Жлобінскі райвыканкам з падачы ўпраўленьня адукацыі вырашыў закрыць Дабрагошчанскую базавую школу. У раёне няма сродкаў, каб аднавіць два пралёты крокваў на даху і, магчыма, замяніць шыфэр. Вяскоўцы абураюцца такім рашэньнем мясцовай улады, патрабуючы адмены неабгрунтаванага, на іх погляд, рашэньня.
Вёска — нібы растрывожаны вулей
Дабрагошча нагадвае цяпер растрывожаны вулей. На прыезд любога, хто цікавіцца школай, зьбіраюцца бацькі, настаўнікі, самі дзеці — каб выказаць абурэньне, што паўсотні школьнікаў пераводзяць вучыцца ў вёску Папаратнае, да якой амаль паўтара дзясятка кілямэтраў.
Каля галоўнага ўваходу ў школу
Калі ж улічыць, што ў Дабрагошчанскую школу езьдзяць дзеці зь Сельнага, Яшчыц, Забродзьдзя, то для некаторых вучняў дарога да школы «расьцягваецца» на два зь лішкам дзясяткі кілямэтраў толькі ў адзін бок. І столькі ж назад. І так кожны дзень.
«У нас кваліфікаваныя настаўнікі, многія маюць вышэйшую катэгорыю, — тлумачыць нядаўні завуч, настаўніца хіміі і біялёгіі Галіна Каханчык. — Аддзел адукацыі сёлета дапамог нам абсталяваць кабінэт хіміі і біялёгіі. Летась абноўлены кабінэт фізыкі. У школе добрая матэрыяльная аснова. Будынак школы ня новы, але дабротны, адпавядае сучасным патрабаваньням.
Адно непаразуменьне атрымалася. Закрыць школу вырашылі з-за двух пралётаў на даху, дзе на кроквах утварылася ці то гніль, ці то плесьня. Але ж бацькі й настаўнікі ня супраць дапамагчы, каб зрабіць патрэбны рамонт».
«Школа — гэта сэрца вёскі»
Тым часам аддзел адукацыі, спорту і турызму Жлобінскага райвыканкаму даводзіць, што спэцыялісты Беларускага ўнівэрсытэту транспарту зрабілі заключэньне: дах у аварыйным стане. Патрэбны рамонт, а сродкаў на яго мясцовыя ўлады ня маюць. Таму райвыканкам і вырашыў закрыць у Дабрагошчы ўстанову адукацыі.
На абарону школы
Ніхто ніякіх сходаў з гэтай нагоды ў вёсцы не праводзіў, людзей не інфармаваў. Па сутнасьці, вяскоўцы толькі ў ліпені даведаліся, што пасылаць дзяцей па веды трэба будзе за многія кілямэтры ў вёску Папаратнае. Яшчэ больш дзівіла людзей, што дах аварыйны, а летнік у школе працуе.
«У мяне двое сыноў, — кажа маладая лекарка Сардана Галай. — Большы ў верасьні пойдзе ў першую клясу. Зручна было б выправіць яго ў сваю школу. А так трэба будзе рана падымаць, каб ехаць у Папаратнае. Урокаў у першаклясьнікаў мала, і сыну давядзецца сядзець у школе і чакаць старэйшых школьнікаў да 15–16 гадзіны. І ў якім стане ён вернецца дадому? Школа — гэта сэрца вёскі.
Па ўсёй краіне вядзецца кампанія на падтрымку вёскі, калгасаў і саўгасаў. Не разумею, як можна адраджаць вёску, калі закрываюць школу? Ніхто з маладых спэцыялістаў у такую вёску не паедзе, у якой дзецям няма дзе вучыцца. Паедуць туды, дзе ёсьць школа».
Апэратар машыннага даеньня Сьвятлана Дамарад адмыслова прыйшла да школы, каб сказаць, як яна незадаволеная рашэньнем мясцовых уладаў:
«Я падымаюся ў чатыры гадзіны раніцы, бягу на фэрму. Не пасьпееш там управіцца, як вяртайся дадому пакарміць дзіця й выправіць у школу — ім жа цяпер на гадзіну раней трэба зьбірацца. Такая нестыкоўка атрымліваецца. І сустрэць малых дзетак трэба са школы. Школа павінна быць у вёсцы. Калі трэба, бацькі дапамогуць і з рамонтам. Мы ж і без таго кожнае лета здаём грошы на рамонт. Трэба пафарбаваць — прыходзім і фарбуем».
«Трэба зьбіраць дэлегацыю да Лукашэнкі»
Настаўніца фізыкі Ларыса Сакалова апавяла, што яны зь вяскоўцамі, адстойваючы існаваньне сваёй школы, накіравалі лісты ў Камітэт дзяржкантролю, у Генэральную пракуратуру. Згадвалі і пра летнік пры школе, які існаваў і пасьля рашэньня райвыканкаму — школу закрыць. Людзі патрабуюць паўторнай экспэртызы. Дах вытрымаў шквалісты вецер, на ім пашкодзіла толькі пару лістоў шыфэру.
