Праваабаронца Стась Шашок, абаронца Курапатаў з КХП-БНФ Алесь Чахольскі і актывіст «Эўрапейскай Беларусі» Яўген Афнагель апынуліся на Новы год у камэрах турмы на завулку Акрэсьціна. Гэта кара за ўдзел ў акцыях супраць «паглыбленай інтэграцыі». Як сустракалі Новы год арыштанты і як — іхныя сваякі?
«Упершыню сустракала Новы год зусім адна» — маці Станіслава Шашка
Сын Ірыны — былы кандыдат у дэпутаты Палаты прадстаўнікоў, праваабаронца Стась Шашок — быў затрыманы 26 сьнежня ўвечары ў пад’ездзе дому. Ірына спрабавала папярэдзіць сына, але не дапамагло.
«Як зайшла ў пад’езд, там двое мужчын стаяць, і я адразу адчула, што яны ня нашыя. Тут сын пазваніў, кажа, заскочыў у „Лідо“ паесьці ды неўзабаве прыйдзе. Тады я расказала пра гэтых дваіх, каб пакуль ў пад’езд не заходзіў, але ён аджартаваўся. Цяпер сябе крыху супакоўваю, што хоць паеў перад затрыманьнем, бо дагэтуль ня ведаю, як і што зь ім», — хвалюецца Ірына.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Штрафы і суткі. У Менску прайшлі суды за акцыі супраць паглыбленьня інтэграцыіНа наступны дзень, 27 сьнежня, Ірына на хвілінку пабачыла сына ў судзе Маскоўскага раёну. Працэс над Стасем Шашком правялі ў абедны перыпынак, нават маці выдалілі з будынку суду. Сьведак з боку Стася, як і адваката, на працэс не дапусьцілі.
З ізалятару на Акрэсьціна, куды на 15 дзён адправілі актывіста за акцыі 7 і 8 сьнежня, пра яго няма ніякай інфармацыі.
«Гэтак было ўпершыню, каб я Новы год сустракала зусім адна, — апавядае Ірына. — Звычайна мы сустракаем зь сястрой, але яна цяжарная, і я вырашыла яе не напружваць сваімі праблемамі. Сын звычайна ішоў у сваю кампанію, але потым абавязкова прыходзіў павіншаваць. А цяпер і ён не прыйшоў. Мелася паехаць да сваякоў у Санкт-Пецербург, дык здала квіток — як ехаць у такой сытуацыі? Такі быў настрой, што няшмат і за сталом пасядзела. Зь сябрамі сына паперапісвалася ў „тэлеграме“, дзякуй ім усім за маральную падтрымку, і хутка лягла адпачываць. Спала гэтак, што нават фаервэркаў ня чула».
Стась Шашок
Маці Стася Шашка згадвае, як слухала навагодні зварот Лукашэнкі.
«Слухала яго — пра тое, якая мы нацыя, як адстойвалі сваю незалежнасьць — і думала: „А як жа так, чаму тады за гэта ўсё тут людзей саджаюць?“ Было і крыўдна, і сьмешна. Ясна, што ня сам пісаў тэкст, яму такую прамову напісалі, але ж атрымалася вельмі недарэчна», — заўважае Ірына.
У якіх ўмовах трымаюць цяпер яе сына, Ірына ня ведае. У ізалятары на Акрэсьціна ёй нічога ня кажуць. На скаргі ў пракуратуру і Сьледчы камітэт адказаў пакуль няма. На працы яе напалохалі аповедамі пра тое, як непажаданай асобе могуць нешта падкінуць, каб потым пасадзіць на рэальны тэрмін. Цяпер гадае — ці могуць гэтыя мэтады выкарыстаць і супраць яе сына?
«Ведаеце, за ягоны маральны стан я не турбуюся. Ён хоць ня моцнага целаскладу, але маральна яго не зламаць, дакладна. І зь людзьмі ён кантактны, сам на канфлікт ніколі ня пойдзе. Але ўсё роўна страшна — ён жа там упершыню».
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Ахвяравалі грошы на кнігу і перадачы. Як людзі падтрымалі Паўла Севярынца, які сустрэў Новы год за кратамі3 студзеня сябры Стася Шашка з «Моладзевага блёку» ўжо пяты раз прыходзілі да ізалятару на Акрэсьціна разам з адвакатам.
«Адваката, каб сустрэўся са Стасем, не пускаюць. Нібыта няма пакояў для сустрэч. Для нас чуць такі адказ было вельмі дзіўна, але Вячаслаў Сіўчык згадаў, што гэтак ужо з 2016 году — калі туды выклікаюць адваката для „палітычных“, дык нібыта няма пакояў для сустрэч. Нічога. Будзем яшчэ пісаць скаргі», — апавёў пра сытуацыю з Стасем Шашком актывіст Пётра Маркелаў.
