27 студзеня Навабеліцкі суд Гомеля аштрафаваў на 10 базавых велічыняў (230 рублёў) былога міліцыянта, супрацоўніка дэпартамэнту аховы МУС Васіля Варушчанку за публічную абразу беларускай мовы.
Свабода падае падрабязнасьці разгляду справы ў судзе.
Справа была пачатая з прычыны камэнтара Васіля Варушчанкі ў пабліку парталу «Сильные новости» ў сацыяльнай сетцы «ЎКантакце». Камэнтар быў наступнага зьместу: «Беларуская мова — гэта труп, які гніе і які ўжо даўно трэба закапаць глыбей!»
Перад пачаткам працэсу Васіль Варушчанка сказаў журналістам:
«Паверце, я не хацеў нікога абразіць. Я не сустракаў людзей, якія ў паўсядзённым жыцьці карыстаюцца беларускай мовай. Сам я беларускую мову ведаю павярхоўна. Для мяне што беларуская мова, што кітайская — амаль усё адно. Я размаўляю на рускай».
— Напэўна, чулі такую прымаўку: колькі чалавек моваў ведае, столькі разоў ён чалавек?
— Не, ня чуў.
«Выбачаюся перад тымі, каго абразіў»
Калі судзьдзя Дзьмітры Казлоў запытаў у Васіля Варушчанкі, ці разумее ён, у чым яго вінавацяць і ці прызнае віну, той адказаў:
«Я ўжо гаварыў і вам скажу: мэты абразіць кагосьці ў мяне не было. Камэнтар быў глупствам. Сваю віну прызнаю. Раскайваюся. Больш гэтага ня будзе. Выбачаюся перад тымі, каго абразіў».
У судзе дваццацічатырохгадовы хлопец патлумачыў, што афіцыйна нідзе не працуе, даглядае бабулю. Навіну камэнтаваў, бо «не было чаго рабіць»:
«Мэты абразіць у мяне не было. У прынцыпе, я ні пра што ня думаў, калі пісаў. Атрымалася абраза. Поўнасьцю згодны з заключэньнем экспэртаў. Віну прызнаю. Ня ведаючы таго, я парушыў закон. Але няведаньне не вызваляе ад адказнасьці. Значыць, панясу пакараньне».
«Выказваньне абражае носьбітаў беларускай мовы»
Экспэрты-філёлягі Гомельскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Францішка Скарыны, аналізуючы камэнтар Варушчанкі, далі такое заключэньне:
«Называючы беларускую мову трупам, аўтар вызначае беларускую мову як мёртвую, нежывую, якая не выконвае сваю асноўную функцыю — сродку паўсядзённых чалавечых функцый, інструмэнту захоўваньня і перадачы ў часе разнастайнай культурнай інфармацыі...»
Выснова такая: нэгатыўна ацэначнае выказваньне Варушчанкі ня толькі «не адпавядае рэчаіснасьці, але і зьяўляецца абразьлівым для носьбітаў беларускай мовы — дзяржаўнай мовы Рэспублікі Беларусь».
Васіль Варушчанка у судовай залі
«Сёньня ж заплачу штраф»
Былы міліцыянт нічога ня змог дадаць да агучаных матэрыялаў справы. Судзьдзя, не пакідаючы судовай залі, вынес пастанову на падставе артыкула 9.22 КаАП — штраф 10 базавых велічыняў (230 рублёў). І патлумачыў рашэньне: «Недапушчальна так паводзіць сябе грамадзяніну Рэспублікі Беларусь».
«Абскарджваць штраф не зьбіраюся, — сказаў Варушчанка. — Пайду й сёньня ж заплачу штраф. Хоць афіцыйна й не працую, але грошы знайду».
Што да беларускай мовы й літаратуры, то да іх былы міліцыянт ставіцца абыякава. Кажа, што пасьля школы нічога па-беларуску не чытаў. Ня ведае і таго, што беларуская пісьменьніца Сьвятлана Алексіевіч стала ляўрэаткай Нобэлеўскай прэміі па літаратуры.
«Мне гэта ўсё не цікава, — кажа Васіль. — Мне як было фіялетава, так і цяпер. Але беларуская мова мне не перашкаджае. Калі хто карыстаецца ёю, я нічога супраць ня маю. Няхай і надалей карыстаюцца».
На словах былы міліцыянт ня выказаў папрокаў на адрас заяўніка, грамадзкага актывіста Ігара Случака. Наадварот, пашкадаваў, што яго не было на судзе:
«Пэўна, заняты. Але ўсё нармальна, Ігар. Прывітаньне табе».
«Я пастараюся зваліць з гэтай краіны кудысьці далей»
Былы дэсантнік Андрэй Макараў, якога ў свой час савецкае камандаваньне кідала ў «гарачыя кропкі» і які прысутнічаў на судзе, наўпрост спытаў у былога міліцыянта Варушчанкі:
«Ну, а калі давядзецца бараніць Беларусь хоць бы ад каго, хоць ад той жа Расеі, ты гатовы з такім стаўленьнем да мовы абараняць краіну?»
«Я пастараюся зваліць з гэтай краіны кудысьці далей», — адказаў аштрафаваны за абразу мовы былы сяржант міліцыі.