаў», як у Славянску 2014 году або хаця б як мінімум якія прайшлі «дэбальцаўскі кацёл», там вельмі мала, адзінкі фактычна. Цяпер ідзе новы набор — гэта людзі новага пакаленьня, людзі, якія ў 2014-2015 сядзелі, груба кажучы, на срацы роўна, жэрлі гарэлку на сваіх шахтах або былі на заробках ва Ўкраіне ці Расеі, перабіваліся, а цяпер вырашылі пайсьці служыць у войска, таму што там цяпер плацяць добрыя грошы, радавы атрымлівае 15 тысяч рублёў, сяржант каля 20 тысяч рублёў, прапаршчык 24. Напрыклад, камандзір мотастралковага ўзводу, як я, — я атрымліваў 31 тысячу 500 рублёў — гэта шалёныя грошы для Данбасу. [Даляр ЗША цяпер каштуе каля 73 расейскіх рублёў — РС] Таму шмат хто сьпяшаецца ісьці служыць у войска, бо плацяць грошы. Гэтыя людзі, паверце мне, ня будуць паміраць за гэтыя грошы, яны будуць першымі дэзэрцірамі альбо пяройдуць на бок украінцаў. Я размаўляў з многімі: людзям усё роўна, за каго ваяваць, людзі хочуць міру, ня толькі цывільныя, але і вайскоўцы. Там, дзе плацяць, там і добра. Ідэі «Наваросіі», ідэі нацыянальна-вызваленчай вайны, папросту кажучы, пахераныя. Зноў-такі, паглядзіце склад арміі «ДНР», «ЛНР» — ёсьць вялікі касьцяк раней асуджаных, людзі, якія не да спадобы ні ўкраінскаму боку, ні расейскаму, людзі, якіх на працу ніхто ня возьме ніколі, а ў войска, калі ласка, ідзіце, там такія патрэбныя.
Людзі, якія сядзелі па розных артыкулах, па рабаваньнях, служаць у арміі «ЛНР», «ДНР», ваююць за нейкую «Наваросію» — гэта сьмешна. Гэта зэкі, ім пляваць на «Наваросію»: памарадзёрнічаць, забіць кагосьці. Я з такімі сутыкаўся. У мяне былі ў тым ліку бойкі зь імі, на мяне ня раз наводзілі ствол аўтамата Калашнікава, ня раз пагражалі забіць. На мяне кідаліся мае падначаленыя, я атрымліваў фізычныя траўмы, мяне зьбівалі, прычым гэта было нават масава на палігоне, калі аднаго алкаша я абясшкодзіў, адабраў аўтамат, надаваў яму па мордзе. Чалавек на палігоне напіўся, пачаў страляць бязладна ў розныя бакі. Я яго пытаю: «Казёл, ты што робіш? Там жа палігон, там вучэбныя стрэльбы праводзяцца». А яму здалося — «белую гарачку» злавіў, — што па ім страляюць, і пачаў страляць у розныя бакі, дзякуй Богу, што нікога не забіў. Я ў яго забраў аўтамат, аддаў аднаму з нашых кіроўцаў «Урала», каб прыглядзеў за аўтаматам. Празь некаторы час група доблесных байцоў нашай роты вяртаецца зь лесапасадкі, дзе яны пасьпелі ўжо нажэрціся гарэлкі за раней абмененую тушонку. Даведаўшыся, што я зьбіў аднаго зь іх таварышаў, адабраў у яго аўтамат, пачалі мне надалей выказваць, маўляў, «Немец» (у мяне быў пазыўны «Немец»), якога хрэна адабраў у яго аўтамат, вярні яму тэрмінова аўтамат, інакш табе гамон. Гэта страшна, п’яная маса, быдла ...
— Як яны ставіліся да вашых поглядаў і да вашых татуіровак?