Сельсавет
Але вяскоўцам адказваюць, што заключэньне спэцыялістаў БелДУТа можа праверыць хіба толькі Міністэрства будаўніцтва і архітэктуры. На паўторную экспэртызу патрэбная замова, а ўжо мінае першая дэкада жніўня. Да пачатку новага навучальнага году ўсяго тры тыдні. Не ўладкаванымі застаюцца і звыш дзясятка настаўнікаў.
Напярэдадні, 9 жніўня, чыноўнікі аддзелу адукацыі Жлобінскага райвыканкаму і Дабрагошчанскага сельскага савету сабралі нарэшце вяскоўцаў на сход, каб публічна заявіць, што сродкаў на рамонт даху няма. Таму, маўляў, лепей наладзіць добры падвоз вучняў у Папаратнае.
Закрыты сельскі Дом культуры побач зь сельсаветам
«Пакуль пабудавалі гэтую нашу школу, — згадвае вяскоўка Людміла Яфіменка, — мы вучыліся ў звычайных хатах. Даўно тое было. Цяпер мой унук зьбіраецца ў школу. Мы дзяцей першага верасьня ўсё адно прывядзём у сваю школу. Прэзыдэнт наш — ён жа за адраджэньне вёскі. А тут вёску імкнуцца закапаць. Трэба зьбіраць дэлегацыю і ехаць да Аляксандра Лукашэнкі».
Няма школы — няма і пэрспэктывы
З пачаткам новага навучальнага году ў Дабрагошчанскай школе за парты меліся сесьці паўсотні школьнікаў, у тым ліку васьмёра першаклясьнікаў. Дабрагошча — вёска немалая, тут звыш паўтысячы жыхароў. Вяскоўцы ў адчаі. У вёсцы ўжо закрылі пошту, дом культуры, участковы шпіталь. З закрыцьцём школы паселішча наагул страчвае ўсякую прыцягальнасьць і пэрспэктыву.
Вёска Забродзьдзе
Прыклад таму — вёска Забродзьдзе, адкуль некалькі дзетак да апошняга часу вазілі вучыцца ў Дабрагошчу, а цяпер перанакіроўваюць у Папаратнае.
Міхаіл Карабан
«Во тут стаяла школа, — паказвае рукой праз дарогу Міхаіл Карабан, вясковец сталага веку. — Летась яе зламалі і закапалі. Бачыце, акацыя ўжо на месцы школы падымаецца. У нас тут паўдзясятка сямей маладзейшых, астатнія — пэнсіянэры. Памірае вёска».
Пакідаюць маладыя сем’і й вёску Верхняя Алба. Летась Жлобінскі райвыканкам тут таксама закрыў такую ж базавую школу. Значыць, паселішчу наканавана зьнікнуць з мапы Беларусі.
Тут стаяла вясковая школа
Расчараваныя рашэньнем мясцовай улады і жыхары вёскі Кабанаўка. Сёлета былую сярэднюю школу тут закрываюць канчаткова.
«Абяцаюць падвозіць у Папаратнае», —тлумачаць мясцовыя школьнікі. — Ехаць ня хочацца, лепей у сваёй вучыцца«.
Былая вучаніца школы, якая назвалася Янінай, згадвае, як сама два гады езьдзіла ў Папаратнае:
«Нават мы, выпускнікі, стамляліся. А малеча — яны ж наагул ледзьве жывыя вяртаюцца. Тут ужо не да вучобы».
(Здымак10. Школьнікі з Кабанаўкі на разбуранай танцпляцоўцы
Школу ў Кабанаўцы зьліквідоўвалі паэтапна: зь сярэдняй зрабілі базавую, потым — пачатковую. Сёлета закрываюць і яе.
«Апошнія настаўнікі на пэнсію сышлі. А дванаццаць чалавек тэхнічнага пэрсаналу засталіся ў падвешаным стане, — скрушна апавядае Марыя Сьвяшчэўская. — Нас надурылі добра. На пачатку году перавялі на кантракты — мы іх падпісалі. Цяпер кажуць, што матэрыяльная дапамога ў зьвязку з закрыцьцём школы нам па кантракце не належыцца. Мне да пэнсіі чатыры месяцы засталося, дык выпраўляюць у Новыя Маркавічы за восем кілямэтраў».
Сёлета школу ў Кабанаўцы закрываюць канчаткова
Марыя з паплечніцамі бядуюць, што вёска, якая прыняла ў свой час і чарнобыльскіх перасяленцаў, занепадае. Працы няма. Закрылі клюб, сталоўку, лазьню. З пункту бытавога абслугоўваньня зрабілі бібліятэку, а цяпер і яе закрылі. Зьліквідавалі й цэнтар калгасу, перападпарадкаваўшы вёску ААТ «Прыбудзкі».
«Ідзеш па вёсцы і ўсюды натыкаесься на замкі альбо разруху. Хутка, відаць, і школу закапаюць, бо нічога лепшага прыдумаць ня могуць», — кажа жанчына, якая чакае канца сьнежня, калі ёй афіцыйна можна будзе выпраўляцца на пэнсію. Зьяжджаць у горад — гады ня тыя, а працаваць няма дзе.
Кантора былога калгасу «Камуніст»