Кітай прадставіў свой мірны плян па вайне ва Ўкраіне

Сустрэча Ван І з Уладзімірам Пуціным. Масква, люты 2023

Сустрэча Ван І з Уладзімірам Пуціным. Масква, люты 2023

Плян Пэкіну ў «палітычным урэгуляваньні ўкраінскага крызісу» складаецца з 12 пунктаў. Адпаведны дакумэнт разьмешчаны на сайце МЗС Кітаю.

Пэкін заклікаў спыніць баявыя дзеяньні ва Ўкраіне і «адмовіцца ад мэнталітэту халоднай вайны». Таксама кітайскія ўлады лічаць неабходным пачаць мірныя перамовы, спыніць «аднабаковыя санкцыі» і гарантаваць вываз украінскага збожжа.

У прыватнасьці, Пэкін заклікае:

  • Паважаць міжнароднае права і прынцып «сувэрэнітэту, незалежнасьці і тэрытарыяльнай цэласнасьці ўсіх краін».
  • Адмовіцца ад «мэнталітэту халоднай вайны». «Бясьпека краіны ня можа дасягацца за кошт бясьпекі іншых. Бясьпека рэгіёну не павінна дасягацца ўмацаваньнем або пашырэньнем ваенных блёкаў», — гаворыцца ў гэтым пункце. Пэкін заклікаў сур’ёзна ставіцца да «законных інтарэсаў бясьпекі ўсіх краін» і «не дапускаць фармаваньня лягерных супрацьстаяньняў».
  • Спыніць агонь, прымяняць стрыманасьць, не «разьдзімаць полымя» і дапамагчы Ўкраіне і Расеі як мага хутчэй аднавіць дыялёг.
  • Пачаць мірныя перамовы. На думку Кітаю, міжнародная супольнасьць павінна дапамагчы бакам канфлікту «адчыніць дзьверы для палітычнага ўрэгуляваньня», а таксама стварыць для гэтага ўмовы і прапанаваць плятформу для перамоваў.
  • Вырашыць гуманітарны крызіс. Пэкін заклікаў «абараняць бясьпеку цывільных асоб» і ствараць гуманітарныя калідоры для іх эвакуацыі, нарасьціць гуманітарную дапамогу.
  • Абараніць цывільных асоб і ваеннапалонных. На думку кітайскіх уладаў, бакі ваеннага канфлікту павінны ўстрымлівацца ад нападаў на цывільных асоб і цывільныя аб’екты, абараняць жанчын і дзяцей, а таксама паважаць правы ваеннапалонных.
  • Падтрымліваць бясьпеку атамных электрастанцый. Кітай заявіў аб неабходнасьці супрацьстаяць узброеным нападам «на мірныя ядзерныя аб’екты», у прыватнасьці на АЭС. Згодна з дакумэнтам, усе бакі павінны выконваць канвэнцыі аб ядзернай бясьпецы і пазьбягаць тэхнагенных ядзерных аварый.
  • Зьнізіць стратэгічныя рызыкі. На думку Пэкіну, нельга выкарыстоўваць ядзерную зброю, неабходна супрацьдзейнічаць яе прымяненьню або пагрозе прымяненьня. Кітай таксама выступае супраць «распрацоўкі і прымяненьня біялягічнай і хімічнай зброі любой краінай пры любых абставінах».
  • Гарантаваць вываз збожжа і зерня. На думку Пэкіну, усе бакі павінны выконваць пагадненьне аб перавозцы збожжа па Чорным моры, падпісанае Расеяй, Украінай, Турэччынай і ААН у 2022 годзе.
  • Спыніць аднабаковыя санкцыі. Кітай заяўляе аб недапушчальнасьці «аднабаковых», гэта значыць не зацьверджаных Радай Бясьпекі ААН, санкцый. На яго думку, такія захады «ня толькі ня вырашаць праблем, але створаць новыя».
  • Забясьпечыць стабільнасьць ланцужкоў вытворчасьці і паставак. Пэкін зазначае, што трэба абараняць сусьветную эканоміку і супрацьстаяць яе палітызацыі і выкарыстаньню ў ваенных мэтах. Ён заклікаў не дапусьціць зрыву міжнароднага супрацоўніцтва ў сфэрах энэргетыкі, фінансаў, гандлю збожжам і транспарту.
  • Садзейнічаць пасьляваеннаму аднаўленьню. На думку КНР, міжнароднай супольнасьці неабходна прыняць меры для падтрымкі пасьляваеннага аднаўленьня ў зоне канфлікту. Пэкін заявіў, што гатовы «аказаць дапамогу і адыграць канструктыўную ролю» ў гэтым пытаньні.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Кітай мае мірны плян для Ўкраіны і абяцае прадставіць яго да канца лютага

Раней на Мюнхэнскай канфэрэнцыі ў бясьпецы чалец Палітбюро ЦК КПК Ван І заявіў, што Кітай у гадавіну расейскага ўварваньня ва Ўкраіну апублікуе «мірны плян» урэгуляваньня.

Пасьля гэтага Ван І прыбыў зь візытам у Маскву, дзе сустрэўся з сакратаром Савету бясьпекі Расеі Мікалаем Патрушавым і затым у Крамлі — з Уладзімірам Пуціным.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Дэлегацыя ад Беларусі прагаласавала супраць рэзалюцыі Генэральнай Асамблеі ААН аб вайне ва Ўкраіне

Вайна Расеі супраць Украіны

  • А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
  • Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
  • 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
  • З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
  • Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
  • 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
  • У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
  • 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
  • У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
  • Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
  • 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
  • 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
  • 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
  • З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
  • У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
  • 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
  • Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.