— Я ў 2014-2015 годзе нідзе за свае ідэі не агітаваў, ня кідаў зігу ў арыйскім прывітаньні, не прапагандаваў, улёткі ня клеіў, нічога падобнага не было. Адпаведна, раз я не агітаваў нікога, стаўленьне да мяне было больш-менш ляяльным. Што тычыцца шараговага складу, мясцовых жыхароў, то да мяне стаўленьне было, мякка кажучы, асьцярожнае, часам даходзіла да эксцэсаў, калі мяне маглі абвінаваціць у працы на СБУ, павесіць цэтлік тайнага шпіёна, украінскага агента, што, магчыма, я на іх працую, нацыст, фашыст, у мяне татуіроўка з Гітлерам тады яшчэ была. Гэта асабліва характэрна для 2015 году, для новага складу асацыяльных элемэнтаў, зэкаў, гэтага быдла ўсяго, калі яны казалі: «А што ў цябе наколка свастыка, па якім артыкуле сядзеў?» — «Хлопцы, я наогул не сядзеў, я нацыяналіст». — «А, ты фашыст, што ты тут робіш? Чаму ты ня ў ВСУ ваюеш, у батальёне» Айдар" якім-небудзь?" Пачынаеш тлумачыць, што ты рускі нацыяналіст, прыехаў змагацца за Наваросію, за рускіх людзей. Яны кажуць: «Якія рускія, мы — украінцы. Якая Наваросія? Мы наогул хочам жыць аўтаномна што ад Расеі, што ад Украіны». Ці, дапусьцім, мы за канфэдэрацыю, мы за фэдэралізацыю, мы ня хочам жыць у Расеі. Нават такія сустракаліся меркаваньні. Чаго вы, расейцы, сюды панаехалі, мы бяз вас тут справімся, усіх парвем, мякка кажучы. Гэта поўнае, вядома, трызьненьне. Шмат хто ў гэта верыў, лічыў, што расейскія кадравыя вайскоўцы іх стрымліваюць, не даюць ім пайсьці ў наступ на ВСУ і дайсьці да Кіева. Людзі ў такія міты вераць, проста сьмешна.
Расейская вайсковая тэхніка забітая ў хлам, нестатутныя адносіны, павальнае п’янства і гэтак далей, а людзі рэальна вераць, што яны пойдуць у наступ на ВСУ, гатовыя атрымліваць нейкія перамогі ня толькі лякальныя, але і стратэгічныя. Сьмешна насамрэч. Мяне ўспрымалі асьцярожна. Акрамя таго, што я расейскі добраахвотнік, у званьні афіцэра, камандзір, ды яшчэ з такімі неталерантнымі татуіроўкамі ... Ставіліся да мяне з асьцярогай. Тым больш, калі я праводзіў палітыку сухога закону, мог забраць гарэлку і выліць, здаць гэтых вайскоўцаў вышэйшаму камандаваньню, запатрабаваць, каб да іх ужылі меры дысцыплінарнага спагнаньня за расьпіцьцё сьпіртных напояў на баявых пазыцыях, у сьвятле ўсяго гэтага я ня мог быць для іх добрым камандзірам, я быў дрэнны камандзір. У сьвятле ўсяго гэтага я зьмяніў сваё стаўленьне да гэтай вайны і быў вымушаны адтуль зьехаць. Таму што ваяваць з гэтай навалаччу за нейкія ідэалы — гэта сьмешна.
— А вы перакананы непітушчы?
— Вядома ж не. Гэтак жа магу выпіць, я вельмі люблю піва, гарэлку ня вельмі, а піва — так, магу выпіць. Палю цыгарэты. Я не скажу, што я імкнуся да здаровага ладу жыцьця, не. Але расьпіваць сьпіртныя напоі на баявых пазыцыях на лініі судакрананьня з праціўнікам? Альбо калі ты п’еш, сыходзіш у загул, дзень папіў, потым працьверазеў — калі ласка, асабліва, калі ты ў звальненьне пайшоў, калі ласка. Але калі ты п’еш суткамі напралёт, спойваеш сваіх таварышаў па службе, я лічу, што такія рэчы павінны спыняцца. Не знайшоў я агульную мову з асабістым складам у сувязі з гэтым.
