Ларыса Урбан нарадзілася ў 1939 годзе ў Менску. Працавала ў Мюнхэне ад сярэдзіны 70-х да пераезду радыё ў Прагу ў 1995 годзе. Пачынала як тэхнічны работнік, пасьля працавала дыктаркай.
Your browser doesn’t support HTML5
1975. Навіны (Ларыса Верас)
Пасьля 1991 году была адной зь першых супрацоўнікаў Радыё Свабода, якія наведалі Беларусь. Неадразарова прыяжджала ў справах арганізаванага ў Нямеччыне Чарнобыльскага фонду дапамогі пацярпелым ад катастрофы Чарнобыльскай АЭС.
Жывучы ў Нямеччыне, Ларыса Урбан старалася зьвяртаць увагу немцаў на Беларусь, каб беларускія праблемы былі чуваць на Захадзе.
Пахаваньне адбудзецца на мюнхенскіх могілках Riem 23 жніўня ў 12.45.
***
Успамінае дырэктар Беларускай службы Радыё Свабода Аляксандар Лукашук:
«Ларыса Верас была голасам Свабоды — не ў мэтафарычным, а ў акустычным сэнсе. Гэта быў надзвычайны дар прыроды — ён сьпяваў, пераліваўся, кожнае слова гучала да апошняй фанэмы, было напоўнена эмоцыяй і радасьцю ці тым пачуцьцём, якое адпавядала яго сэнсу, але танальнасьць цеплыні і спагады закалыхвала і ўздымала як народная песьня, пад якую можна і сьмяяцца, і плакаць, і сумаваць, і танчыць. Гэта быў геніяльны голас. Свабоду варта было слухаць толькі за гэтыя аксамітныя мадуляці.
Калі на пачатку 1990-х авіякампанія Люфтганза пачала лётаць у Менск і вырашыла зрабіць усе рэйсаваыя абвесткі па-беларуску, Ларысу запрасілі на запіс. Адна мая калега і сёньня, праз тры дзесяцігодзьдзі, памятае шок, калі ўпершыню пачула ў кабіне Боінга неверагоднай прыгажосьці беларускі зварот, які раптам запоўніў салён: “Шаноўныя спадары і спадарыні, кампанія Люфтганза вітае вас на борце…”
Ларыса Урбан была намесьніцай дырэктара Беларускай службы да 1995 году — яна прыяжджала ў Менск, сябравала зь мясцовымі журналістамі, некаторыя сталі яе сяброўкамі на шмат гадоў, дапамагала адкрываць сваім гасьцям Нямеччыну, для мноства людзей стала ўвасабленьнем элегантнасьці, прыгажосьці, стылю, культуры — і сапраўднай беларускасьці.
Пасьля пераезду Радыё ў Прагу Ларыса засталася ў Мюнхене. Яна адправілася ў сусьветныя падарожжы, праводзіла час у Альпах, не прапускала, як і раней, опэрныя прэм’еры і выставы, сутракалася з былымі калегамі — яна выглядала шчасьлівай, і голас па-ранейшаму гучаў так, як гучыць голас шчасьлівага чалавека. Яна дзяліла свой дар са слухачамі — і яго станавілася толькі больш.
Вечная памяць».
Успамінамі дзеліцца наша былая калега Алена Панкратава:
«Ларыса... жах, як, калі, дзе? Ёй жа было ўсяго толькі 82», — сказаў, пачуўшы сумную навіну, наш агульны сябар, колішні мянчук і ўжо гадоў 30 як запатрабаваны перакладчык у Нямеччыне. Для яго, ведаўшага Ларысу і маладзейшага за яе гадоў на 20, 80+ гэта “ўсяго толькі”. Дый для нямецкіх жанчын такі ўзрост — гэта ня край. Дадамо яшчэ да гэтага яе энэргетыку, цікавасьць да жыцьця, якіх нам будзе не хапаць.
