Гадавіна смаленскай трагедыі ў Польшчы

Людзі на вуліцы Кракаўскае прадмесьце. Фота Аляксея Дзікавіцкага (малодшага).

У Польшчы адбываюцца жалобныя мерапрыемствы з нагоды першай гадавіны трагедыі пад Смаленскам, у якой загінуў, сярод іншых, прэзыдэнт краіны Лех Качыньскі.

Вечар 9 красавіка.


Каля гмаху амбасады Расеі ў Варшаве дэманстрацыя з патрабаваньнем праўды аб прычынах катастрофы пад Смаленскам. Прысутныя абураныя тым, што расейцы ўначы зь пятніцы на суботу зьмянілі замацаваную палякамі мэмарыяльнгую шыльду ў Смаленску ў гонар ахвяраў катастрофы. Зьмяніўшы шыльду на дзьвюхмоўную, зьмянілі і тэкст, прыбраўшы адтуль сказ пра тое, што загінулыя ляцелі “ўшанаваць памяць ахвяраў савецкага генацыду”.

Удзельнікі дэманстрацыі скандуюць – “Ганьба”, “Злодзеі”.

Нядзеля, 10 красавіка. Сёмая раніцы.


Вайсковае лётнішча ў Варшаве. Экумэнічнае набажэнства з удзелам сваякоў ахвяраў катастрофы. Няма палітыкаў, няма журналістаў.

Каля прэзыдэнцкага палацу. Фота Аляксея Дзікавіцкага (малодшага).

Хаця год таму, у страшэнныя для краіны дні пасьля катастрофы, шмат гаварылася пра яднаньне, палітыкі не змаглі дамовіцца, каб разам адзначыць гадавіну тых трагічных падзеяў. Прадстаўнікі кіроўнай кааліцыі, а да яе належаць прэм’ер, сьпікеры абедзьвюх палатаў парлямэнту з аднаго боку і брат загінулага прэзыдэнта Леха Качыньскага, лідэр найбуйнейшай апазыцыйнай партыі “Права і справядлівасьць” Яраслаў Качыньскі – з другога, бяруць удзел у розных мерапрыемствах і ў розны час.

Каля сэйму -- здымкі загінулых дэпутатаў. Фота Аляксея Дзікавіцкага (малодшага).

Прыхільнікі “Права і справядлівасьці” лічаць, што ўрад Дональда Туска робіць зусім недастаткова, каб высьветліць прычыны трагедыі, а акрамя гэтага цяперашнія ўлады не пагаджаюцца на помнік Леху Качыньскаму каля прэзыдэнцкага палацу ў Варшаве.

Таму Яраслава Качыньскага няма і на галоўных дзяржаўных урачыстасьцях, што адбываюцца на сталічных вайсковых могілках Павонзкі – там стаіць помнік ахвярам катастрофы, пахаваныя некаторыя зь іх. Прамаўляе прэзыдэнт Браніслаў Камароўскі.

Прэзыдэнт Камароўскі прамаўляе каля помніка ахвярам катастрофы на могілках у Варшаве. Фота www.prezydent.pl

“Думаю, што тут трэба сказаць, што найпрыгажэйшы з усіх помнікаў, якія мы маглі б усталяваць ахвярам, гэта помнік адзінству, якое будуецца таксама й на фундамэнце драматычных перажываньняў, агульнанацыянальнай жалобы, ды разуменьні таго, што вельмі шмат яшчэ трэба зрабіць у імя памяці пра тых, што адышлі год таму”.

8 гадзінаў 41 хвіліна.


Дакладна ў гэты час год таму разьбіўся прэзыдэнцкі ТУ154. Усе – удзельнікі жалобных мерапрыемстваў, палітыкі, кіроўцы, мінакі ва ўсёй краіне спыняюцца на некалькі хвілінаў. Выюць сырэны.

Між тым з самай раніцы тысячы людзей прыходзяць да прэзыдэнцкага палацу, што ў цэнтры Варшавы на вуліцы Кракаўскае прадмесьце.

Партрэт прэзыдэнцкай пары на фоне прэзыдэнцкага палацу. Фота Аляксея Дзікавіцкага (малодшага).

“Я як толькі сырэну пачуў, адразу падумаў – што ж я раблю яшчэ ў хаце, час ісьці. Дык вось жа сабраліся хутка зь сям’ёю, ды прыйшлі да прэзыдэнцкага палацу”.

***

Паводле вынікаў апытаньняў грамадзкай думкі, зробленых напярэдадні гадавіны смаленскай трагедыі, каля 70% палякаў лічаць, што прычыны катастрофы дагэтуль канчаткова ня высьветленыя і што ня будуць высьветленыя бліжэйшым часам.

Слуп, абклеены партрэтамі Леха Качыньскага каля прэзыдэнцкага палацу. Фота Аляксея Дзікавіцкага (малодшага).

Паводле справаздачы расейскага Міждзяржаўнага авіяцыйнага камітэту (МАК), прычынаю катастрофы было дрэннае надвор’е і, перадусім, памылкі пілётаў.

Польскі бок скрытыкаваў справаздачу МАК, заявіўшы, што камітэт не ўлічыў польскіх заўвагаў да дакумэнту.

Салют у гонар ахвяраў. Фота www.prezydent.pl

Дагэтуль невядома, чаму пілёты прэзыдэнцкага ТУ154 пайшлі на пасадку, нягледзячы на неспрыяльныя атмасфэрныя ўмовы. Польскаму боку не перададзеныя арыгіналы “чорных скрынак”, як і тое, што засталося ад летака.

***

10.04.2010 на Паўночным лётнішчы Смаленску разьбіўся польскі самалёт ТУ154, які ляцеў на ўрачыстасьці з нагоды 70-х угодкаў расстрэлу польскіх афіцэраў у Катыні. Загінулі ўсе 96 пасажыраў, у тым ліку прэзыдэнт Лех Качыньскі з жонкаю Марыяй, галоўнакамандуючыя ўсіх радоў польскага войска, шэраг парлямэнтароў, урадоўцаў, выбітных грамадзкіх дзеячоў.