Маці і сябры Стася Шашка чакаюць яго на волі ўвечары 10 сьнежня.
«У Алеся пасьведчаньне ліквідатара Чарнобыля, але ім усё роўна», — жонка Алеся Чахольскага
У такім жа стане няведаньня знаходзяцца жонка і сябры сакратара ўправы КХП-БНФ Алеся Чахольскага, асуджанага на 15 содняў арышту.
Валянціна, жонка актывіста, перадала мужу ў турму на Акрэсьціна некалькі перадач, але ад яго ніводнага ліста не атрымала.
«Нават картку тэлефонную, каб пазваніў, перадаць не дазволілі. Пра што вы кажаце? Глуха. З прадуктаў таксама ня ўсё бяруць. Нельга яблыкаў, апэльсінаў, мандарынаў. Але галоўнае — як дапамагаць у пытаньнях здароўя? У мужа пасьведчаньне ліквідатара Чарнобыля, у яго высокі ціск, яму патрэбныя пэўныя лекі. А ім ўсё роўна — нават ня кажуць, чым яму дапамагчы. Ахоўнік сказаў, што ў іх там свой апарат для замераў ціску, яны нібыта спраўляюцца, і адмовіўся перадаць запіску. Толькі газэты прынялі», — расказала Валянціна.
Алесь Чахольскі, архіўнае фота
У сям’і Чахольскіх двое дарослых дзяцей, пяцёра унукаў. Упершыню Алесь Чахольскі ня мог сустрэць у сям’і Новы год, бо сядзеў за кратамі.
«Была дачка, унукі, але што тут казаць? Зразумела, што цяжка ўсё гэта. Пазваніце калі пазьней, можа раскажу пра свае пачуцьці, але пакуль няма настрою», — сказала жонка актывіста.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Аднавіў Крыж Пакуты, усталяваў сотні крыжоў. 10 фактаў пра Алеся ЧахольскагаСябра Чахольскага па партыі былы дэпутат Вярхоўнага Савету Юрась Беленькі паведаміў, што Алеся Чахольскага затрымалі ўвечары 26 сьнежня.
«Падпільнавалі на вуліцыі і невядома куды адвезьлі. Увогуле было падобна на выкраданьне. У пятніцу мы пачалі абзвоньваць аддзелы міліцыі, ізалятар на Акрэсьціна, але нам усюды сказалі, што няма такога. І толькі пасьля таго, як Алеся ўдзень судзілі і далі 15 содняў, вечарам нам пацьвердзілі, што ён арыштаваны. Ён браў вельмі актыўны ўдзел ува ўсіх чатырох мітынгах, выступаў з рашучымі прамовамі, абыходзіў мітынгоўцаў з заклікамі далучацца наступным разам», — адзначыў Юрась Беленькі. Паводле Юрася Беленькага, позвы ў суд за ўдзел у акцыях у абарону незалежнасьці атрымалі таксама іншыя актывісты КХП-БНФ. Суды адбудуцца 9 і 10 студзеня.
«Новы год мы ўсё роўна сустрэлі, хоць і праз два дні», — актывіст Яўген Афнагель
Каардынатар «Эўрапейскай Беларусі» Яўген Афнагель быў сярод першых 5 актывістаў, якіх арыштавалі напярэдадні акцый 20 і 21 сьнежня. Яго асудзілі на 15 содняў, ён вызваліўся 2 студзеня. Для Афнагеля гэта была ня першая адседка на Акрэсьціна, але Новы год за кратамі ён сустракаў упершыню.
Яўген Афнагель
«Дзень як дзень. У турме не бывае нейкіх асаблівых дзён, акрамя тых, калі цябе вызваляюць. На Новы год тое самае — усё па разнарадцы, ніякіх дадатковых страваў на стале, калі няма перадач з волі. Мне жонка пасьпела да Новага году перадаць цукерак і нават піражкоў, тады было чым з сукамэрнікам заесьці гарбату.
У турме на Новы год было спакойна, але ноччу было чуваць, што за межамі турмы сьвяткуюць — фаервэркі, галасы. Нас адмыслова не віншавалі, ня тое што на Каляды — тады нехта зладзіў адмысловы фаервэрк для вязьняў. Было вельмі прыемна, што ёсьць салідарнасьць. Яшчэ атрымаў больш за 10 паштовак і лістоў у падтрымку, таксама ўсім дзякуй. Але ведаю, што ня ўсе лісты дайшлі», — згадаў актывіст.
