Кандыдат у прэзыдэнты Андрэй Дзьмітрыеў сустрэўся з жыхарамі Бялынічаў і Быхава. Гэта была першая паездка апазыцыйнага палітыка ў глыбінку Магілёўшчыны. Як выглядала ягоная агітацыя ў райцэнтрах — у рэпартажы Свабоды.
«Так надакучыў людзям…»
У 10-тысячным райцэнтры Бялынічы каманда Дзьмітрыева разгарнула агітацыйны пікет на ўваходзе ў парк а 14 гадзіне. Высаджаны ў XVII стагодзьдзі на сродкі тагачаснага ўладальніка гораду Крыштафа Агінскага ліпавы гай да сёлетняга Дня пісьменства ўпарадкавалі. Цэнтральную ж вуліцу Савецкую, зь якой здалёк за пікетам назіраюць дарожнікі, яшчэ рамантуюць. Па ёй безь перапынку езьдзіць будаўнічая тэхніка, а ля пікету гучна газуе.
Пікет Дзьмітрыева ў Бялынічах
На пляцоўку паслухаць госьця прыйшлі тры дзясяткі чалавек. Большасьць — тыя, хто ўжо чуў выступ Дзьмітрыева па тэлевізіі.
«Мне падабаецца, што сваім першым указам ён хоча ліквідаваць ідэалягічную вэртыкаль і скараціць напалову бюракратычны апарат», — адзначае 66-гадовы Ўладзімер.
«Пакуль выступы кандыдатаў мяне не кранулі і я ня ўбачыла, што будзе нейкая перамена, — прызнаецца Інэса Эдуардаўна. — Мне няма на што скардзіцца. Не адзін жа прэзыдэнт адказвае за стабільнасьць…»
«Ад страху людзі стаміліся, — далучаецца да гутаркі 63-гадовы пэнсіянэр. — Нават у працоўным асяродзьдзі кажуць, хто заўгодна, толькі не цяперашні, так надакучыў ён людзям».
«Чым дапаможа, калі стане прэзыдэнтам…»
Тым часам Андрэй Дзьмітрыеў кажа грамадзе, што прыняў рашэньне балятавацца ў прэзыдэнты вясной, калі ў Беларусь прыйшоў каранавірус і ён убачыў, «як дзяржава аказалася няздольная браць на сябе адказнасьць…»
За пікетам апазыцыйнага палітыкам здалёк назіралі дарожнікі
«… За нас вырашаюць, як жыць, што нам рабіць. Мы не адчуваем ніякай абароны. І гэта ўсё трэба мяняць, Я перакананы, што Беларусі патрэбен новы прэзыдэнт…»
Большасьць людзей ухвалена падтаквае. Адна з жанчын незадаволена выгаворвае госьцю, што зь ім ня згодная, і сыходзіць. У гутарцы журналістам яна настойвае: «Жыцьцё ў нас нармальнае».
«У мяне пэнсія 500 рублёў і ў мужа 500, — кажа кабета. — Дзецям дапамагаем. Унуку далі 400 рублёў…»
Тое, што заробак у мясцовых арганізацыях меншы за яе пэнсію, суразмоўца лічыць «ненармальным», але, паказваючы на Дзьмітрыева, дадае: «Дык а ён, чым дапаможа, калі стане прэзыдэнтам? Ён жа з БНФ. Няўжо ў нашым урадзе няма людзей, якія маглі б падмяніць прэзыдэнта…»
«Калі б Лукашэнка ў час сышоў, народ бы яму пляскаў у далоні»
Дзьмітрыеў працягвае: прэзыдэнт мусіць займаць пасаду ня больш за два тэрміны, і «краіна будзе рухацца далей, а ня жыць жыцьцём аднаго чалавека». На ягоную думку, Лукашэнка адчувае, што былой падтрымкі ўжо няма.
«Калі б ён сышоў 10 гадоў таму, то народ бы яму пляскаў у далоні», — адзначае апазыцыйны палітык.
З натоўпу дадаюць: «І помнік бы паставілі, і вуліцу назвалі ягоным імем».
«Трэба ў час сыходзіць, а цяпер ён мусіць нам пагражаць, каб адчуваць, што ўсё пад кантролем», — рэагуе палітык.
«Калі я прыйду да ўлады, — абяцае ён, — і вы ўбачыце, што я не раблю чаго абяцаў, альбо раблю тое, што вам не падабаецца, то спакойна праз 5 гадоў прагаласуеце за другога прэзыдэнта».
«У нас жа нацыяналістаў ня меней, чым ва Ўкраіне»
Адзін з слухачоў запытаўся ў сталічнага госьця, ці ня быў ён «камсамольцам, бо дужа самаўпэўнены, што здолее кіраваць краінаю».
«Так, замена прэзыдэнта — гэта зразумела, — кажа ён. — Але, такая ж сытуацыя скончылася ва Ўкраіне майданам. Ці не баіцеся вы грамадзянскай вайны? У нас жа нацыяналістаў ня меней, чым там. Заўтра пачнуць за беларускую мову… Што будзеце рабіць?»