— Як мясцовыя жыхары, цывільныя, ставіліся да вашай арміі? Спачатку, напэўна, падтрымлівалі, а потым пасьля марадзёрстваў расчараваліся?
— Стаўленьне мясцовых жыхароў да войска «ДНР» і «ЛНР» моцна зьмянілася, мякка кажучы. Калі спачатку былі ідэі некаторыя, як з паўвыспай Крым адбылося, гэта значыць вяртаньне ў склад Расейскай Фэдэрацыі і іншае, то цяпер у сьвятле таго, што дзеецца на Данбасе, там жахлівая галеча, людзі там нідзе не працуюць, атрымліваюць грашовую дапамогу дзьве тысячы рублёў і то толькі некаторыя катэгорыі грамадзян — пэнсіянэры, маці-адзіночкі, інваліды некаторых груп, астатняе насельніцтва Данбасу нічога не атрымлівае, ніякіх выплат ня робіцца. Пэнсіянэры атрымліваюць дзьве тысячы рублёў і думаюць, што ім плаціць Расея пэнсію. Насамрэч гэта ня пэнсія — гэта проста падачкі ад Расеі, якія маюць часовы характар. Пакуль дзьве тысячы атрымліваюць, потым яны і гэтага атрымліваць ня будуць. А цэны нічым не адрозьніваюцца ад маскоўскіх, адзінае, што гарэлка і цыгарэты таньнейшыя, гарэлка ня больш за 100 рублёў каштуе, цыгарэты — 10-25 рублёў. Гарэлка і цыгарэты танныя, і народ масава сьпіваецца. Працы няма, людзі ня вераць у заўтрашні дзень, ад безвыходнасьці пачынаюць піць. Гэта страшна.
Гуманітарка, якую нібыта пастаўляе Расія, — у мяне знаёмая дзяўчына, якая працуе ў адным з гуманітарных цэнтраў у горадзе Горлаўка, распавядала наконт гуманітаркі. Адзіная гуманітарка, якая даходзіць да ўсіх жыхароў гарадоў Данбасу, — гэта якая паступае па лініі Рыната Ахметава, украінскага алігарха. Што тычыцца расейскай гуманітаркі, праславутых белых Камазаў, то яна асядае дзесьці ў Луганску і Данецку, не даходзіць да жыхароў той самай Горлаўкі. СМІ паказваюць, што прыйшла чарговая калёна, 10 камазаў на ўвесь Данбас прыйшло, усе сытыя, задаволеныя. Сьмешна насамрэч. Жахлівая галеча, людзі выжываюць як могуць, натуральнай гаспадаркай, таварна-бартэрным абменам, кіляграм цукру мяняюць на падгузьнік для свайго немаўляці. Гэта жудасна насамрэч, я ўбачыў там фэадальнае грамадзтва, рэальна фэадальнае грамадзтва.
— Гэта значыць з акладам 31 тысяча рублёў вы адчувалі сябе там мільянэрам?
— Я адчуваў сябе мільянэрам, мне прапаноўвалі нават дом купіць за гэтыя грошы, нават яшчэ таньней прапаноўвалі, нават не за 31 тысячу. Цэлыя прыватныя сэктары наогул пустыя дамы. Мне прапаноўвалі: хочаш гэты дом купіць, хочаш гэты. Гэта шалёныя грошы для Данбасу. Так, я адчуваў сябе мільянэрам.
— Вы сталі знакамітасьцю, украінскія СМІ нават паведамілі аб вашай гібелі, а вы тэатральнае прадстаўленьне разыгралі: у балаклаве, потым сарвалі яе: «Я жывы».
— Так, было такое сапраўды. На жаль, украінскія СМІ ў гэтым грашаць, часта кажуць, што камандзіры апалчэньня забітыя, гэта было, у прыватнасьці, і з Гіві, і з Матаролам. Гэта інфармацыйная вайна, таму чаму тут зьдзіўляцца. Нядрэнны імпульс для ВСУшнікаў, што глядзіце, якія апалчэнцы гінуць, таму наша перамога наперадзе.
