Усе справы датычаць сытуацыі на мяжы Беларусі і краін Эўразьвязу зь вясны 2021 да лета 2023 году.
Кіраўнік і судзьдзя Эўрапейскага суду ў правах чалавека Марка Башняк паведаміў, што суд разглядае больш за 30 спраў, зьвязаных з скаргамі мігрантаў на дзеяньні ўладаў Літвы, Латвіі і Польшчы, памежныя службы якіх выціскалі іх назад у Беларусь.
Як адзначаецца на сайце Эўрапейскага суду ў правах чалавека, Вялікая палата суду 12 лютага 2025 году пачне разглядаць тры справы аб сілавым вяртаньні мігрантаў назад у Беларусь зь Літвы, Латвіі і Польшчы.
Паводле Марка Башняка, усе справы датычаць сытуацыі на мяжы Беларусі і краін Эўразьвязу зь вясны 2021 да лета 2023 году.
Першая справа датычыць чатырох грамадзян Кубы, якія ў 2022 годзе выехалі з Расеі ў Беларусь з намерам шукаць прытулку ў Літве. Заяўнікі сьцьвярджаюць, што з 31 сакавіка па 6 красавіка 2022 году яны некалькі разоў спрабавалі перайсьці беларуска-літоўскую мяжу пешшу, пры гэтым літоўскія памежнікі пад пагрозай зброі адціскалі іх назад на тэрыторыю Беларусі. Пасьля вынясеньня судом часовай меры стрыманьня заяўнікаў затрымалі ў Літве бяз права выходзіць з памяшканьня.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Стала вядома, чаму Літва не змагла дэпартаваць у Беларусь кубінцаў, якія перакрывалі рух на мяжыДругая справа — аб 32 грамадзянах Афганістану, якія сьцьвярджаюць, што польскія памежнікі выціснулі іх назад у Беларусь і пакінулі ў імправізаваных лягерах з праблематычнымі санітарнымі і гуманітарнымі ўмовамі.
Трэцяя справа датычыць 26 грамадзян Іраку, якіх вярнулі з Латвіі ў Беларусь без разгляду іхных заяў аб прытулку.
Марка Башняк адзначыў, што ў гэтых справах заяўнікі скардзяцца на парушэньні некалькіх артыкулаў Канвэнцыі аб правах чалавека, у тым ліку на сілавыя вяртаньні ў Беларусь, «якая не зьяўляецца бясьпечнай трэцяй краінай».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Мігранты, якія незаконна трапілі зь Беларусі ў ЭЗ, паскардзіліся ў Эўрапейскі суд у правах чалавека на Літву, Латвію і Польшчу- Міграцыйны крызіс на мяжы Беларусі і краін Эўразьвязу працягваецца зь вясны 2021 году да сёньня.
- З пачатку 2024 году краіны Эўразьвязу папярэдзілі 30 022 спробаў незаконнага пранікненьня мігрантаў зь беларускай тэрыторыі. 83,9% спробаў нелегальнай міграцыі прыпала на Польшчу (25 180), 14,2% — на Латвію (4257), 1,9% — на Літву (585).
За аналягічны пэрыяд мінулага году зафіксавалі 30 697 спробаў (42 078 за ўвесь год). З пачатку верасьня напружанасьць на мяжы Беларусі і Эўразьвязу пачала павялічвацца. - 12 верасьня Аляксандар Лукашэнка заявіў, што даручыў папярэджваць мігрантаў, каб тыя ня ехалі ў Беларусь, спрабуючы трапіць у ЭЗ.
Мігранцкі крызіс 2021-2024. Асноўнае
- У ліпені 2021 году Аляксандар Лукашэнка заявіў, што з прычыны санкцыяў Беларусь больш ня будзе стрымліваць нелегальную міграцыю ў краіны Эўразьвязу. Найперш вялікія патокі мігрантаў накіраваліся ў Літву, па стане на верасень — звыш 4,2 тысячы чалавек з краінаў Азіі і Афрыкі. Затым напружаньне на сваіх межах адчулі Латвія і Польшча.
- Рэагуючы на крызіс, Літва і Польшча пачалі будаваць сьцяну на мяжы зь Беларусьсю.
- Урады Літвы, а затым Латвіі і Польшчы, улетку 2021-га зрабілі істотна больш строгім заканадаўства аб нелегальным перасячэньні дзяржаўнай мяжы, а таксама выслалі ў памежныя зь Беларусьсю раёны падмацаваньне з вайсковых злучэньняў. Лукашэнку абвінавацілі ў спрыяньні нелегальнай міграцыі ў краіны Эўразьвязу.
- У Літве ў лягерах для ўцекачоў мігранты неаднаразова ладзілі бунты і намагаліся зьбегчы.
- Улады Польшчы зь верасьня распачалі затрыманьні і дэпартацыі людзей, якія дапамагаюць мігрантам нелегальна перасякаць мяжу. Сярод іх як грамадзяне Польшчы, так і грамадзяне Беларусі, краінаў Азіі, у тым ліку некаторыя асобы, што маюць від на жыхарства ў краінах Эўразьвязу.
- Прэм’ер-міністар Польшчы Матэвуш Маравецкі выказаў упэўненасьць, што сцэнар «гібрыднай агрэсіі» супраць Эўразьвязу быў распрацаваны Менскам не самастойна, а ў шчыльнай супрацы з Масквой.
