Жыхары двух сельсаветаў на Смаргоншчыне — Залескага і Сінькоўскага — пачалі збор подпісаў да раённых і абласных уладаў супраць дэградацыі статусу «аграгарадок».
У лісьце да кіраўніцтва Смаргонскага райвыканкаму і ўпраўленьня аховы здароўя Горадзенскага аблвыканкаму падпісанты зьвяртаюць увагу на «няўхільнае пагаршэньне сацыяльнага абслугоўваньня» ў Залесьсі, што супярэчыць Дзяржаўнай праграме адраджэньня і разьвіцьця сяла.
Колішні заводзкі прафілякторый
Штатнага лябаранта забяруць у горад, адтуль прышлюць іншага
Раней у гістарычным мястэчку, вядомым на ўвесь сьвет гаспадаром родавай сядзібы, кампазытарам і дыпляматам Міхалам Клеафасам Агінскім, ужо закрылі дзіцячы садок, дом быту, лазьню, шпіталь, аптэку і цэлы прафілякторый пры сылікатным заводзе.
Зачынены Дом быту
Цяпер стала вядома, што ўжо ўхвалена скарачэньне пасады лябаранта ў амбуляторыі. Гэта прывядзе да таго, што жыхары Залескага і Сінькоўскага сельсаветаў (значная частка жыхароў апошняга прымацаваная да яго паводле тэрытарыяльный прыкметы) будуць вымушаныя ехаць для здачы аналізаў у райцэнтар, а потым вяртацца да лекара ў Залесьсе.
Залеская амбуляторыя
«Усё гэта выглядае ня так проста, як здаецца ініцыятарам, — адзначаюць падпісанты. — Сярод жыхароў Залесься (аднаго з найбуйнешых аграгарадкоў раёну), як і ў ваколіцах Сінькоў, шмат старых людзей і інвалідаў. Для іх доступ да мэдыцынскіх паслуг істотна пагоршыцца. Зрэшты, ня менш клопатаў займеюць і астатнія катэгорыі насельніцтва. Агулам гэта тычыцца блізу двух тысяч чалавек».
Адной зь першых пад зваротам падпісалася Дарʼя Ліс — журналістка, паэтка, стыпэндыятка прэміі імя Магдалены Радзівіл. Сьпінальная аміятрафія зь дзяцінства прыкавала яе да вазка, кожны выезд на абсьледаваньне ці апэрацыю — гэта сапраўднае выпрабаваньне. Тым ня менш на сваім электравазку яна самастойна дабіралася да залескай амбуляторыі. Балазе, гэта адзін з прыкладаў сапраўды безбарʼернага асяродку. Таму эканомію на лябаранцкай стаўцы называе сумнеўнай.
Дарʼя Ліс
«Скасоўваецца лябараторыя, а наўзамен двойчы на тыдзень будзе прыяжджаць лябарант са Смаргоняў. Пры гэтым маладую дзяўчыну-лябарантку з дваімі малымі дзецьмі ад нас пераводзяць у горад! Дзе лёгіка? Трацяцца сродкі: прывезьці-адвезьці, нятанныя прабіркі. І што, калі чалавеку стане кепска не ў сераду ці пятніцу, а ў панядзелак? Куды бегчы? Думаецца, выдаткі будуць яшчэ большыя. І калі скарачаецца стаўка лябаранта, безумоўна, узьнікне пытаньне і наконт іншых спэцыялістаў. Прынамсі гэтага чакаюць, толькі баяцца гаварыць уголас».
Амбуляторыя як рэдкі прыклад вясковага безбар'ернага асяродку
Замест паўнавартаснай лякарні застаўся працэдурны кабінэцік
Залесьсе мае даўнія традыцыі ў галіне аховы здароўя. Яшчэ ў Першую сусьветную вайну ў палацы Агінскіх працаваў шпіталь для параненых і атручаных газам салдатаў і афіцэраў расейскай арміі. За саветамі тут была збудаваная паўнавартасная ўчастковая лякарня на тры дзясяткі ложкаў, у ёй працавалі кваліфікаваныя мэдыкі, некаторыя атрымалі спэцыяльную адукацыю яшчэ «пры цары». За часамі незалежнасьці ўтрымліваць на балянсе затратную гаспадарку аказалася занадта дорага: стацыянарны шпіталь ліквідавалі, асноўны будынак разбурылі. Але засталася амбуляторыя, якая пэўны час суіснавала паралельна зь лякарняй.
Спадарыня Алена з унучкай
«Застаўся ў амбуляторыі маленькі кабінэцік, у якім стаіць канапка, — далучаецца да размовы спадарыня Алена, пэнсіянэрка пакутуе на дыябэт. — Там можна прылегчы падчас працэдуры — пакуль дзейнічае ўкол ці ставяць кропельніцу. Гадзінку-другую пабыў — і дадому, на ноч ніхто не пакідае. Гэта ж ужо не шпіталь, хутчэй як паліклініка. Шчыра кажучы, вельмі крыўдна. Мне 64 гады, і колькі сябе памятаю, бацькі расказвалі, што лякарня тут была заўсёды. А цяпер узялі і ўсё «ўпарадкавалі».