На пытаньне пра стаўленьне міліцыянтаў да акцыі ў падтрымку незалежнасьці Яўген Афнагель падзяліўся такімі назіраньнямі.
«Ужо гадоў 5 ідзе такі трэнд, што да палітычных вязьняў і нашай барацьбы стаўленьне нармальнае. Могуць выказаць спачуваньне, нават павіншаваць з Новым годам. Але калі іх ставяць перад выбарам — сумленьне ці выкананьне загаду — абіраюць загад».
2 студзеня Яўгена Афнагеля каля ізалятара на Акрэсьціна сустрэла жонка. «Зь ёю мы потым і сустрэлі Новы год — гэта галоўнае. Няважна, у які дзень, важна, з кім і як», — кажа Яўген Афнагель.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: У «Амэрыканцы» кока-кола ў кубачках, а на «Акрэсьціна» — мандарынкі. Як сьвяткавалі Новы год за кратамі«Паглыбленьне інтэграцыі» Беларусі і Расеі. Што важна ведаць
Аляксандар Лукашэнка і Ўладзімір Пуцін, ліпень 2019
- Урады Беларусі і Расеі зьбіраліся ўзгадніць 31 стратэгічны плян інтэграцыі. Паволе расейскага прэм’ер-міністра Дзьмітрыя Мядзьзведзева, няўзгодненым застаўся 1 плян — пра наднацыянальныя органы.
- Што менавіта зьбіраюцца падпісаць Лукашэнка і Пуцін, а таксама на што пагадзіліся ўрады ў стратэгічных плянах, публічна не агучваецца.
- Тэма «паглыбленьня інтэграцыі» пачалася зь перамоваў пра кампэнсацыю «падатковага манэўру». Але ў «праграме інтэграцыі» няма кампэнсацыі «падатковага манэўру», бюджэт разьлічылі безь яе.
- У канцы 2018 году Мядзьведзеў заявіў, што Расея гатовая «праводзіць адзіную палітыку ў галіне падаткаў, цэна- і тарыфаўтварэньня» толькі тады, калі будуць выкананыя ўмовы пагадненьня аб «саюзнай дзяржаве» 1999 году — а гэта агульныя валюта, суд і мытня.
- Гэтыя ўмовы празвалі «ўльтыматумам Мядзьведзева». Аляксандар Лукашэнка тады адказаў жорстка: маўляў, «шантажаваць марна. Разумею намёкі — уступайце ў склад Расеі. Гэтага ня будзе ніколі».
- 19 сьнежня 2019 году Ўладзімір Пуцін заявіў, што зь Беларусьсю абмяркоўваюць стварэньне наднацыянальных органаў — кантрольнага і эмісійнага. 23 сьнежня Мядзьведзеў паўтарыў, што без наднацыянальных органаў ня будзе кампэнсацыі «падатковага манэўру» і іншай дапамогі Беларусі.
- 17 лістапада Лукашэнка абурыўся тым, што расейцы «кожны раз падсоўваюць новыя ўмовы, у выніку мы ў эканоміцы нешта страчваем», і рытарычна спытаў: «На храна патрэбен такі саюз?».
- Шэраг беларусаў лічаць, што «паглыбленьне інтэграцыі» ўсё ж можа прывесьці да страты незалежнасьці Беларусі. Палітыкі і культурныя дзеячы прынялі 1 сьнежня сумесную заяву «Аб пагрозе Незалежнасьці Беларусі», а 4 сьнежня супраць інтэграцыі выступілі беларускія Telegram-каналы і суполкі «Ўкантакце».
- Акцыі супраць паглыбленьня інтэграцыі Беларусі і Расеі прайшлі ў Менску 7, 8, 20 і 21 сьнежня. А таксама ў Горадні, Пінску, Лідзе. За мяжой — у Польшчы, Украіне, Літве, Чэхіі, Вугоршчыне, Бэльгіі, Ізраілі, ЗША, Канадзе.
-
Агульная сума штрафаў пратэстоўцам — каля 65 тысяч даляраў. Таксама ўдзельнікам акцый прысудзілі агулам 375 сутак арышту.
- 24 сьнежня ў інтэрвію «Эхо Москвы» Лукашэнка заявіў, што акцыі супраць «паглыбленьня інтэграцыі» не былі масавымі («400 чалаек — гэта наша ядро апазыцыі»), і «нехта падказаў, аплаціў, фонды ім даюць прыстойныя грошы». Лукашэнка дадаў, што сам ня пойдзе на тое, «ад чаго яны спрабуюць усьцерагчы беларускі народ», і назваў сябе «галоўны абаронца сувэрэнітэту і незалежнасьці».
Спэцпрапект «Чаму Беларусь не Расея»