— Але, тым ня менш, забіваюць камандзіраў па-сапраўднаму: Мазгавога, Дромава. Падобна на тое, што забіваюць іх свае, а зусім не ўкраінцы.
— Я больш чым перакананы, што Мазгавы, Бядноў, Дромаў былі забітыя ніякімі зусім не украінскімі дывэрсійна-разьведвальнымі групамі. Як наогул ўкраінская ДРГ можа працаваць у тыле і забіваць такіх камандзіраў? Чаму не было замахаў на Гіві, на Матаролу, на Хадакоўскага, на Захарчанку, на Платніцкага? Чаму забіваюць толькі тых людзей, якія найбольш папулярныя, карыстаюцца даверам у вайсковым асяродзьдзі і сярод цывільных? Адказ цалкам відавочны. Гэта добра пераносіцца на тое, што ў нас было ў Расеі: як генэралы, палкоўнікі гінуць — сардэчныя прыступы, самалёты ні з таго, ні зь сяго падаюць. Такая ж палітыка праводзіцца і на Данбасе, усіх непажаданых чысьцяць. А хто чысьціць? Вядома ж, ФСБ. Адзінае, што яны прыбіраюць бруднымі рукамі так званых ЧВК — гэта былыя кадравыя расейскія вайскоўцы. На базе фармуецца ЧВК, закідваецца на Данбас і выконвае свае брудныя функцыі. У прыватнасьці, калі я заходзіў апошні раз на Данбас, на адной з баз у Растове фармавалася адна з груп ЧВК, там былі ня толькі грамадзяне Расейскай Фэдэрацыі, але і грамадзяне Ўкраіны. Гэта ня толькі былі людзі, якія прайшлі ваенныя падзеі ў 2014-2015 гадах, але і людзі, якія не прымалі ўдзелу ў ваенных дзеяньнях на Данбасе. Фармуецца атрад ЧВК сярод знаёмых: вышукваюць, сваіх таварышаў прыцягваюць, калі ў іх баявы досьвед, і потым гэтая група закідваецца на Данбас, выконвае спэцыфічныя функцыі. Мяне лёс зьвёў з адным байцом ЧВК, ён па п’яні мне вельмі цікавыя рэчы распавёў. Напрыклад, як іх група ў 2014 годзе займалася марадзёрствам, рабавала банкі, вывозіла валюту ў Расею. Банкі, інкасатарскія машыны, бізнэсоўцаў. Я задаў пытаньне: «А калі паступіць загад забіць якога-небудзь палявога камандзіра, таго самага Мазгавога, ты б выканаў гэты загад?» Ён сказаў: «Выканаў бы, у мяне б выбару іншага не было». — «Як выбару няма?» — «Разумееш, усіх, хто не выконвае загад, ліквідуюць. Нашу групу потым усю ліквідавалі». — «Што, усе ня выканалі загад?» Ён кажа: «Не, загад як раз усе выконвалі, толькі ЧВК жыве некаторы час, іх потым усіх таксама сьпісваюць, абнуляюць».
— Чаму ж яго не абнулілі?
— Яму проста банальна пашанцавала, ён раней пакінуў падразьдзяленьне, проста ўцёк...
— У вас былі ўкраінскія палонныя? Як вы ставіліся да іх?
— Асабіста я ўкраінскіх палонных ня бачыў, толькі ведаю, што ўвосень 2015 году байцы нашага падразьдзяленьня батальёну захапілі ў палон некалькі ўкраінскіх вайскоўцаў, пры гэтым расстраляўшы некалькі іншых. Захапілі ў палон і даставілі ў наш штаб, а потым проста аддалі эмгэбэшнікам, далейшы іх лёс мне невядомы.
— Колькі вы прабылі ў Данбасе і калі вырашылі, што пара вяртацца? Што было апошняй кропляй?
