Васіль Вітка (Цімох Крысько) быў першым рэдактарам часопіса «Вясёлка», дзе шмат друкаваў былых ахвяраў сталінскай сыстэмы: Станіслава Пятровіча Шушкевіча, Уладзімера Дубоўку, Алеся Пальчэўскага, Сяргея Грахоўскага. Калі ж сустракаўся з названымі сябрамі, то нязьменна гаварыў зь імі пра турмы і лягеры, якімі была пакрытая краіна. З маладых паэтаў асабліва любіў Анатоля Сыса за яго балючую, вострую пазію.
Сяргей Грахоўскі, Мікола Аўрамчык, Уладзімер Дубоўка, Уладзіслаў Нядзьведзкі і Васіль Вітка. Менск, 1960-я гг.
Быў строгі да маладой беларускай паэзіі канца 50-х гг.
Пра Рыгора Барадуліна пісаў: «На жаль, усяму цаліннаму цыклу Барадуліна не хапае паэтычнага абагульненьня, роздуму над убачаным і перажытым, над тым, як у першых працоўных выпрабаваньнях гартуецца характар, як наша моладзь, пабыўшы на цаліне, набывае пэўны жыцьцёвы вопыт».
Да Алега Лойкі быў ня менш крытычны: «…большасьць яго вершаў пакідае ўражаньне, што ў паэта яшчэ няма неабходнай прафэсійнай дысцыпліны, часта сустракаецца непераборлівасьць у сродках, у прыёмах, калі аўтар задавальняецца прымітыўнай фальклёрнай мадэрнізацыяй.».
Пра Еўдакію Лось выказваўся наступным чынам: «Узьнёсласьць, захапленьне ўсім, што трапляе на вочы і здаецца вартым услаўленьня ў вершах, нямала шкодзіць паэтэсе ў выхаваньні мастацкага густу і высокай самадысцыпліны. Е. Лось непераборлівая ў мове, у паэтычных сродках. Многія яе вершы — гэта хутчэй імправізацыя, экспромт на тэму».
А да паэта Алеся Ставера ўвогуле быў бязьлітасны: «Кніжка Ставера складаецца з тых фальклёрных падробак, якія творацца па нямудраму мэтаду халоднай штампоўкі» (Васіль Вітка. Творчы пашпарт пісьменьніка // Полымя. 1960, № 2).
Васіль Вітка
У брэжнеўскія часы троліў прыхільнікаў калектывізму
«Хто быў у дзіцячых ясьлях, ня мог не запомніць самую важную і ўрачыстую працэдуру жыцьцёвага распарадку гэтай установы: пасьля сну ўсіх садзяць на гаршчкі. Кожны ведае сваё месца, свой гаршчок і свой найважнейшы абавязак. Калектыўнае выкананьне абавязкаў лягчэй, прыемней і ахвотней, чым паасобку. Праўда, не заўсёды і кожнаму ўдаецца выканаць абавязак, але важней другое: ты стараўся разам з усімі, твае намаганьні не былі марнымі. Ты спрыяў намаганьням сяброў, у наступны раз твае сябры памогуць табе» (Васіль Вітка «Пасяджэньне на гаршках» / Дзеці і мы. 1977).
У 1937-м быў выключаны з камсамолу і знаходзіўся на валасок ад арышту
Яго сын успамінаў: «Калі ў 37-м бацьку выключылі з камсамолу і выгналі з рэдакцыі „Чырвонай зьмены“ „за страту пільнасьці і лібэралізм“, мне было каля трох месяцаў. Пачаўся горкі пэрыяд нашага жыцьця: свайго жыльля і ашчаднай кніжкі ў нас не было, на работу бацьку ня бралі. Сяброў стала менш, але нас не пакінулі ў бядзе браты Лыньковы: Рыгор узяў на сваё імя тэрміновую работу і перадаў яе бацьку. Той пачаў перакладаць творы Чэхава і, сумесна з Рыгорам, — паэму Маякоўскага „Добра!“ Хоць бацьку аднавілі на працы празь дзевяць месяцаў, жыць было цяжка. Гаспадыня прыватнага дамка на вуліцы Розы Люксэмбург, якая здавала нам пакойчык, спалохалася і пагнала з кватэры „лішэнца“ і яго сям’ю. Тады Міхась Ціханавіч Лынькоў дамогся праз Літфонд, каб нас пасялілі ў флігельку вартаўніка пры Доме творчасьці ў Пухавічах. У гэты час бацька захварэў на сустаўны раматус і пачаў хадзіць з кіёчкам» (Расьціслаў Бензярук і Вісарыён Крысько. Жыў на сьвеце дзед Васіль. Кніга абразкоў пра Васіля Вітку, ягоны час і сяброў. 2006).
