Генэральная пракуратура паведаміла выракі, якія вынесьлі Алене Жываглод, Паўлу Ліберу, Аляксандру Дабравольскаму і Паўлу Марынічу. Іх абвінавацілі ў перашкодзе працы ЦВК, а таксама іншых камісій па рэфэрэндуме. Усе яны знаходзяцца за мяжой.
Усіх чатырох прызналі вінаватымі на падставе ч. 2 арт. 191 КК (перашкаджаньне працы Цэнтральнай выбарчай камісіі, камісій па рэфэрэндуме, з прымяненьнем пагрозы і іншым спосабам).
Кожнаму з абвінавачаных беларускі суд завочна прызначыў пакараньне ў выглядзе пазбаўленьня волі на тэрмін 4 гады.
У судзе Заводзкага раёну Менску 12 сакавіка ў рэжыме спэцыяльнага вядзеньня (гэта значыць завочна) праходзіў разгляд крымінальнай справы Алены Жылачкінай (Жываглод), Паўла Лібера, Паўла Марыніча і Аляксандра Дабравольскага. Справу разглядаў судзьдзя Дзьмітрый Лукашэвіч.
Спэцыяльнае вядзеньне распачата Сьледчым камітэтам па ўзгадненьні з генэральным пракурорам Беларусі 27 сьнежня 2023 году, а ўжо 22 лютага справу перадалі ў суд.
Інстытут «спэцыяльнага вядзеньня» ўвялі ў 2022 годзе. Ён дазваляе весьці крымінальную справу супраць абвінавачанага, які «знаходзіцца за межамі Беларусі і ўхіляецца ад яўкі ў орган, які вядзе крымінальны працэс». Адвакаты і праваабаронцы лічаць, што завочныя суды парушаюць права чалавека на абарону.
Паводле матэрыялаў сьледзтва, фігуранты разам зь іншымі асобамі ў студзені-лютым 2022 году нібыта «ўдзельнічалі ў распрацоўцы і рэалізацыі адзінага пляну супрацьпраўных дзеяньняў для зрыву рэспубліканскага рэфэрэндуму ў пытаньні ўнясеньня зьменаў і дапаўненьняў у Канстытуцыю Беларусі, прызначанага на 27 лютага 2022 году. Згодна з плянам, на месцы працы і жыхарства чальцоў Цэнтральнай выбарчай камісіі і камісіяў па рэфэрэндуме павінны былі накіроўвацца лісты з тэкстам, распрацаваным абвінавачанымі не пазьней за студзень 2022 году».
Адзначаецца, што ў выніку на адрасы чальцоў ЦВК і камісіяў па рэфэрэндуме накіравана ня менш за 11 тысяч лістоў з пагрозамі.
Алена Жываглод — кіраўніца ініцыятывы «Честные люди», Аляксандар Дабравольскі — палітык, старшы дарадца Сьвятланы Ціханоўскай, Павел Лібер стварыў плятформу для галасаваньня «Голас», а Павел Марыніч — кіраўнік «Маланка Мэдыя».
Раней паводле гэтага артыкула, сярод іншых, судзілі палітвязьняў Сяргея Ціханоўскага, Арцёма Сакава, Дзьмітрыя Папова, Рамана Карпука.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Да 6 год калёніі. Траіх беларусаў асудзілі за «спробу сарваць рэфэрэндум»Канстытуцыйная рэформа ў Беларусі-2022. Асноўнае
Якія паўнамоцтвы прапануюць забраць у прэзыдэнта?
З тэксту Канстытуцыі прапануюць забраць наступныя палажэньні пра прэзыдэнта:
- прызначае шэсьць чальцоў Цэнтравыбаркаму;
- са згоды Савету Рэспублікі прызначае на пасаду старшыняў Канстытуцыйнага суду, Вярхоўнага суду, Вышэйшага гаспадарчага суду зь ліку судзьдзяў гэтых судоў;
- вызваляе ад пасады старшыню і судзьдзяў Канстытуцыйнага, Вярхоўнага і Вышэйшага гаспадарчага судоў, старшыню і сяброў Цэнтральнай камісіі па выбарах і правядзеньні рэспубліканскіх рэфэрэндумаў, генэральнага пракурора;
- прызначае на пасаду і вызваляе ад пасады старшыню Камітэту дзяржаўнага кантролю.