- Прэс-сакратар каардынатара спэцслужбаў Польшчы Станіслаў Жарын 27 верасьня заявіў, што 20% затрыманых мігрантаў маюць сувязі з Расеяй, пра што сьведчаць знойдзеныя доказы. Міністар унутраных спраў і адміністрацыі Мар’юш Каміньскі сказаў, што беларускія памежнікі даюць мігрантам псыхатропныя сродкі, у тым ліку дзецям.
- 30 верасьня ПАРЭ катэгарычна асудзіла практыку вяртаньня мігрантаў «у трэцюю краіну, дзе ім ня можа быць гарантавана міжнародная абарона», і нагадала Латвіі, Літве і Польшчы пра забарону на калектыўную высылку іншаземцаў.
- 8 кастрычніка Варшава заявіла, што трактуе паводзіны беларускага боку як «агрэсіўныя дзеяньні супраць Польшчы». Зьявіўся шэраг відэадоказаў, што беларускія памежнікі ня толькі не спыняюць мігрантаў, але і актыўна дапамагаюць ім нелегальна перасякаць польскую мяжу.
- На межах Беларусі з Польшчай і Літвой ад пачатку міграцыйнага крызісу загінулі сама меней 9 чалавек.
- 8 лістапада раніцай на мяжы зь беларускага боку заўважылі буйную калёну зь некалькіх сотняў мігрантаў, якія рушылі ў суправаджэньні ўзброеных сілавікоў да калючага дроту на мяжы з Польшчай, намагаючыся перасекчы мяжу. Паводле розных ацэнак, іх колькасьць была ад 2 да 4 тысяч чалавек. Многія атрымалі візы ў беларускім дыпляматычным прадстаўніцтве ў Анкары, турэцкія авіякампаніі ўдзельнічаюць у перакіданьні мігрантаў у Беларусь.
- У наступныя дні мігранты пры спрыяньні беларускіх сілавікоў сталі лягерам на памежнай паласе. Курд з Іраку Рэбаз Наджм Хама Саід сказаў Свабодзе, што беларуская міліцыя дапамагае высякаць дрэвы для вогнішчаў на беларускай жа тэрыторыі. Некаторым групам удалося прарвацца на польскую тэрыторыю, але вайскоўцы затрымалі ўсіх парушальнікаў.
- 10 лістапада эўрадэпутат Радаслаў Сікорскі заявіў, што крызіс на мяжы ініцыяваны пры падтрымцы Масквы, а Лукашэнку трэба прызнаць тэрарыстам і выдаць Міжнароднаму трыбуналу. Шэраг іншых эўрапейскіх палітыкаў таксама выказалі ўпэўненасьць, што Пуцін з дапамогай Лукашэнкі расхіствае Эўропу, пачуліся заклікі да ЭЗ дзейнічаць актыўна, а не чакаць.
- 11 лістапада ў паветранай прасторы Беларусі пачалі патруляваць межы расейскія бамбавікі Ту-22М3. Яны належаць паветрана-касьмічным сілам Расеі.
- 11 лістапада Фэдэральная паліцыя Нямеччыны заявіла, што толькі за першыя дні лістапада ў краіну трапілі больш за тысячу мігрантаў, якія выкарысталі Беларусь як краіну транзыту.
- Са жніўня польскія памежнікі спынілі больш за 33 тысячы спробаў нелегальнага перасячэньня мяжы з боку Беларусі, летась іх было 88.
- 15 лістапада больш за 3 тысячы мігрантаў сабраліся на беларускім памежным пераходзе «Брузгі» перад лініяй польскай мяжы, умацаванай часовымі загародамі і шарэнгай польскіх вайскоўцаў.
- Па словах прэс-сакратара Лукашэнкі Натальлі Эйсмант, у Беларусі агулам каля 7 тысяч мігрантаў, якія спадзяюцца трапіць у Нямеччыну.
- 22 лістапада ў Бэрліне адмовіліся прымаць каля 2 тысяч чалавк з Блізкага Ўсходу, якія прыбылі ў Беларусь пасьля арганізацыі рэжымам Лукашэнкі мігранцкага крызісу.
- 25 лістапада мігранты правялі акцыю пратэсту на памежжы, заяўляючы, што ня хочуць вяртацца назад у свае краіны.
- На больш чым дзесяці эвакуацыйных рэйсах у Ірак і Сырыю ў лістападзе-сьнежні Беларусь пакінулі каля 4,5 тысяч мігрантаў.
- На пачатку 2022 году сталі вядомыя тэрміны пабудовы агароджаў на мяжы зь Беларусьсю. Польшча адзначыла, што агароджу дабудуюць да канца чэрвеня, а Літва, што да восені.
- За 2023 год памежнікі суседніх зь Беларусьсю краін Эўразьвязу спынілі 42 тысячы спробаў нелегальнага пранікненьня на сваю тэрыторыю, што на траціну больш за 2022 год.
- Шараговец 1-й Варшаўскай бранятанкавай брыгады Матэвуш Сітэк, паранены нажом 28 траўня 2024 году на мяжы зь Беларусьсю, памёр 6 чэрвеня ў Варшаве. Раненьне вайсковец атрымаў падчас спыненьня спробы групы мігрантаў прарвацца праз сталёвую загароду зь беларускага боку. Калі салдат блякаваў пралом у сталёвай агароджы на мяжы з дапамогай ахоўнага шчыта, мігрант, прасунуўшы руку праз плот, нанёс яму ўдар нажом, прывязаным да палкі, у грудзі. Нож затрымаўся ў целе жаўнера. У бок пацярпелага і памежніка, які дапамагаў яму, кідалі палкі і камяні.