Паводле інфармацыі, якую выданьне «Позірк» сабрала зь беларускіх судоў, 26 студзеня пачаліся працэсы па ліквідацыі Менскай гарадзкой асацыяцыі ратаваньня дзяцей, грамадзкага аб’яднаньня «Зялёная эканоміка», дабрачыннага фонду «Сямейны інклюзіў-тэатар».
Раней на гэтым тыдні Менскі гарадзкі суд прыняў да разгляду пазовы Менгарвыканкаму аб ліквідацыі гарадзкога грамадзкага аб’яднаньня шматдзетных маці «Спадчына», міжнароднага грамадзкага аб’яднаньня «Шчасьце жыць», а Вярхоўны суд разглядаў апэляцыю на рашэньне аб ліквідацыі грамадзкага аб’яднаньня спажыўцоў «Правы бок».
Па сьведчаньнях праваабаронцаў, з 2020 году ў Беларусі закрылі больш за 1200 грамадзкіх арганізацый, апазыцыйныя палітычныя партыі і незалежныя прафсаюзы.
Кіраўнік «Народнага антыкрызіснага ўпраўленьня» Павал Латушка з гэтай нагоды раней заявіў:
«Адбываецца зьнішчэньне беларускай грамадзянскай супольнасьці і зьяўленьне на яе месцы прарасейскай сымуляцыі грамадзянскай супольнасьці. Падчас свайго візыту ў чэрвені 2021 году ў Менск сакратар Савету бясьпекі Расеі Мікалай Патрушаў заявіў, што трэба „аддаваць увагу дзейнасьці некамэрцыйных няўрадавых арганізацый“. Іх канчатковая мэта — памяняць лад і ўладу ў нашай краіне».
Латушка завіў, што ў Беларусь на фоне ліквідацыі незалежных НДА прыходзяць расейскія грамадзкія аб’яднаньні і фонды, якія фінансуюцца Крамлём.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Праваабаронцы назвалі крытычнай сытуацыю ў Беларусі на канец 2023 году ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: За 2023 год у Беларусі ліквідавалі больш за 330 некамэрцыйных арганізацый, сярод іх аб’яднаньні нацыянальных меншасьцяў, — LawtrendЛіквідацыя недзяржаўных арганізацый у Беларусі
У красавіку 2021 міністар замежных спраў Беларусі Ўладзімер Макей заявіў, што ў адказ на заходнія санкцыі ў Беларусі можа быць зьнішчана грамадзянская супольнасьць.
«Любое далейшае ўзмацненьне жорсткасьці санкцый прывядзе да таго, што грамадзянская супольнасьць, пра якую яны клапоцяцца, перастане існаваць. І гэта будзе, я лічу, абсалютна абгрунтавана ў дадзенай сытуацыі», — сказаў Макей.
22 ліпеня Аляксандар Лукашэнка заявіў пра зачыстку недзяржаўных арганізацый.
«Так і ўрад, і МЗС пабеглі за „дэмакратыяй“ і пастваралі ў нас (хай Макей ізноў ня прыме на свой рахунак, гэта і да яго яшчэ было, яму гэта ў спадчыну дасталася, трэба цяпер разграбаць), і мы атрымалі пад 2 тысячы на невялікую краіну НДА, НКА, бандытаў і замежных агентаў. Ну і што, дэмакратыю атрымалі?»
«Ідзе зачыстка. Вы думаеце, гэта проста? Там ужо тысячы людзей працуюць, нашых людзей, і ў асноўным з павернутымі, прамытымі за чужыя грошы мазгамі», — сказаў Лукашэнка.
30 ліпеня Лукашэнка заявіў, што «пад выглядам дабрачыннасьці некамэрцыйныя арганізацыі адпрацоўваюць чужую палітычную замову». Ён сказаў, што розных недзяржаўных фондаў, прыватных установаў, праваабарончых арганізацый у Беларусі было паўтары тысячы.
«У выніку праведзеных мерапрыемстваў выдзелена 185 дэструкцыйных структураў, якія нясуць патэнцыйную пагрозу нацыянальнай бясьпецы, у тым ліку прадстаўніцтва замежнай некамэрцыйнай арганізацыі, 71 рэспубліканскае і мясцовае грамадзкае аб’яднаньне, 113 установаў», — сказаў Лукашэнка на нарадзе з чыноўнікамі.
Зь сярэдзіны ліпеня адбываецца масавая ліквідацыя недзяржаўных арганізацыяў па ўсёй краіне. Пад пагрозай існаваньне дзясяткаў асьветніцкіх, праваабарончых, дабрачынных, спажывецкіх, дасьледчых і іншых арганізацыяў. Прадстаўнікоў установаў затрымліваюць, праводзяць у іх дома і ў офісах ператрусы, арыштоўваюць рахункі.
Па стане на канец 2021 году ўлады ліквідавалі як найменей 275 НДА, яшчэ шэраг — у працэсе ліквідацыі ці пад яе пагрозай.
Праз год пасьля пачатку масавага ціску, у ліпені 2022 году, стала вядома, што ўлады ліквідавалі або давялі да самаліквідацыі 857 недзяржаўных арганізацый. А маніторынг Lawtrend на канец 2022 году паказаў, што за два гады грамадзкі сэктар Беларусі пазбавіўся ня менш як 1102 некамэрцыйных арганізацый.
Адной з галоўных падзей стала ліквідацыя незалежных прафсаюзаў у краіне. Лідэрам арганізацый прысудзілі вялікія турэмныя тэрміны.
Сярод зьліквідаваных арганізацый
- • Human Constanta
- • Беларуская асацыяцыя журналістаў
- • Беларускі Хэльсынскі камітэт
- • Гродна Лайф Медыя
- • Згуртаваньне беларусаў сьвету «Бацькаўшчына»
- • Зьвяно
- • Имена
- • Мова нанова
- • Офіс па правах людзей з інваліднасьцю
- • ПЭН-цэнтар
- • Прававая ініцыятыва
- • Саюз беларускіх пісьменьнікаў
- • Тэрыторыя правоў
- • Цэнтар прававой трансфармацыі
- • Экадом
- Таварыства беларускай мовы
- Дзіцячыя госьпісы ў Горадні і Віцебску
- Беларускі прафсаюз работнікаў радыёэлектроннай прамысловасьці (РЭП)
- Свабодны прафсаюз Беларускі (СПБ)
- Беларускі незалежны прафсаюз (БНП)
- Беларускі кангрэс дэмакратычных прафсаюзаў (БКДП)
2004 год. У апублікаваным 7 траўня аглядзе праваабарончай арганізацыі Lawtrend гаворыцца, што за пэрыяд пасьля прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году і да канца красавіка 2024-га ўлады Беларусі зьліквідавалі ня менш за 1622 некамэрцыйныя арганізацыі. У працэсе прымусовай ліквідацыі знаходзілася ня менш за 1003 НКА, рашэньне аб самастойнай ліквідацыі прынялі сама меней 619.