У шырокі ўжытак паняцьце «аграгарадок» запусьціў Аляксандар Лукашэнка. Асноўная мэта — наблізіць у побытавых умовах вёску да гарадзкіх выгодаў. Была нават спроба экспарту такіх паселішчаў у Вэнэсуэлу.
Частка ацалелага будынку лякарні перададзена пад жыльлё
Згодна з афіцыйным азначэньнем, пад гэтым маюцца на ўвазе «добраўпарадкаваныя населеныя пункты, у якіх створана вытворчая і сацыяльная інфраструктура для забесьпячэньня сацыяльных стандартаў насельніцтва». Звыклыя вёскі на іх фоне цяпер абазначаюцца як «населеныя пункты, у якіх створана адпаведная вытворчая і сацыяльная інфраструктура, не аднесеныя да аграгарадкоў».
Аптэка некалькі гадоў не працуе
Жыхары шматлікіх вёсак Залескага і Сінькоўскага сельсаветаў спадзяваліся, што менавіта так і будзе. Аднак на практыцы рух аказаўся ў зусім іншы бок, наракае жыхарка Залесься спадарыня Тамара.
«Абсалютна не разумею, на чым яны зьбіраюцца эканоміць, — кажа суразмоўца. — Калі на кожны выклік хворага будуць ганяць са Смаргоняў „хуткую“, дык гэта зусім іншыя грошы. Так што ўсё гэта з катэгорыі „абяцанкі-цацанкі“. Наш лябарант на машыне сам езьдзіў па хатах старых людзей, бо яны не маглі дабрацца нават да мясцовай амбуляторыі. А цяпер што? Сацыяльныя стандарты ўжо зьніжаюцца, прабачце, да ўзроўню плінтуса, ужо ня ведаюць, на чым зэканоміць».
Жыхарка Залесься спадарыня Тамара
Які гэта аграгарадок, калі нічога новага не адкрываецца, а старое ліквідуецца? — задаюцца рытарычным пытаньнем залесцы. Трохпавярховы ведамасны прафілякторый побач з музэем-сядзібай ператвараецца ў руіну. Капітальны будынак дзіцячага садка ў цэнтры пасёлка разбураецца. Аптэка і сталоўка закрытыя, кацельня закінутая. У стары шпітальны корпус засялілі людзей. Нядаўні кінулі кліч ахвотным зьбіраць грошы на аўтобус, каб паехаць за 10 кілямэтраў у грамадзкую лазьню.
«Дажынкі» як спосаб перамалаціць бюджэтныя грошы
Спроба «аптымізаваць» амбуляторыю, ды яшчэ напярэдадні выбараў дэпутатаў, стала апошняй кропляй, прызнаецца яшчэ адзін зацікаўлены вясковец, прадпрымальнік Алег.
Прадпрымальнік спадар Алег
«Няма адукаваных мэнэджараў у галіне мэдыцыны што на раённым, што на абласным узроўні, — перакананы ён. — Эканомікі ніякай, толькі імітацыя „кіпучай дзейнасьці“. Я вось не разумею, ці гэта па ўсёй краіне такая кампанія, ці толькі на нас выпрабоўваюць нейкі пілётны праект дурной эканоміі? У гэтым выпадку ашчаджэньні хіба ў двукосьсі, бо трацяцца і тыя, хто вымушаны езьдзіць па дапамогу ў райцэнтар, і тыя, каго будуць прысылаць на замену ліквідаванаму лябаранту».
У той час, як урад Беларусі ставіць задачу забясьпечыць устойлівае разьвіцьцё краіны, у нашым выпадку відавочны крок назад, падкрэсьліваюць падпісанты калектыўнага звароту ў раённыя і абласныя інстанцыі.
Лазьня папоўніла сьпіс безгаспадарных абʼектаў
А таму на падставе выкладзеных у лісьце аргумэнтаў просяць не дапусьціць прыняцьця рашэньня Смаргонскай цэнтральнай раённай лякарні аб скарачэньні пасады лябаранта залескай амбуляторыі.
У той жа час яны не выключаюць, што да рэжыму жорсткай эканоміі спрычыніліся абласныя «Дажынкі», якія сёлета ў лістападзе пройдуць у Смаргонях. Звычайна гэтая кампанія дзяржаўнай важнасьці зьядае немалыя грошы, якіх у бюджэце і без таго бракуе. Да таго ж, пастаяннай фінансавай «падпіткі» патрабуе музэй-сядзіба Міхала Клеафаса Агінскага.
Парадны фасад сядзібы Міхала Клеафаса Агінскага
«Калі наш зварот у гэтых інстанцыях праігнаруюць, будзем пісаць у прэзыдэнцкую адміністрацыю. Але спадзяёмся, што напярэдадні парлямэнцкіх выбараў вясковых жыхароў урэшце пачуюць і зразумеюць. Дый які ўжо гэта аграгарадок, калі абяцалі адно, а паступова, наадварот, усё закрываецца? Шпіталь, аптэка, цяпер вось амбуляторыя. Быццам трэба дапамагаць вяскоўцам, як казаў прэзыдэнт, а насамрэч ідзе масавае скарачэньне і эканомія», — падсумоўвае жыхарка Залесься Дарʼя Ліс.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Пры кім паміраць будзеш?» ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: На пікет — на трактары. Фэрмэр-блогер ідзе ў дэпутаты.