— У агульнай суме паўгода. Параўнальна невялікі тэрмін, але паверце, гэтага дастаткова, каб мець сваё меркаваньне. Вырашыў, што трэба пакідаць Данбас і як мага хутчэй, калі мяне некаторыя афіцэры нашага батальёну абвінавацілі ў тым, што я нібыта страляў па сваіх пазыцыях, па нашых. Гэта была відавочная хлусьня, ня ведаю, чаму гэта было зроблена. Магчыма, ужо тады ў іх было сакрэтнае прадпісаньне мяне зьліць. Мне абяцалі, што знойдуць нібыта сьведкаў, мяне перададуць у вайсковую пракуратуру, будуць судзіць. Захацелі ад мяне пазбавіцца. Магчыма, я выканаў сваю місію на Данбасе перад вышэйшым кіраўніцтвам і мяне вырашылі зьліць. Гэта маё суб’ектыўнае меркаваньне, мне так здаецца.
— Гэта было ўжо пасьля раненьня?
— Раненьне я атрымаў ў 2014 годзе, а гэта ўжо было ў 2015-м, калі я быў камандзірам мотастралковага ўзводу. Мяне зьнялі з гэтай пасады фактычна, я ня меў асабістага складу ў падначаленьні. Наш камандзір батальёну прапаноўваў заняцца гуманітарнай дзейнасьцю, гэта значыць здымаць прыгожыя відэаролікі, ён так сказаў: «Немец, у цябе атрымліваецца прыгожыя відэаролікі здымаць, давай піяр наш батальён, будзеш езьдзіць рэгулярна ў Маскву да Стралкова, будзеш загружацца гуманітаркай». Я адмовіўся ад гэтай ролі, папрасіў, каб мяне перавялі шарагоўцам у разьведроту. У разьведку бяруць па жаданьні, я пайшоў у разьведку, стаў звычайным, шарагоўцам, хоць пры званьні лейтэнанта. Калі мы рабілі адну з вылазак, мы адкрылі агонь па праціўніку, а нас абвінавацілі, што мы стралялі па сваіх. Поўнае трызьненьне, мы стралялі ў бок праціўніка, разьведка дакладна ведае, дзе праціўнік знаходзіцца. Сумненьняў быць не магло, мяне захацелі проста зьліць, пазбавіцца. Я пакінуў Данбас. Прычым не дачакаўся загаду на звальненьне са штабу, як належыць афіцэру, проста напісаў рапарт, аднёс яго ў страявую частку, паклаў на стол і сказаў: усё, хлопцы, да пабачэньня, я вам нічога не вінаваты. Разьвярнуўся, сеў на аўтобус Горлаўка — Масква і зьехаў.
— Прайшоў ужо амаль год, і вы вырашылі распавесьці сваю гісторыю журналістам. Якія ў вас матывы? Вы такім чынам абараняецеся ад крымінальнага перасьледу, хочаце кагосьці засьцерагчы, хочаце адпомсьціць?
— Вы самі адказалі на пытаньне. Сапраўды, тут некалькі фактараў прысутнічае. Першае — я пачаў пісаць, каб засьцерагчы іншых, каб людзі не вяліся на гэтую вакханалію, на гэтую прапаганду. Гэтая вайна разьвязана спэцслужбамі, палітыкамі дзьвюх краін. Я папярэджваю цяпер іншых, каб яны ў гэтым ня ўдзельнічалі. Гэта раз. Па-другое, я раскрываю функцыі ўра-патрыятычных арганізацый, якія на зарплаце ў Крамля, каб людзі не вяліся на іх прапаганду. Сярод такіх арганізацый «Русское имперское движение», РНЕ Баркашова, усякія нацболы лімонаўскія і іншыя. Каб людзі не вяліся на гэтых кішэнных крамлёўскіх патрыётаў і ня ехалі туды гінуць і заставацца калекамі. Вядома ж, хачу прыцягнуць да сябе ўвагу ў сьвятле таго, што Сьледчы камітэт Расейскай Фэдэрацыі мяне цяпер у якасьці сьведкі разглядае. Калі я па гэтай справе буду праходзіць падазраваным, а тым больш абвінавачваным — гэта фактычна палітычны заказ Крамля, ФСБ, таму што я непажаданы, я пачаў зьліваць такую інфармацыю ў СМІ, і, каб мяне зачыніць, вырашылі такім чынам мяне прыцягнуць па нейкіх незразумелых надпісах стогадовай даўніны ў горадзе Арле.