Якія паўнамоцтвы даюцца «Ўсебеларускаму народнаму сходу»
Праект замацоўвае статус «Усебеларускага народнага сходу» як паралельнай парлямэнту структуры з вышэйшымі за яго паўнамоцтвамі.
Сярод іх:
- «Усебеларускі народны сход» зацьвярджае асноўныя кірункі ўнутранай і замежнай палітыкі, ваенную дактрыну, канцэпцыю нацыянальнай бясьпекі;
- зацьвярджае праграмы сацыяльна-эканамічнага разьвіцьця Рэспублікі Беларусі;
- заслухоўвае прэм’ер-міністра аб выкананьні праграмы сацыяльна-эканамічнага разьвіцьця Рэспублікі Беларусі;
- прапануе зьмены і дадаткі ў Канстытуцыю;
- прапануе правядзеньне рэспубліканскіх рэфэрэндумаў;
- мае права разглядаць пытаньне аб легітымнасьці выбараў;
- прымае рашэньне аб зьняцьці прэзыдэнта з пасады ў выпадку сыстэматычнага або грубага парушэньня ім Канстытуцыі альбо зьдзяйсьненьня дзяржаўнай здрады ці іншага цяжкага злачынства.
Што яшчэ ў праекце новай Канстытуцыі
- Здымаецца артыкул аб бестэрміновым прэзыдэнцтве, вяртаецца абмежаваньне двума тэрмінамі: «Адна і тая ж асоба можа быць прэзыдэнтам ня больш за два тэрміны». Але правіла мае дзейнічаць толькі для новаабраных прэзыдэнтаў.
- Уводзіцца імунітэт для былога прэзыдэнта: «Прэзыдэнт, які спыніў выкананьне сваіх паўнамоцтваў, ня можа быць прыцягнуты да адказнасьці за дзеяньні, учыненыя ў сувязі з ажыцьцяўленьнем ім прэзыдэнцкіх паўнамоцтваў».
- Закрываецца магчымасьць абірацца прэзыдэнтам тым, хто часова зьехаў: «Прэзыдэнтам можа быць абраны грамадзянін Рэспублікі Беларусі па нараджэньні, не маладзейшы за 40 гадоў, які валодае выбарчым правам, пастаянна пражывае ў Рэспубліцы Беларусі ня менш за 20 гадоў непасрэдна перад выбарамі, які ня мае і ня меў раней грамадзянства замежнай дзяржавы, або дазволу на жыхарства, або іншага дакумэнту замежнай дзяржавы, які дае права на льготы і іншыя перавагі».
- З праекту выключаны артыкул пра імкненьне Беларусі зрабіць сваю тэрыторыю бязьядзернай зонай, а дзяржаву – нэўтральнай.
«Заключныя і пераходныя палажэньні» праекту Канстытуцыі
- Паводле артыкулу 143 абмежаваньні на прэзыдэнцкія тэрміны ўступяць у сілу толькі пасьля наступных прэзыдэнцкіх выбараў: «Зьмены Канстытуцыі, якія абмяжоўваюць колькасьць тэрмінаў, на працягу якіх адна і тая ж асоба можа займаць пасаду прэзыдэнта, уступаюць у сілу зь дня ўступленьня на пасаду зноў абранага прэзыдэнта». Паводле літары артыкулу, Лукашэнка можа балятавацца ў прэзыдэнты яшчэ прынамсі двойчы.
- Таксама паводле артыкулу 143 ніякіх датэрміновых выбараў не прадугледжана, у тым ліку і прэзыдэнцкіх: «Дзяржаўныя органы (службовыя асобы) ажыцьцяўляюць сваю дзейнасьць на працягу тэрміну, на які яны былі ўтвораныя (абраныя, прызначаныя), альбо да спыненьня іх паўнамоцтваў ва ўстаноўленым парадку.
- Паводле артыкулу 144 дзейны кіраўнік дзяржавы можа прэтэндаваць на пасаду старшыні Ўсебеларускага народнага сходу: «Закон, які вызначае кампэтэнцыю, парадак фармаваньня і дзейнасьці Ўсебеларускага народнага сходу, падлягае прыняцьцю на працягу году з дня ўступленьня ў сілу зьменаў Канстытуцыі. У мэтах арганізацыі належнай працы Ўсебеларускага народнага сходу прэзыдэнт, які займае гэтую пасаду на дату ўступленьня ў сілу зьменаў Канстытуцыі, можа быць абраны старшынём Усебеларускага народнага сходу».