Новая кніга Сяргея Харэўскага «Сто твораў ХХ стагодзьдзя: нарысы па гiсторыi мастацтва i архiтэктуры Беларусi найноўшага часу» ў беларускую культуру такі жанр прыводзіць упершыню. Прынамсі, з гэткім шырокім ахопам і на такім грунтоўным узроўні. У пятніцу перад самай прэзэнтацыяй у сталічнай кнігарні «логвінаЎ» Сяргей Харэўскі быў госьцем нашага радыё.
Соўсь: Сяргей, хто прыйшоў да вас на прэзэнтацыю новай кнігі?
Харэўскі: Прыйшлі мае калегі, мастацтвазнаўцы, журналісты Алеся Раманюк, Віктар Марціновіч, Максім Жбанкоў, ну і канечне ж мастакі, чые творы, у тым ліку, прадстаўленыя ў гэтай кнізе – Уладзімер Сьцяпан, Адам Глёбус, Аляксандар Грышкевіч, пісьменьнікі, натуральна, Уладзімер Арлоў, наш знаны філёзаф Валянцін Акудовіч, так што кампанія атрымалася цёплай і прыемнай.
Соўсь: Ці цяжка было знайсьці цэлых сто твораў для вашай кнігі?
Харэўскі: Якраз знайсьці іх няцяжка. І я думаю, што іх магло быць і 200, і 300. Проста гэта ня поўная выбарка. Я не прэтэндаваў на поўную. Знайсьці ня цяжка, цяжка апісаць. Я імкнуўся распавесьці не пра ўсё-ўсё, што падабаецца мне, а пра тыя творы, якія пазначаюць зьявы, важныя для эвалюцыі нашай мастацкай культуры, нашай архітэктуры, нашай фатаграфіі. Гэта творы заходнебеларускага мастацтва, творы эпохі сталінізму, найноўшыя творы, творы, прысьвечаныя Чарнобылю і шмат чаго іншага. Калісьці я браўся за напісаньне гэтай сэрыі для газэты "Наша Ніва" ў 1997 годзе, якая рабілася ў Вільні, а зараз мне застаецца падзякаваць Эўрапейскаму гуманітарнаму ўнівэрсытэту, які знайшоў магчымасьці, знайшоў сродкі, даверыўся мне, і ў выдавецтве ЭГУ зноў жа ў Вільні выйшла мая ўжо чацьвёртая па ліку кніга.
Соўсь: Кажуць, што ў беларускай культуры ваша кніга – прэцэдэнт. Ці дагэтуль нічога такога не было?
Харэўскі: Было шмат кніг пра мастацтва. Але менавіта ў такім ключы каталёга з такой ерархіяй і сыстэмай пакуль не было. Прычынай таму ёсьць, сярод іншага, палітычны аспэкт. У Беларусі амаль немагчыма выдацца ў дзяржаўных выдавецтвах, тут шмат значыць, член саюза – ня член саюза, наш – ня наш, лаяльны да гэтай улады або нейкі радыкал. І гэта вельмі замінае ў наш час спакойнаму ўважліваму разгляду твораў. Напрыклад, выдатнага фотамастака Зянона Пазьняка або выдатнага мастака Алеся Пушкіна. Сытуацыя вельмі замінае спакойнаму разгляду ўсяго нашага даробку за мінулае стагодзьдзе.
Соўсь: Ці нешта засталося па-за гэтым выданьнем?
Харэўскі: Вядома. Гэтае выданьне – гэта толькі маленькая вяршыня айсбэрга, і я ні ў якой ступені не прэтэндую на паўнату ды ісьціну ў апошняй інстанцыі. Я толькі пазначыў некаторыя рэчы альбо забытыя, альбо невядомыя. Я заахвочваю паглядзець шырэй. І толькі.
Соўсь: Дзе будзе прадавацца кніга?
Харэўскі: У кнігарні «логвінаЎ» і дзесьці яшчэ. Я думаю, ахвочыя – знойдуць.
Цалкам гутарку можна слухаць тут:
Соўсь: Сяргей, хто прыйшоў да вас на прэзэнтацыю новай кнігі?
Харэўскі: Прыйшлі мае калегі, мастацтвазнаўцы, журналісты Алеся Раманюк, Віктар Марціновіч, Максім Жбанкоў, ну і канечне ж мастакі, чые творы, у тым ліку, прадстаўленыя ў гэтай кнізе – Уладзімер Сьцяпан, Адам Глёбус, Аляксандар Грышкевіч, пісьменьнікі, натуральна, Уладзімер Арлоў, наш знаны філёзаф Валянцін Акудовіч, так што кампанія атрымалася цёплай і прыемнай.
Соўсь: Ці цяжка было знайсьці цэлых сто твораў для вашай кнігі?
Харэўскі: Якраз знайсьці іх няцяжка. І я думаю, што іх магло быць і 200, і 300. Проста гэта ня поўная выбарка. Я не прэтэндаваў на поўную. Знайсьці ня цяжка, цяжка апісаць. Я імкнуўся распавесьці не пра ўсё-ўсё, што падабаецца мне, а пра тыя творы, якія пазначаюць зьявы, важныя для эвалюцыі нашай мастацкай культуры, нашай архітэктуры, нашай фатаграфіі. Гэта творы заходнебеларускага мастацтва, творы эпохі сталінізму, найноўшыя творы, творы, прысьвечаныя Чарнобылю і шмат чаго іншага. Калісьці я браўся за напісаньне гэтай сэрыі для газэты "Наша Ніва" ў 1997 годзе, якая рабілася ў Вільні, а зараз мне застаецца падзякаваць Эўрапейскаму гуманітарнаму ўнівэрсытэту, які знайшоў магчымасьці, знайшоў сродкі, даверыўся мне, і ў выдавецтве ЭГУ зноў жа ў Вільні выйшла мая ўжо чацьвёртая па ліку кніга.
Соўсь: Кажуць, што ў беларускай культуры ваша кніга – прэцэдэнт. Ці дагэтуль нічога такога не было?
Харэўскі: Было шмат кніг пра мастацтва. Але менавіта ў такім ключы каталёга з такой ерархіяй і сыстэмай пакуль не было. Прычынай таму ёсьць, сярод іншага, палітычны аспэкт. У Беларусі амаль немагчыма выдацца ў дзяржаўных выдавецтвах, тут шмат значыць, член саюза – ня член саюза, наш – ня наш, лаяльны да гэтай улады або нейкі радыкал. І гэта вельмі замінае ў наш час спакойнаму ўважліваму разгляду твораў. Напрыклад, выдатнага фотамастака Зянона Пазьняка або выдатнага мастака Алеся Пушкіна. Сытуацыя вельмі замінае спакойнаму разгляду ўсяго нашага даробку за мінулае стагодзьдзе.
Соўсь: Ці нешта засталося па-за гэтым выданьнем?
Харэўскі: Вядома. Гэтае выданьне – гэта толькі маленькая вяршыня айсбэрга, і я ні ў якой ступені не прэтэндую на паўнату ды ісьціну ў апошняй інстанцыі. Я толькі пазначыў некаторыя рэчы альбо забытыя, альбо невядомыя. Я заахвочваю паглядзець шырэй. І толькі.
Соўсь: Дзе будзе прадавацца кніга?
Харэўскі: У кнігарні «логвінаЎ» і дзесьці яшчэ. Я думаю, ахвочыя – знойдуць.
Цалкам гутарку можна слухаць тут:
