9 гадоў зьняволеньня з канфіскацыяй маёмасьці запатрабаваў пракурор для Аляксандра Рымашэўскага, былога старшыні Салігорскага райвыканкаму, якога судзяць паводле артыкула аб хабарніцтве. Амаль двухмесячны працэс падышоў да заканчэньня, завяршыліся судовыя спрэчкі, але ў назіральнікаў пытаньняў засталося больш, чым адказаў.
Абаронца Аляксандра Рымашэўскага, менскі адвакат Дзьмітры Гарачка абвінаваціў сьледчых і супрацоўнікаў, якія затрымлівалі экс-чыноўніка, у фальшаваньні доказаў.
Нібыта браў адкаты за вяртаньне даўгоў
Паводле фабулы справы, экс-старшыня Салігорскага райвыканкаму 4 разы цягам 2016–2017 гадоў атрымаў каля 17 тысяч даляраў хабару ад прадстаўніка фірмы «Белрасаграсэрвіс» Уладзімера Міхалюка.
Грошы перадаваліся нібыта за дапамогу ў пагашэньні запазычанасьці гаспадарак перад камэрцыйнай арганізацыяй. Адвакат Гарачка кажа, што ў судзе выявілася іншае: запазычанасьць перад фірмай ня зьменшылася, а наадварот, павялічылася. А зьвесткі Міхалюка пра «адкаты», якія ад яго нібыта патрабаваў Рымашэўскі, нічым не пацьверджаныя. Сапраўды, у справе не фігуруе ніводнага відэа- ці аўдыёзапісу, дзе б кіраўнік салігорскай вэртыкалі размаўляў зь Міхалюком пра хабар.
«Тры з чатырох эпізодаў хабару — гэта нічым не пацьверджаныя словы Міхалюка. У судзе стала відавочна, што яны дакумэнтальна нічым не пацьверджаныя», — сказаў карэспандэнту Свабоды Гарачка.
Але што з доказамі па чацьвёртым эпізодзе, які можа пераважыць усе астатнія? Адвакат прывёў аргумэнты на карысьць таго, што гэты эпізод зьявіўся ў справе незаконна, а доказы ў ім сфабрыкаваныя.
Праверка на дарозе
Сёлета 30 траўня Аляксандра Рымашэўскага затрымалі на дарозе і праверылі ягоны аўтамабіль. У канвэрце, укладзеным у дарожны атляс, знайшлі 2700 даляраў, нібыта атрыманых ад Міхалюка. Але на судовым сьледзтве, калі паказалі відэа агляду машыны, усе пабачылі, што спачатку канвэрта з хабарам у атлясе няма, ён зьяўляецца толькі ў другой частцы запісу.
Абаронца зьвярнуў увагу суду на тое, што відэазапіс агляду аўтамабіля перарываўся, прычым сьледчыя ў пратаколе не пазначылі, што быў перапынак ажно 44 хвіліны. Выявіць праўду пра ход экспэрымэнта дапамог сьведка агляду Ларкін, які апісаў увесь працэс.
Дзьмітры Гарачка, архіўнае фота
«У аднаго панятога хапіла сумленьня, і ён расказаў суду, як той канвэрт з грашыма зьявіўся, — кажа Гарачка. — Аказваецца, калі спынілі відэаздымку, адзін з супрацоўнікаў адчыніў дзьверы кабіны з боку кіроўцы, дацягнуўся да пасажырскага крэсла, нешта там паварушыў, пасьля чаго здымкі аднавілі. І вось нам паказваюць канвэрт з грашыма. Проста кажучы, хабар быў падкінуты. Лічу, што зьяўленьне гэтага „доказу“ адбылося з найгрубейшымі парушэньнямі Крымінальна-працэсуальнага кодэксу».
Падманулі прэзыдэнта?
Гарачка мяркуе, што праваахоўнікі падманулі Аляксандра Лукашэнку, калі атрымлівалі ад яго дазвол на прыцягненьне да адказнасьці Рымашэўскага. Чыноўнік уваходзіў у кадравы рэестар прэзыдэнта, і без адпаведнага дазволу нельга было ні праслухоўваць ягоныя тэлефоны, ні тым больш «экспэрымэнтаваць» з хабарам.
Паводле суразмоўцы, на судзе ўскрыліся факты, якія даводзяць, што Міхалюк папросту агаварыў Рымашэўскага, калі сам папаўся на хабарніцтве. Далей, каб самому пазьбегнуць адказнасьці, ён пагадзіўся даваць любыя паказаньні і праводзіць патрэбныя сьледчыя экспэрымэнты. Паводле абаронцы Рымашэўскага, ужо потым апэратыўнікі падманвалі сваё начальства, каб атрымаць дазвол на сачэньне за кіраўніком Салігорскага выканкаму, што абяцала гучнае раскрыцьцё.
«Артыкулы 19 і 36 Закону аб апэратыўна-вышуковай дзейнасьці кажуць, што ўсе адпаведныя дзеяньні, якія тычацца асобы, што знаходзіцца ў кадравым рэестры прэзыдэнта, могуць праводзіцца са згоды прэзыдэнта і санкцыі генпракурора. У ніводным з пратаколаў апэратыўна-вышуковай дзейнасьці ў справе няма спасылкі на тое, што атрымана згода прэзыдэнта. Мы ня просім, каб нам такі дакумэнт паказалі, але нязгадваньне яго дазваляе сумнявацца, што ён быў атрыманы. Таму ўсе тэлефанаваньні і схаванае відэаназіраньне як доказы ня могуць быць пакладзеныя ў аснову прысуду, бо гэтыя доказы атрыманыя з парушэньнем закону», — заявіў Гарачка ў судзе.
А як жа прызнаньне віны?
Ахілесавай пятой справы назіральнікі лічаць тое, што падчас папярэдняга сьледзтва чыноўнік прызнаў віну ў хабары паводле аднаго эпізоду і толькі потым адмовіўся ад паказаньняў. Тлумачыў гэта псыхалягічным ціскам на яго з боку праваахоўнікаў. Адвакат Гарачка зьвярнуў увагу суду на тое, што ціск працягваўся нават тады, калі справу перадалі ў суд — Рымашэўскага ў ізалятары шмат разоў наведвалі супрацоўнікі структуры, якая пачынала ягоную справу.
Таксама Гарачка спаслаўся на пленум Вярхоўнага суду, які пастанавіў: нават пры прызнальных паказаньнях абвінавачанага суд павінен кіравацца найперш тым, ці ёсьць дакумэнтальныя доказы ягонай віны.
Шмат увагі ў судовых спрэчках адвакат аддаў асобе экс-старшыні Салігорскага райвыканкаму. Абаронца заўважыў, што ў таго не аказалася маёмасьці і нерухомасьці, якія б ускосна сьведчылі пра дадатковыя прыбыткі. Доўгі час Рымашэўскі жыў у Салігорску ў звычайнай службовай кватэры, а дом у Копыльскім раёне, куды ён пазьней пераехаў пасьля рамонту на грошы ад крэдыту, нельга назваць шыкоўным.
Таксама адвакат спаслаўся на сьведак у працэсе, якія станоўча выказваліся пра дзелавыя і чалавечыя якасьці Рымашэўскага і абвяргалі падазрэньні ў вымаганьні нейкага хабару.
Апошняе слова Рымашэўскага на працэсе прагучыць у Менскім абласным судзе 4 сьнежня. Назіральнікі не выключаюць, што ў той жа дзень будзе агучаны і прысуд былому старшыні Салігорскага райвыканкаму.