Васіль Вітка з жонкай
Калі сын быў у дэпрэсіі, выхоўваў сваю ўнучку як уласную дачку
Паводле ўспамінаў яго ўнучкі Юліі Чарняўскай: «Дзед замяніў бацьку, бо тата быў у дэпрэсіі пасьля разводу з мамай. Бацька жыў у той жа кватэры, але ня ўдзельнічаў у маім выхаваньні. Ноччу, калі я плакала, забіраў да сябе, як ніхто ўмеў мяне загушкваць. Калі мне споўнілася дзевяць гадоў і мама мяне забрала да сябе (раней гэтага зрабіць не магла, бо жыла ў кепскіх умовах) дзед плакаў».
Быў зьбіты падлеткамі
«У сталым узросьце бацька рэдка мог выбрацца ў лес, але любіў гуляць у Купалаўскім сквэры. Аднойчы пад вечар, калі ён ішоў, абапіраючыся на ядлоўцавы посах, насустрач беглі два падлеткі і брудна лаяліся. Вітка зрабіў ім заўвагу. Адзін з нягоднікаў падскочыў да старога і з усяго маху ўдарыў яго пад дых. Мне нічога не сказалі, хаця я званіў бацькам штодзень. Толькі праз два дні, калі я наведаў іх, мама паціху паведала мне пра гэта. Я агледзеў бацьку і прапанаваў пару дзён пагуляць разам у сквэры. Яму не спадабаўся выраз майго твару, і ён адмовіўся ад суправаджэньня» (Расьціслаў Бензярук і Вісарыён Крысько. Жыў на сьвеце дзед Васіль. Кніга абразкоў пра Васіля Вітку, ягоны час і сяброў. 2006).
Васіль Вітка разам з крытыкам Айзікам Кучарам
На першых прэзыдэнцкіх выбарах галасаваў за Шушкевіча
Паводле ўспамінаў Юліі Чарняўскай: «Дзед хацеў, каб прэзыдэнтам быў Станіслаў Шушкевіч, бо цаніў яго як выдатнага прафэсіянала, сапраўднага інтэлігента. У той жа час крытычна ставіўся да Зянона Пазьняка, бо лічыў, што пры ім будзе гвалтоўна праведзеная беларусізацыя, а праводзіць яе, паводле Васіля Віткі, трэба было паступова і асьцярожна».
Васіль Вітка з унучкай Юліяй Чарняўскай
Радаваўся, калі ляснуўся СССР
Юлія Чарняўская казала, што ў дзень распаду СССР «дзед хадзіў радасна ўзбуджаны, такім я даўно яго не бачыла. А сапраўднае сьвята для яго стала, калі Беларусь набыла незалежнасьць».
Ледзь яго ня зьелі ваўкі
«У лістападзе 44-га, адразу пасьля нашага вяртаньня ў Менск, бацька паехаў на Случчыну… Непадалёку ад Селішчаў убачыў, што наперадзе, мэтрах у дваццаці, шашу пераходзіла зграя сабак. Бацька спыніўся, прыгледзеўся і жахнуўся: „Бацюхна, дык гэта ж ваўкі!.“. Наперадзе ішла ваўчыца. Пасярод дарогі драпежніца спынілася, павярнула галаву і доўга, як здалося бацьку, глядзела на яго, затым адвярнулася і пайшла далей. Кожны зь сямі ваўкоў-самцоў паўтарыў гэты рытуал, і ўсе па сьлядах ваўчыцы перайшлі дарогу. Ваўкі былі гладкія, поўсьць іх адлівала срэбрам… Бацька доўга стаяў, аслупянелы, потым паціху пайшоў далей» (Расьціслаў Бензярук і Вісарыён Крысько. Жыў на сьвеце дзед Васіль. Кніга абразкоў пра Васіля Вітку, ягоны час і сяброў. 2006).
Быў геніем інтэрактыўных заняткаў
Паводле Юліі Чарняўскай: «Больш за ўсё на сьвеце любіў праводзіць тэатралізавана-інтэрактыўныя ўрокі ў школах. Кожнае выступленьне ператваралася ва ўнікальны спэктакль, дзе юныя гледачы адгадвалі герояў яго вершаваных загадак, прыдумлялі рыфму да яго вершаў, вадзілі з ім карагоды».
Васіль Вітка з унучкай Юліяй Чарняўскай
Прасіў унучку, каб не размаўляла па-беларуску
Юлія Чарняўская са скрухай успамінала, што старалася гаварыць на роднай мове, але не заўсёды была пераканаўчай: «Дзед крывіўся і гаварыў: „Лепш размаўляй добра на рускай, чым кепска на беларускай мове“ — і тут ён памыляўся».
Аўтар выказвае падзяку за дапамогу Юліі Чарняўскай і за фота зь яе архіву.