...Апошні раз мы размаўлялі зь ёй, здаецца гадоў пяць таму, у адной з сацыяльных сетак. Калі чалавек займае нейкае істотнае месца ў тваім жыцьці, ёсьць адчуваньне, што ты і не разьвітваесься зь ім, што трывалая сувязь паміж вамі ніяк спыняецца. Гледзячы на манітор кампутара, я нават зьдзівілася, што яна амаль не зьмянілася з таго часу, як я убачыла яе ўпершыню. Гэта было ў 1989-м у баварскіх Альпах, дзе я ў рамках геніяльнага праекту Генадзя Грушавога “Дзецям Чарнобылю” апынулася ў якасьці перакладчыцы, суправаджаючы дзяўчатак і хлопчыкаў з Гомельшчыны. Нехта зь мясцовых арганізатараў прадставіў мяне шармантнай, моднай, вельмі стыльнай жанчыне без узросту. Яшчэ вельмі ўразіў яе вельмі прыемнага тэмбру глыбокі нізкаваты голас. Як радыёслухачка непажаданых заходніх праграмаў я проста “шалела” ад такіх галасоў. Ні да, ні пасьля я больш ніколі не чула нічога падобнага на беларускай мове. У альпійскую вёску Ларыса прыехала зрабіць рэпартаж для беларускай Свабоды. (Ужо пазьней я ад некага даведалася, што яе сям’я, зрабіла немалы ўнёсак у фінансаваньне канікулаў беларускіх дзяцей у Баварыі. Удзельнічала яна і ў некаторых іншых чарнобыльскіх праектах).
Падчас таго інтэрвію зь дзецьмі, а таксама са мной, Ларыса рабіла акцэнт на канікулах, гаварыла паводле прынцыпу “не нашкодзіць”. Шчырыя ўражаньні дзяцей аб баварскіх канікулах складаліся пераважна з клічнікаў. Не абышлася бяз клічнікаў і я, трапіўшы разам зь дзецьмі ўпершыню на захад. У той час я працавала ў нямецкай службе Беларускага радыё. У будынку на Чырвонай, 4 усе перадачы беларускай РС запісваў “асобы аддзел”, потым матэрыялы раздрукоўваліся і накіроўваліся ў розныя сур’ёзныя сакрэтныя інстанцыі. Па вяртаньні дадому, мяне ж, вядома, выклікалі “на дыван” да кіраўніцтва, завяршальным акордам чаго стала асуджэньне ў працоўным калектыве.
З Дзяржтэлерадыё давялося звольніцца. Ларыса была адной зь першых хто дапамагаў мне на той час рознай падпрацоўкай. Калі апыналася на поўдні Нямеччыны, заўсёды атрымлівала запрашэньне завітаць да яе ў Мюнхен і спыніцца на пару дзён у яе гасьцінным доме на Johanniskirchstraße. Дзякуючы Ларысе, я пазьней пачала супрацоўнічаць з Радыё Свабода.
Падчас нашай апошняй размовы зь ёй было шмат усьмешак. Потым я з тыдзень была ў выдатным настроі. Шмат што ўзгадалася: сустрэчы, размовы, настрой таго часу, пра які ніхто тады ня думаў, што ён стане такім далёкім. Бывай, Ларыса... І дзякуй!».
Успамінае Валянціна Аксак:
«Ах ты, Божа мой!... Якая яркая жанчына была! Недзе ў 95-м ці 96-м прыехала ў Менск, бюро Радыё Свабода было яшчэ на Энгельса. Усё яе цікавіла — ад асартымэнту Камароўкі да вечарынаў у Доме літаратара. Я хадзіла зь ёй туды. Па дарозе сустракалі вядомых пісьменьнікаў, яна з ахвотай і шчырай цікаўнасьцю гаварыла зь імі. Шмат было зь ёй цікавых размоваў пра яе жыцьцё. Памятаецца, казала, што яе мама, даведаўшыся, што яна едзе ў Менск, прасіла перадаць беларускім журналістам, каб не тараторылі ў этэры, бо не разабраць нічога звыкламу да пявучай павольнай гутарковай плыні беларускаму вуху...»
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Год 1975 ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Год 1976Муж Ларысы Урбан — эміграцыйны дзяяч, гісторык Павал Урбан (1924–2011).