Сяржук Вітушка, Вільня Новая перадача сэрыі “Прыватны дзёньнік”. Свае нататкі зь мінулага тыдня прадстаўляе Сяржук Вітушка — лідэр колішніх талакоўцаў, які быў добра вядомы ў беларускім моладзевым асяродку ў час перабудовы. Цяпер жыве ў Вільні і ўважліва сочыць за падзеямі на радзіме, але яго асабісты актыўны ўдзел у грамадзкім і палітычным жыцьці краіны моцна абмежаваны. Апроч іншых праблемаў, Сяржуку давялося прыстасоўвацца да жыцьця ў цемры, бо ён страціў зрок. Старонкі прыватнага дзёньніка Сяржука Вітушкі, які мы прапануем вашай увазе, не былі напісаныя. Свой дзёньнік ён занатоўвае толькі ў думках.
10 лютага
Увечары пачынаецца трансьляцыя зімовай Алімпіяды ў Турыне. Я слухаю рэпартажы па радыё, і ў мяне точацца ў галаве свае думкі. Там, на Алімпіядзе, свае правілы — вышэй, хутчэй, мацней… А маё жыцьцё ідзе па іншых законах — патроху, памалу, паціху. Іншага выйсьця ня маю. Галоўнае – рухацца. Ісьці, хай сабе і марудна, але ў правільным кірунку. Я бяру сябе за шкірку, стаўлю на трэнажэр і цісну пэдалі. Каб было ня нудна ціснуць пэдалі, стаўлю любімую музычку альбо ўключаю ўласныя фантазіі.
Хто на машыне, хто самалётам, А я пяшэчкам пру праз балота. Кіёк дарожны заціснуў у далоні. Гэныя людзі мяне не дагоняць.
11 лютага
Да нас прыходзяць госьці. Алег і Хрысьціна — хросныя нашай дачкі Паўліны. Гэтак мы заканчваем сьвяткаваньне ейнага дня народзінаў. Накрываем на стол, сядаем… І вось, сядзяць чацьвёра бацькоў на адно гэтае беднае дзіця. І ня ведаюць, што зь ім рабіць! Агульнае размовы ня точыцца. Дзіцятка нашае ціха і незаўважна зьнікае з-за стала. І недзе хаваецца. Раствараецца ў кампутары. А мы, як старыя дыназаўры, скардзімся: вось жыцьцё пайшло, вось гэтая моладзь. Нам яна не зразумелая. Нас яна не разумее. Гэтыя пэдагагічныя развагі нараджаюць такую фантазію — працяг “Сымона-музыкі”. Сымон-музыка ўжо вырас, стаў дарослым, мае дзіця. І ўжо вучыць тое дзіцё граць на скрыпцы. А дзіцё ўсё роўна нейкае не такое, якое б бацькам хацелася. Ня слухаецца. І Сымон-музыка, як калісьці на яго сварыліся бацькі, так і ён сварыцца на сваё дзіцё. Дзіцё ўцякае ў белы сьвет. Дзецям трэба шукаюць сабе прастору для бунту.
12 лютага
З асалодаю слухаю радыё. Цэлы дзень. Пераключаюся з адной станцыі на другую. Я цяпер прафэсійны радыёслухач. Слухаю літоўскае радыё. У асалоду слухаю расейскую “Свабоду”. Безумоўна, сваю, беларускую, ад пачатку да канца ўсё пераслухоўваю. Радыё ў мяне пастаянна гучыць. Яно не дазваляе мне застацца самотным. Такі верны і надзейны суразмоўца. Я зь ім моўчкі размаўляю. Даю свае камэнтары на ўсе зьявы жыцьця. Сумныя такія назіраньні, што цывілізацыйна мы да свабоды, дэмакратыі яшчэ не дарасьлі, як цэлае грамадзтва. Толькі ўпрагацца і працаваць, працаваць на доўгія гады.
