Афіцыйная прадстаўніца МЗС КНР Мао Нін заявіла, што Кітай паважае сувэрэнны дзяржаўны статус краін былога Савецкага Саюзу.
«Кітай паважае сувэрэнны дзяржаўны статус рэспублік-удзельніц пасьля распаду Савецкага Саюзу», — сказала яна, як перадае Bloomberg.
Мао Нін падкрэсьліла прыхільнасьць Кітая прынцыпам Статуту ААН. Паводле яе, КНР паважае сувэрэнітэт, незалежнасьць і тэрытарыяльную цэласнасьць усіх краін. Яна таксама нагадала, што пасьля распаду СССР Кітай у першых шэрагах пасьпяшаўся ўстанавіць дыпляматычныя адносіны з новымі дзяржавамі.
«З моманту ўстанаўленьня дыпляматычных адносін Кітай заўсёды прытрымліваўся прынцыпу ўзаемнай павагі і роўнасьці ў мэтах разьвіцьця двухбаковых адносін дружбы і супрацоўніцтва», — дадала яна.
Тым часам, як піша Bloomberg.com, амбасада Кітаю ў Францыі выдаліла стэнаграму супярэчлівага інтэрвію, у якім кітайскі амбасадар Лу Шае ставіў пад сумнеў незалежнасьць дзяржаў былога Савецкага Саюзу, што выклікала абурэньне ўсёй Эўропе.
Амбасада першапачаткова апублікавала поўную стэнаграму выказваньняў амбасадара Лу Шае на кітайскай і францускай мовах у сваім афіцыйным акаўнце WeChat у панядзелак раніцай. Аднак апоўдні паводле пэкінскага часу стэнаграму выдалілі са спасылкамі, у якіх гаварылася, што зьмест «быў выдалены аўтарам». Інтэрвію таксама не апублікавалі на афіцыйным сайце амбасады.
У інтэрвію францускай тэлекампаніі LCI, якое выйшла ў пятніцу, Лу сказаў, што некаторыя «краіны былога Савецкага Саюзу» ня маюць эфэктыўнага статусу ў адпаведнасьці зь міжнародным правам.
Гэтыя камэнтары выклікалі гнеў краін Балтыі — Эстоніі, Латвіі і Літвы, якія заявілі, што выклічуць кітайскіх дыпляматаў у сваіх сталіцах, каб растлумачыць выказваньні Лу. Галоўны дыплямат ЭЗ Жузэп Бурэль назваў заяву «непрымальнай».
Што сказаў кітайскі амбасадар і якая была рэакцыя на яго выступ
Тэлежурналіст Дарыюс Рашэбэн у этэры каналу навін La Chaîne Info папрасіў пасла растлумачыць яго пазыцыю па Крыме, проста адказаўшы на пытаньне, ці належыць тэрыторыя паўвострава Ўкраіне.
«Гэта залежыць ад таго, як вы ўспрымаеце праблему», — адказаў дыплямат і дадаў, што Крым быў «расейскім першапачаткова», пасьля чаго Мікіта Хрушчоў перадаў яго Ўкраіне.
На пярэчаньне журналіста, што міжнароднае права прызнае Крым як тэрыторыю Ўкраіны, Лу Шае заявіў, што дзяржавы з постсавецкай прасторы нібыта ня маюць статусу ў дзейным міжнародным праве, паколькі «няма міжнароднага пагадненьня, якое канкрэтызавала б іх статус як сувэрэнных краін».
На заявы кітайскага дыплямата імгненна адрэагаваў пасол Украіны ў Францыі Вадзім Амельчанка.
«Або ёсьць відавочныя праблемы зь геаграфіяй. Альбо такія заявы ідуць насуперак з пазыцыяй кітайскай сталіцы «адносна намаганьняў па аднаўленьні міру ва Ўкраіне на аснове міжнароднага права, мэтаў і прынцыпаў Статуту ААН», — напісаў украінскі прадстаўнік у сваім Twitter.
Soit il y a des problèmes évidents avec la géographie. Soit de telles déclarations sont en désaccord avec la position de la capitale🇨🇳« sur les efforts en faveur du retour de la paix en Ukraine sur la base du droit international et des buts et principes de la Charte de l’ONU». https://t.co/CnnxXxTT7Y
— Vadym Omelchenko (@OmelchenkoVadym) April 22, 2023
У сваю чаргу кіраўнік МЗС Літвы Габрыелюс Ландсбергіс заявіў, што інтэрвію кітайскага дыплямата выдатна тлумачыць, чаму Пэкін ня можа быць пасярэднікам у перамовах па ўсталяваньні міру ва Ўкраіне.
«Калі камусьці ўсё яшчэ цікава, чаму краіны Балтыі не давяраюць Кітаю як „пасярэдніку ў дасягненьні міру ва Ўкраіне“, дык вось — кітайскі пасол, які сьцьвярджае, што Крым зьяўляецца расейскім, а межы паміж нашымі краінамі ня маюць ніякіх прававых падстаў», — напісаў кіраўнік дыпляматычнага ведамства.
If anyone is still wondering why the Baltic States don%27t trust China to "broker peace in Ukraine", here%27s a Chinese ambassador arguing that Crimea is Russian and our countries%27 borders have no legal basis. pic.twitter.com/JaloJnSEx3
— Gabrielius Landsbergis🇱🇹 (@GLandsbergis) April 22, 2023
Расейская анэксія Крыму
Паўвостраў Крым, які Расея анэксавала ў 2014 годзе, належыць Украіне згодна зь міжнародным правам. Расея доўга валодала паўвостравам, але не выпадае казаць аб тым, што так было спрадвеку. У розныя стагодзьдзі паўвостраў належаў розным дзяржавам, мяняўся і этнічны склад насельніцтва, як натуральным, так і гвалтоўным чынам. Часткай Расеі Крым упершыню стаў толькі ў 1783 годзе.
Расея русыфікавала паўвостраў, аднак на ім дзейнічала як украінская грамада, так і арганізацыі іншых народаў, якія яго насялялі — крымскіх татараў, габрэяў, баўгараў, караімаў, армянаў і іншых. Пры кіраўніку СССР Хрушчову Крымскую вобласьць перадалі Ўкраінскай ССР, пры гэтым у склад РСФСР перадалі частку іншых тэрыторый, забраўшы іх ва УССР.
Рэспубліка Беларусь, нягледзячы на словы Лукашэнкі пра жаданьне прыехаць у Крым і іншыя заявы і дзеяньні ў падтрымку расейскай інвазіі ва Ўкраіну, афіцыйна Крым часткай Расеі не прызнала. Супраць Масквы за анэксію Крыму і акупацыю часткі іншай тэрыторыі Ўкраіны ўвялі міжнародныя санкцыі. Абмежаваньні ўвялі і супраць Менску за дапамогу расейцам у вайне.