«Майданаў на Беларусі ня будзе пры любым прэзыдэнце, бо беларусы мірныя людзі», — адсякае палітык і дадае: у Канстытуцыі варта пакінуць дзьвюхмоўе, але стварыць умовы, каб разьвівалася беларуская мова.
«Я сам гавару пастаянна на расейскай мове, — адзначае ён. — Але, як са мною гавораць па-беларуску, то пераходжу з задавальненьнем на беларускую і лічу гэтую мову цудоўнай».
Спрэчка на пікеце ў Бялынічах пра майдан
За 40 хвілінаў пікету Дзьмітрыеў выказаўся пра сытуацыю ў эканоміцы, бізнэсе, сацыяльнай галіне, пра зьняволеньне альтэрнатыўных вылучэнцаў на прэзыдэнцтва і пэрспэктывы іхнага ўзаемадзеяньня.
Жыхар Быхава: «Ад цяперашняга прэзыдэнта нам ужо няма карысьці…»
У 15-тысячным Быхаве на пікет Дзьмітрыева прыйшоў адзін чалавек. 63-гадовы Георгі Лысуха паўгадзіны чакаў госьця на самай вялікай плошчы райцэнтру Кастрычніцкай. Непадалёк ад яе сярэднявечны замак і будынак сынагогі, якія шмат гадоў абяцаюць давесьці да ладу.
Георгі Лысуха кажа: палітычнай дзейнасьцю быў захоплены ў 1990-х гадах. Зьбіраў подпісы за адстаўку Вярхоўнага Савету 12-га скліканьня. У 1997-м вырашыў супакоіцца. Ад сёлетніх выбараў чакае зьмены ўлады.
Георгі Лысуха адзін прыйшоў на пікет да Дзьмітрыева
«Дакладней, яе ратацыі, — удакладняе ён. — Ад цяперашняга прэзыдэнта нам ужо няма карысьці. Ён выкарыстоўвае нас. Яму трэба было знаходзіцца пры ўладзе два тэрміны і сыходзіць…»
«Прэзыдэнтам ты наўрад ці будзеш, але людзям праўду сказаў»
Андрэй Дзьмітрыеў з паплечнікамі выпраўляецца ў людзі. З сабою бярэ стос улётак.
«Такія паездкі даюць адчуваньне краіны, — апавядае ён дарогаю. — За апошні год стала зразумела, што большасьць людзей гаворыць пра заробкі, пра непаважлівае стаўленьне ўлады да іх. І гэта важная перамена ў настроі беларусаў…»
Жыхары Быхава: «Прэзыдэнтам ня будзеш, але малайчына, што праўду сказаў»
Першыя мінакі пазнаюць Дзьмітрыева. Пажылая пара хваліць ягоную прамову па тэлевізіі.
«Вы талкова і граматна гаварылі, — адзначаюць яны. — Прэзыдэнтам ты наўрад ці будзеш, але людзям праўду сказаў, малайчына…»
«Цяпер я веру, што ўсе беларусы за перамены і каб Лукашэнка ня быў прэзыдэнтам. Нічога не абваліцца безь яго, — даводзіць 65-гадовы мужчына.
«Людзі ў Беларусі выжываюць насуперак усяму, — дадае ягоная 62-гадовая спадарожніца».
«Каб толькі ня з NATO…»
Ніводзін зь мінакоў не адмаўляецца ад улётак. Спачатку мала хто рэагуе на фразу палітыка: «Вітаю! Мяне завуць Андрэй Дзьмітрыеў і я кандыдат у прэзыдэнты», але, разгледзеўшы ўлётку, выгукваюць: «Дык гэты ж вы!».
Мінакі кажуць, што ўпершыню сустракаюць дзеяча, які хоча стаць прэзыдэнтам. Некаторыя абяцаюць захаваць улётку на памяць. «А раптам ён стане прэзыдэнтам», — тлумачаць яны.
«Хацелася б новага кіраўніка. У душы неспакойна. Дужа доўга цяперашні пры ўладзе», — даводзіць пэнсіянэр пасьля гутаркі з сталічным госьцем.
Жыхар Быхава — Дзьмітрыеву: «Каб толькі ня NATO»
Дзьмітрыеў кажа: у невялікіх гарадах часта ідзе на шпацыр", бо на пікеты не прыходзяць людзі. Акрамя таго, найчасьцей яны зьбіраюць прыхільнікаў, а на вуліцах сустракаюцца незнаёмцы.
«Я хачу з Расеяй быць і, каб толькі ня з NATO», — наказвае палітыку наступны ягоны суразмоўца. Ён кажа, што нарадзіўся ў Гомлі, але сваёй радзімай лічыць «Расею».
«Я люблю Беларусь, але не хачу тут Эўропы. Украіна яе паспрабавала», — рэагуе мужчына на словы Дзьмітрыева, што трэба адбудаваць Беларусь, каб у ёй было камфортна жыць, ды наладжваць добрыя стасункі і з Захадам і Расеяй.