Дарэчы, вельмі часта чую па радыё пра нейкую “джынсавую рэвалюцыю”. І гэта мяне страшна бянтэжыць. Скажу шчыра, я супраць таго джынсу. Я салідарны са сваім сябрам Алегам Аблажэем, мастаком, які кажа, што джынс — гэта турма для прыгажосьці. Калі ўсе апранутыя ў гэтую ўніформу, хай сабе яна вельмі зручная, але гэта так непрыгожа! Сукенкі для жанчын — як крылы. Калі яны рознакаляровыя, з рознай тканіны… Гэта так прыгожа. І я за гэтую прыгажосьць.
13 лютага
Пазваніў Аляксандар Навіцкі з Польшчы. Я даўно шукаў зь ім кантакту і вельмі рады гэтаму званку. Па радыё Аляксандар расказваў пра арганізацыю “lacinka.org”. Ён зь сябрамі маецца прапагандаваць лацінскі шрыфт. А я вучуся друкаваць на кампутары. Ёсьць праграма для сьляпых. На жаль, няма беларускай вэрсіі гэтай праграмы “Джос”, і я паставіў сабе ў кампутар літоўскую. І сёньня трэба шукаць прыхільнікаў, патэнцыйных карыстальнікаў беларускай лацінкі. Трэба гуртаваць іх да кучы.
14 лютага
Дзень усіх закаханых. Мне трошкі сьмешна з гэтага шаленства — кругом усе ўсіх віншуюць, чапляюць на грудзі гэтыя сэрцайкі. О, каб жа гэта так лёгка было! Дзень пачынаю з гарбаткі. Гарбата павінна быць гарачая, моцная і салодкая. Як пацалунак. І таму, запарыўшы гарбату, трэба пільнаваць час, калі яе трэба піць. Бо калі вельмі гарачая, не адчуваецца смаку, апякаеш рот. Але, і калі астывае, няма эфэкту. Таму каля яе чаруеш, увесь час прынюхваесься, смакуеш…
У мяне ёсьць патрэба ў каляровых вобразах. Чорную гарбату я параўноўваю з каштанам: сьвежы каштан, які толькі зваліўся з дрэва, кажушок гэты зялёны зь яго зьлез, і ён — бліскучы, аж пераліваецца… А зялёная гарбата нейкага фасфарычнага зьзяньня. Як бы выпраменьвае зь сябе нешта таемнае, чароўнае. Глыточак зробіш… водар і смак.
Увечары папрасіў дачку, каб яна знайшла мне самы любімы верш пра каханьне. Яна дастала з паліцы кніжачку Ўладзімера Жылкі і там знайшла гэтыя неўміручыя словы:
І ўшчэнт закаханасьці поўныя, І таго, што ня выкажаш мовай, Мы пяройдзем мяжу ў невымоўнае За рубеж чалавечага слова…
Больш пяшчотных і далікатных словаў пра каханьне ня ведаю. Яшчэ ў гэты дзень мне падумалася пра аднаго чалавека, якому, напэўна, страшэнна хочацца каханьня. Каб яго кахалі, і, напэўна, ён хоча кахаць. Але ўпусьціў у сваё сэрца столькі нянавісьці, што там ужо не засталося месца для каханьня. Шкада мне гэтага чалавека.
15 лютага
Прашу дачку, і яна мне дапамагае даслаць ліст у беларускую амбасаду. Яны прасілі паведаміць, ці прыйду галасаваць. Я паведамляю, што прыйду абавязкова, але прыйду загадзя, бо 19 сакавіка пляную прыехаць у родны Менск. Я доўга абмяркоўваў зь сябрамі прапанову Зянона Пазьняка пра народнае галасаваньне. Прапанова, можа, і цікавая, але ёсьць намнога больш эфэктыўны спосаб. Прынесьці на плошчу не бюлетэньчык, а самога сябе. Сустрэць там сваіх сяброў, парадавацца, як многа нас сабралася.
