Чаму ўлады прапануюць палітвязьням пісаць прашэньні аб памілаваньні? Ці адбывалася гэта падчас ранейшых пэрыядаў масавых рэпрэсіяў? Як гэты крок паўплывае на санкцыйную палітыку заходніх дзяржаваў?
Гэтыя тэмы ў Праскім акцэнце абмяркоўваюць палітоляг, экспэртка Беларускага інстытуту стратэгічных дасьледаваньняў Кацярына Шмаціна і палітычны аналітык Віталь Цыганкоў.
Шмаціна
- Гэтыя прапановы пісаць прашэньні аб памілаваньні — адзін са шляхоў выхаду з крызісу для Лукашэнкі на фоне драматычна кепскіх адносінаў з Захадам
- Гэтак жа Лукашэнка рабіў і раней — спачатку набіраў палітвязьняў, а пасьля іх адпускаў
- Цяпер крызіс у Беларусі настолькі глыбокі, што Захад наўрад ці прыме гэтую спробу лібэралізацыі
Кацярына Шмаціна
- Ня выключаны ўплыў і расейскага фактару ў сьвятле сустрэчы Пуціна і Байдэна 16 чэрвеня
- Ня выключана, што яны дамовяцца аб тым, каб паспрыяць сыходу Лукашэнкі і знайсьці кампрамісную замену яму
- Нармалізацыя, якая так ці інакш адбывалася да жніўня 2020 году, была спыненая Захадам
- Цяпер распрацоўваюцца больш балючыя санкцыі і наўрад ці Захад зробіць крок назад
- Мы ня маем права даваць парады людзям, якія за кратамі
- Мая думка: калі ўлада гуляе брудна супраць свайго народу, то чаму б народу не згуляць брудна супраць улады?
- Выйшаўшы на волю гэтыя людзі будуць нашмат больш карысныя грамадзтву, чым за кратамі
- Аслабленьне санкцыяў у выпадку памілаваньняў — вельмі непажаданы варыянт для беларускага грамадзтва
- Але крызіс у Беларусі настолькі глыбокі, што Захаду будзе цяжка інтэрпрэтаваць памілаваньне палітвязьняў як чарговую лібэралізацыю
- Дыяспара цісьне на Брусэль, даводзячы, што з рэжымам нельга мець справы
- На досьведзе Беларусі можна скласьці падручнік пра тое, да чаго прыводзіць заходняя лагоднасьць адносна дыктатара
- Кожная лібэралізацыя сканчаецца наступнымі выбарамі і наступнымі рэпрэсіямі
- Цяпер, у адрозьненьне ад падзеяў пасьля 2010 году, мы маем некалькі сьмерцяў і сотні людзей, якіх катавалі. Лукашэнку зараз будзе складана даказаць Захаду, што яму можна давяраць
Цыганкоў
- Самая важная прычына — зьнешнепалітычная
- Праваабаронцы кажуць, што турмы перапоўненыя палітычнымі, а гэта незвычайна для пэнітэнцыярнай сыстэмы
- Да іх вялікая ўвага грамадзкасьці, яны ведаюць законы, а гэта вялікі стрэс для турэмнікаў
Віталь Цыганкоў
- Некалькі сотняў палітвязьняў ужо апынуліся ў калёніі
- Улада абвясьціла гэты год годам народнага адзінства
- Крокі ў гэтым накірунку робяцца пераважна недарэчныя, кшталту абвяшчэньня 17 верасьня сьвятам гэтага самага адзінства
- Але кампанія прашэньняў аб памілаваньні — у рэчышчы дэманстрацыі гэтага адзінства
- Маўляў, пратэсты скончыліся, людзі, якія ў іх удзельнічалі, прызналі сваю віну, напісалі прашэньні і хочуць вярнуцца ў мірнае жыцьцё, каб усё было, як раней
- Часта ў мінулым прашэньні пісалі ў адвольнай форме, і неабавязкова Лукашэнку, некаторыя проста пісалі «прашу памілаваць» на імя начальніка турмы
- Пасьля Плошчы-2010 году палітвязьняў сталі вызваляць ужо ў 2011 годзе па прашэньнях аб памілаваньні Статкевіча вызвалілі толькі ў 2015 годзе, ён не пісаў ніякіх прашэньняў
- Праваабаронца Алесь Бяляцкі лічыць, што калі вязень піша прашэньне аб памілаваньні — гэта прызнаньне віны
- Ён лічыў, што ні ў чым не вінаваты, што ён быў асуджаны несправядліва, і гэта дае магчымасьць патрабаваць рэабілітацыі і кампэнсацыі
- Большасьць у сацсетках цяпер выказваюць думку, што калі палітвязень не зьяўляецца палітычным лідэрам, то яму варта напісаць гэтае прашэньне
- Але калі ўлада ўзяла такі накірунак, то можа атрымацца, што тых, хто напіша прашэньне — памілуюць, а хто не напіша — тых неўзабаве вызваляць па амністыі
- Перад заходнімі палітыкамі гэтая кампанія наконт прашэньняў аб памілаваньні паставіць сур’ёзную дылему
- Я не выключаю, што ў чацьвёртым пакеце санкцыяў апошнія кропкі будуць вызначацца ў апошнія дні, як гэта было адносна папярэдніх пакетаў
- Тады бывала, што нейкая асоба ці фірма ў апошні момант зьнікалі з санкцыйнага сьпісу
- Дапусьцім, Лукашэнка памілуе сотню палітвязьняў
- Тады ведамства Макея скажа заходнім палітыкам: Мы ідзем вам насустрач, а чаму вы ня робіце крокі насустрач нам? Мы працягваем вам руку, а вы кладзеце ў яе камень?
- Гэта ж лёгіка міжнародных адносінаў — саступка на саступку
- А калі не, працягне МЗС, дык мы ж можам яшчэ больш пасадзіць людзей
- Што Захад скажа ў адказ? Што яго мэта — зрынуць гэты рэжым, паколькі ён антычалавечы і пагражае ня толькі беларусам, але і Эўропе?
- Ці будзе адказ Захаду такі непахісны?
Што было раней
- Вольга, маці 22-гадовага вязьня шклоўскай калёніі № 17, пацьвердзіла, што яму прапаноўвалі пісаць прашэньне аб памілаваньні
- Падобная інфармацыя стала паступаць у пачатку чэрвеня з розных крыніц. Інфармацыя дайшла з калёній у Наваполацку, Віцебску і Шклове.
- Паводле Марыны Адамовіч, жонкі Мікалая Статкевіча, вядома сама меней 5 падобных фактаў.
- Напісаць «прашэньне аб памілаваньні» прапануюць ня толькі тым, хто атрымаў тэрмін і знаходзіцца ў калёніях, але і людзям у СІЗА, якія толькі чакаюць суду, піша «Наша ніва».
- «Прыходзяць людзі, якія называюць сябе „прадстаўнікамі Чырвонага Крыжа“, настойліва ўгаворваюць пісаць і выходзіць на свабоду», — кажуць крыніцы выданьня.
- Аднак у прэс-службе Чырвонага Крыжа зьняпраўдзілі інфармацыю пра тое, што гэта іх прадстаўнікі прыходзяць у калёніі да вязьняў з падобнымі просьбамі.
- У Беларусі 476 чалавек маюць статус палітвязьня, яшчэ сотні арыштаваныя або ўжо асуджаныя ў справах, зьвязаных з пратэстамі супраць кіраваньня Лукашэнкі.