«Лукашэнка ня пройдзе. Так народ сказаў», — падсумоўвае жыхар райцэнтру, паціскаючы руку Дзьмітрыеву.
Дзьмітрыеў: «Прыхільнікі Ціханоўскай — гэта фундамэнт пераменаў, але толькі іх недастаткова»
«Ці ня крыўдна, што Сьвятлана Ціханоўская зьбірае тысячы, а вам даводзіцца сустракацца зь дзясяткамі», — пытае карэспандэнт Свабоды ў Андрэя Дзьмітрыева. Той папраўляе: не зь дзясяткамі, а з сотнямі, «а калі дадаць і сацыяльныя сеткі, то і з тысячамі».
«Людзі, зь якімі я гутару, іншыя, — удакладняе ён. — Сёньня ні ў кога няма большасьці і, калі мы хочам перамагчы, то нам трэба свае аўдыторыі скласьці разам. Я рады, што прыходзяць людзі да Сьвятланы, і яны фундамэнт пераменаў, але трэба разумець, што толькі іх недастаткова».
Радасьць ад сустрэчы зь дзеячам, які хоча стаць прэзыдэнтам
Паводле Дзьмітрыева за 40 хвілінаў шпацыру ягоная каманда раздала больш за 100 улётак і пагутарыла зь некалькімі дзясяткамі жыхарамі райцэнтру. Прагулку палітык сканчае адказам на пытаньне пра пазнавальнасьць.
«Мяне пачалі пазнаваць на вуліцах пасьля выступу ў ЦВК, — кажа ён. — Але мяне цікавіць іншае — ці адгукаецца ў людзей сказанае мною. Мне здаецца, што адгукаецца, і з гэтага я цешуся».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Дзьмітрыеў: Савет бясьпекі можа адключыць інтэрнэт у выпадку «пагрозы бясьпецы дзяржавы»Прэзыдэнцкія выбары — 2020 у Беларусі. Што важна ведаць
- Шостыя ў гісторыі сувэрэннай Беларусі выбары прэзыдэнта прызначаныя на нядзелю, 9 жніўня 2020 году.
- 65-гадовы Аляксандар Лукашэнка кіруе дзяржавай 25 гадоў. Ніводныя прэзыдэнцкія выбары (2001, 2006, 2010, 2015), апроч першых (1994 год), не прызналі свабоднымі і справядлівымі на міжнародным узроўні.
- Старшыня ЦВК Лідзія Ярмошына адхіліла прапановы праваабаронцаў аб дыстанцыйных прэзыдэнцкіх выбарах у час эпідэміі COVID-19, бо «часу для прыняцьця гэтых захадаў ужо няма». Лукашэнка ня бачыў падставаў пераносіць выбары праз пандэмію.
- ЦВК зарэгістраваў 15 ініцыятыўных груп з 55 заявак.
- Аўтару YouTube-канала «Страна для жизни» Сяргею Ціханоўскаму Цэнтральная выбарчая камісія адмовіла ў рэгістрацыі ініцыятыўнай групы, бо ён адбываў 15 сутак арышту і ня мог асабіста падаць дакумэнты. Тады сваю ініцыятыўную групу ў ЦВК заявіла жонка блогера Сьвятлана Ціханоўская.
- 29 траўня на перадвыбарчым пікеце жонкі затрымалі Ціханоўскага і яшчэ 9 чалавек. Лукашэнка казаў пра акалічнасьці затрыманьня за 4 гадзіны да таго, як яно адбылося.
- 11 чэрвеня ў «Белгазпрамбанку» і шэрагу іншых кампаній прайшлі ператрусы. У Камітэце дзяржкантролю заявілі, што завялі крымінальныя справы аб легалізацыі сродкаў, атрыманых злачынным шляхам, і аб ухіленьні ад сплаты падаткаў у асабліва буйным памеры. Старшыня КДК Іван Тэртэль сьцьвярджаў, што да гэтых спраў мае дачыненьне патэнцыйны кандыдат у прэзыдэнты Віктар Бабарыка. Роўна за 4 гадзіны да заявы Дзяржкантролю Аляксандар Лукашэнка расказаў пра акалічнасьці «справы „Белгазпрамбанку“».
- 18 чэрвеня Віктара Бабарыку і яго сына, кіраўніка ініцыятыўнай групы Эдуарда Бабарыку затрымалі.
- 14 ліпеня ЦВК зарэгістраваў кандыдатамі ў прэзыдэнты Аляксандра Лукашэнку, Сьвятлану Ціханоўскую, Ганну Канапацкую, Андрэя Дзьмітрыева і Сяргея Чэрачня. Не зарэгістравалі Віктара Бабарыку і Валера Цапкалу.
- Ад пачатку выбарчай кампаніі праваабаронцы налічылі больш за 1300 затрыманых: удзельнікі «ланцугоў салідарнасьці», сябры ініцыятыўных груп, актывісты, палітыкі, блогеры, журналісты і проста мінакі на вуліцы. Сотні чалавек пакаралі адміністрацыйнымі арыштамі і аштрафавалі.