16 лютага
Сёньня Дзень Незалежнасьці тут, у Літве. Будзе салют, будзе канцэрт. І не адзін канцэрт. І будзе ўрачыстае ўзьняцьце сьцягу. Нават трох сьцягоў. Побач будуць сьцягі салідарных рэспублік Латвіі і Эстоніі. А я ў думках падыму яшчэ і наш сьцяг — бел-чырвона-белы. Буду спадзявацца, што калі прыйдзе наш дзень, літоўцы таксама падымуць свой сьцяг за нашу незалежнасьць. І напісалася такая прыпеўка:
Мыліў мылам Мілінкевіч Бел-чырвона-белы сьцяг. Не бываць ніякай плесьні Ні на сьцягу, ні ў людзях.
Увечары пачынаецца трансьляцыя зімовай Алімпіяды ў Турыне. Я слухаю рэпартажы па радыё, і ў мяне точацца ў галаве свае думкі. Там, на Алімпіядзе, свае правілы — вышэй, хутчэй, мацней… А маё жыцьцё ідзе па іншых законах — патроху, памалу, паціху. Іншага выйсьця ня маю. Галоўнае – рухацца. Ісьці, хай сабе і марудна, але ў правільным кірунку. Я бяру сябе за шкірку, стаўлю на трэнажэр і цісну пэдалі. Каб было ня нудна ціснуць пэдалі, стаўлю любімую музычку альбо ўключаю ўласныя фантазіі.
Хто на машыне, хто самалётам, А я пяшэчкам пру праз балота. Кіёк дарожны заціснуў у далоні. Гэныя людзі мяне не дагоняць.
11 лютага
Да нас прыходзяць госьці. Алег і Хрысьціна — хросныя нашай дачкі Паўліны. Гэтак мы заканчваем сьвяткаваньне ейнага дня народзінаў. Накрываем на стол, сядаем… І вось, сядзяць чацьвёра бацькоў на адно гэтае беднае дзіця. І ня ведаюць, што зь ім рабіць! Агульнае размовы ня точыцца. Дзіцятка нашае ціха і незаўважна зьнікае з-за стала. І недзе хаваецца. Раствараецца ў кампутары. А мы, як старыя дыназаўры, скардзімся: вось жыцьцё пайшло, вось гэтая моладзь. Нам яна не зразумелая. Нас яна не разумее. Гэтыя пэдагагічныя развагі нараджаюць такую фантазію — працяг “Сымона-музыкі”. Сымон-музыка ўжо вырас, стаў дарослым, мае дзіця. І ўжо вучыць тое дзіцё граць на скрыпцы. А дзіцё ўсё роўна нейкае не такое, якое б бацькам хацелася. Ня слухаецца. І Сымон-музыка, як калісьці на яго сварыліся бацькі, так і ён сварыцца на сваё дзіцё. Дзіцё ўцякае ў белы сьвет. Дзецям трэба шукаюць сабе прастору для бунту.
12 лютага
З асалодаю слухаю радыё. Цэлы дзень. Пераключаюся з адной станцыі на другую. Я цяпер прафэсійны радыёслухач. Слухаю літоўскае радыё. У асалоду слухаю расейскую “Свабоду”. Безумоўна, сваю, беларускую, ад пачатку да канца ўсё пераслухоўваю. Радыё ў мяне пастаянна гучыць. Яно не дазваляе мне застацца самотным. Такі верны і надзейны суразмоўца. Я зь ім моўчкі размаўляю. Даю свае камэнтары на ўсе зьявы жыцьця. Сумныя такія назіраньні, што цывілізацыйна мы да свабоды, дэмакратыі яшчэ не дарасьлі, як цэлае грамадзтва. Толькі ўпрагацца і працаваць, працаваць на доўгія гады.
Дарэчы, вельмі часта чую па радыё пра нейкую “джынсавую рэвалюцыю”. І гэта мяне страшна бянтэжыць. Скажу шчыра, я супраць таго джынсу. Я салідарны са сваім сябрам Алегам Аблажэем, мастаком, які кажа, што джынс — гэта турма для прыгажосьці. Калі ўсе апранутыя ў гэтую ўніформу, хай сабе яна вельмі зручная, але гэта так непрыгожа! Сукенкі для жанчын — як крылы. Калі яны рознакаляровыя, з рознай тканіны… Гэта так прыгожа. І я за гэтую прыгажосьць.