— Нашу размову будуць чытаць украінцы. Многія зь іх страцілі родных і блізкіх на гэтай вайне. Магчыма, вы асабіста ў іх стралялі. Што вы сёньня з 2016 году сказалі б гэтым украінцам, якія да вас цёплых пачуцьцяў ня маюць?
— Гэта братазабойчая вайна, доля адказнасьці ня толькі на расейскім баку, але і на ўкраінскім. Усе мы памятаем падзеі 2 траўня ў Адэсе. Забойствы, марадзёрства ёсьць з абодвух бакоў. Гэта адна з самых страшных войнаў. Таму калі мы хочам міру на паўднёвым усходзе Ўкраіны, хочам спыніць далейшае забойства нашых грамадзян, павінна быць узаемная згода, абодва бакі павінны скласьці зброю, спыніць гэтую вайну. Ня толькі мы павінны папрасіць прабачэньня ў украінскага боку, але павінен украінскі бок прасіць прабачэньня ў жыхароў Данбасу, якія пацярпелі ў гэтай вайне. Тут няма толькі аднаго абвінавачванага боку. Так, Расея адыграла сваю вырашальную ролю, разьвязала гэтую вайну, але і некаторыя палітыкі Ўкраіны, спэцслужбы саўдзельнічалі, падагравалі гэтую вайну. Павінна быць узаемная згода. Вайна павінна быць скончана, адназначна, і больш кроў жыхароў Данбасу не павінна пралівацца.
— Гэта пытаньне да палітыка і палітоляга, але цікава і ваша меркаваньне: «народныя рэспублікі ДНР і ЛНР» — сур’ёзна і надоўга альбо разваляцца хутка?
— Гэта бананавыя рэспублікі, якія цалкам жывуць толькі за кошт Расейскай Фэдэрацыі, самі яны нічога не вырабляюць і ня могуць па шэрагу аб’ектыўных прычын вырабляць. Таму яны ўсе жывуць за кошт датацый з Крамля. Нават уявім на хвіліну — дадуць ім аўтаномію, будуць самастойныя рэспублікі, даць ім зялёнае сьвятло, каб яны ўздымалі сваю прамысловасьць, эканоміку і гэтак далей... Я проста мяркую па іх войску і народнай міліцыі, які кантынгент нават на камандных пасадах, а ўжо тым больш сярод шараговага складу. Хто там будзе падымаць эканоміку — нават сьмешна. Шахцёры, трактарысты? Несур’ёзна. Самыя лепшыя эканамісты, навукоўцы, усе пазьяжджалі, там засталіся рэальна асацыяльныя элемэнты, людзі пэнсійнага ўзросту, хто ня мог рэальна паехаць. Каму там падымаць эканоміку? Можа быць, нехта будзе вяртацца, але што падымаць? Там усё разбурана. Тое, што ўкраінская артылерыя не разбурыла, разбурыла наша артылерыя, таму што калі кажуць, што толькі ВСУ руйнуе, — гэта поўнае трызьненьне. Ведаючы, якія ў нас вайскоўцы, ня дзіва, што яны трапляюць па жылых сэктарах, па ваенна-прамысловых комплексах Данбасу. Таму гэта ўсё ўзаемна. Як там падымаць эканоміку, я ня ведаю. Трэба дзесяцігодзьдзі, каб адрадзіць Данбас. Гэта страшна, што там адбылося, што цяпер адбываецца. Не адзін год будзе рана гаіцца.
Цалкам чытаць гутарку можна тут.