13 лютага
Пазваніў Аляксандар Навіцкі з Польшчы. Я даўно шукаў зь ім кантакту і вельмі рады гэтаму званку. Па радыё Аляксандар расказваў пра арганізацыю “lacinka.org”. Ён зь сябрамі маецца прапагандаваць лацінскі шрыфт. А я вучуся друкаваць на кампутары. Ёсьць праграма для сьляпых. На жаль, няма беларускай вэрсіі гэтай праграмы “Джос”, і я паставіў сабе ў кампутар літоўскую. І сёньня трэба шукаць прыхільнікаў, патэнцыйных карыстальнікаў беларускай лацінкі. Трэба гуртаваць іх да кучы.
14 лютага
Дзень усіх закаханых. Мне трошкі сьмешна з гэтага шаленства — кругом усе ўсіх віншуюць, чапляюць на грудзі гэтыя сэрцайкі. О, каб жа гэта так лёгка было! Дзень пачынаю з гарбаткі. Гарбата павінна быць гарачая, моцная і салодкая. Як пацалунак. І таму, запарыўшы гарбату, трэба пільнаваць час, калі яе трэба піць. Бо калі вельмі гарачая, не адчуваецца смаку, апякаеш рот. Але, і калі астывае, няма эфэкту. Таму каля яе чаруеш, увесь час прынюхваесься, смакуеш…
У мяне ёсьць патрэба ў каляровых вобразах. Чорную гарбату я параўноўваю з каштанам: сьвежы каштан, які толькі зваліўся з дрэва, кажушок гэты зялёны зь яго зьлез, і ён — бліскучы, аж пераліваецца… А зялёная гарбата нейкага фасфарычнага зьзяньня. Як бы выпраменьвае зь сябе нешта таемнае, чароўнае. Глыточак зробіш… водар і смак.
Увечары папрасіў дачку, каб яна знайшла мне самы любімы верш пра каханьне. Яна дастала з паліцы кніжачку Ўладзімера Жылкі і там знайшла гэтыя неўміручыя словы:
І ўшчэнт закаханасьці поўныя, І таго, што ня выкажаш мовай, Мы пяройдзем мяжу ў невымоўнае За рубеж чалавечага слова…
Больш пяшчотных і далікатных словаў пра каханьне ня ведаю. Яшчэ ў гэты дзень мне падумалася пра аднаго чалавека, якому, напэўна, страшэнна хочацца каханьня. Каб яго кахалі, і, напэўна, ён хоча кахаць. Але ўпусьціў у сваё сэрца столькі нянавісьці, што там ужо не засталося месца для каханьня. Шкада мне гэтага чалавека.
15 лютага
Прашу дачку, і яна мне дапамагае даслаць ліст у беларускую амбасаду. Яны прасілі паведаміць, ці прыйду галасаваць. Я паведамляю, што прыйду абавязкова, але прыйду загадзя, бо 19 сакавіка пляную прыехаць у родны Менск. Я доўга абмяркоўваў зь сябрамі прапанову Зянона Пазьняка пра народнае галасаваньне. Прапанова, можа, і цікавая, але ёсьць намнога больш эфэктыўны спосаб. Прынесьці на плошчу не бюлетэньчык, а самога сябе. Сустрэць там сваіх сяброў, парадавацца, як многа нас сабралася.
16 лютага
Сёньня Дзень Незалежнасьці тут, у Літве. Будзе салют, будзе канцэрт. І не адзін канцэрт. І будзе ўрачыстае ўзьняцьце сьцягу. Нават трох сьцягоў. Побач будуць сьцягі салідарных рэспублік Латвіі і Эстоніі. А я ў думках падыму яшчэ і наш сьцяг — бел-чырвона-белы. Буду спадзявацца, што калі прыйдзе наш дзень, літоўцы таксама падымуць свой сьцяг за нашу незалежнасьць. І напісалася такая прыпеўка:
Мыліў мылам Мілінкевіч Бел-чырвона-белы сьцяг. Не бываць ніякай плесьні Ні на сьцягу, ні ў людзях.