Міністэрства ўнутраных справаў Літвы ў аўторак зранку пачало праводзіць «Астравецкія вучэньні», галоўная мэта якіх — праверыць гатоўнасьць жыхароў краіны рэагаваць адпаведным чынам у выпадку надзвычайнага здарэньня на БелАЭС, паведамляе delfi.lt
Практыкаваньні будуць адбывацца на працягу 4 дзён, з 1 па 4 кастрычніка.
У першы дзень вучэньняў прайшоў тэст ужо існуючай сыстэмы паведамленьняў — гарадзкія сырэны і сыстэма аўтаматычнага паведамленьня грамадзян праз тэкставыя паведамленьня на тэлефоны, інфармацыйную інтэрнэт-старонку і паведамленьня на нацыянальным тэлебачыньні.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Літва правядзе ў кастрычніку 4-дзённыя вучэньні на выпадак аварыі на БелАЭСУ выніку першага этапу вучэньняў стала вядома, што ня кожны тэлефон атрымаў паведамленьні, а спасылка на сайт не заўсёды працавала. Толькі каля 70 адсоткаў жыхароў Літвы атрымалі аварыйнага паведамленьня.
Намесьнік дырэктара дэпартамэнта пажарнай і выратавальнай работы Міндаўгас Канапіцкас называе сёньняшнія вучэньні пасьпяховымі, але прызнае, што адбыліся збоі.
«Задача, якую мы паставілі перад сабой у гэты дзень, удалася. У большасьці выпадкаў вы чулі, як равуць сырэны, і жыхары бачылі паведамленьні на нацыянальным тэлеканале. Былі некаторыя парушэньні. (...) Вэб-сайт, прызначаны для інфармаваньня насельніцтва, не працаваў на працягу трох хвілін. Ці гэта тэхнічная ці арганізацыйная праблемы, мы пакуль што ня можам сказаць. Тыя паведамленьні, што жыхары атрымалі на свае мабільныя тэлефоны, прыблізна даходзяць да 70 адсоткаў тэлефонаў. Прычын некалькі: тэлефоны, напэўна, ня так ідэнтыфікаваныя, і гэта таксама пытаньне ліцэнзій», — тлумачыць Канапіцкас
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Мэр Вільні папрасіў у Беларусі непасрэдны доступ да зьвестак маніторынгу асяродзьдзя зь БелАЭСПаводле раскладу, вучэньні будуць працягвацца чатыры дні:
1 кастрычніка па ўсёй краіне будзе праверана сыстэма апавяшчэньня і інфармаваньня насельніцтва: будуць гучаць сырэны, жыхары будуць атрымліваць паведамленьні на мабільныя тэлефоны.
2 кастрычніка будзе мадэлявацца эвакуацыя насельніцтва. Таксама ў дзень вучэньняў змадэлююць разьмеркаваньне таблетак ёду, імітацыю дэзактывацыі, чыстку і падрыхтоўку абсталяваньня.
Вучэньні 3 кастрычніка будуць уключаць у сябе паветраную радыяцыйную выведку, разгортваньне верталётаў, наземную радыяцыйную выведку і забруджваньне навакольнага асяродзьдзя.
4 кастрычніка Міністэрства ўнутраных спраў Літвы падвядзе вынікі вучэньняў.
У вучэньнях таксама прымаюць удзел замежныя экспэрты і назіральнікі — экспэрты зь Вялікай Брытаніі, Латвіі, Эстоніі і Польшчы. Яны павінны будуць прадставяць свае ацэнкі і абмяркуюць недахопы і магчымасьці для паляпшэньня, выяўленыя ў ходзе вучэньняў.
Што варта ведаць пра БелАЭС
- Беларуская АЭС ад 2011 году ўзводзілі пад Астраўцом, што ў Горадзенскай вобласьці, за 22 км ад мяжы зь Літвой, за 50 км ад Вільні і за 125 км ад Менску.
- Тэрміны запуску некалькі разоў пераносілі. Першапачаткова запуск плянаваўся на 2018 год, Лукашэнка пазьней заяўляў, што тэрміны сарвала Расея. Урэшце цырымонія запуску АЭС прайшла 7 лістапада 2020 году.
- Для будаўніцтва абраны праект АЭС-2006 — тыповы расейскі праект атамнай станцыі новага пакаленьня з выкарыстаньнем вода-вадзянога энэргетычнага рэактара ВВЭР-1200. Паводле такога ж праекту збудаваныя блёкі Новаваронескай АЭС і Ленінградзкай АЭС-2, што працуюць у Расеі.
- БелАЭС будуе расейская дзяржаўная кампанія «Росатом» за кошт крэдыту Расеі. Беларусь пазычыла да 10 млрд даляраў для фінансаваньня 90% кошту будаўніцтва двух энэргаблёкаў АЭС. Пагашэньне крэдыту пачынаецца праз 6 месяцаў з даты ўводу АЭС у эксплюатацыю, але не пазьней за 1 красавіка 2021 году. Беларусь папрасіла Расею падоўжыць крэдыт на 10 гадоў.
- На станцыі будуць два энэргаблёкі з рэактарамі ВВЭР-1200 (В-491) магутнасьцю да 1200 МВт кожны. Праектная магутнасьць АЭС — 2,4 тысячы МВт. Калі АЭС запрацуе на поўную магутнасьць, станцыя дасьць 18 мільярдаў кіляват-гадзін на год — палову таго, колькі цяпер спажывае Беларусь.
- Літва ня раз ставіла пад сумнеў абраньне для будаўніцтва АЭС астравецкай пляцоўкі. Краіна называла 10 прычын, каб не будаваць БелАЭС, абвінавачвала беларускія ўлады ва ўтойваньні інфармацыі пра станцыю. Літва пратэстуе супраць БелАЭС на найвышэйшым дзяржаўным узроўні, выказвае пратэсты ў міжнародных структурах. Літву падтрымлівае прэзыдэнтка Эстоніі.
- Пляцоўка Астравецкай АЭС была прызнаная небясьпечнай яшчэ ў 1993 годзе. Тады было знойдзена 7 прыдатных пляцовак, 15 умерана прыдатных і 6 непрыдатных. Астравецкая пляцоўка трапіла ў лік апошніх.
- Улады і чыноўнікі Беларусі нясьпешна рэагуюць на паведамленьні пра інцыдэнты на будаўніцтве ўласнай атамнай станцыі. Звычайна пра здарэньні на БелАЭС афіцыйна расказваюць толькі пасьля таго, як зьвесткі пра іх зьяўляюцца ў СМІ — так, пра падзеньне корпуса рэактара расказалі толькі пасьля міжнароднага ціску. Урэшце корпус, які ўпаў, замянілі (расейцы зьбіраюцца выкарыстаць яго на іншай АЭС). Новы выпадкова стукнулі аб слуп, але пашкоджаньняў ня выявілі, вырашылі не мяняць корпус другі раз.
- Адпрацаванае ядзернае паліва зь БелАЭС застанецца ў Беларусі. Эколягі сьцьвярджаюць, што Беларусь выбірае самы дарагі і небясьпечны спосаб захоўваць адпрацаванае паліва з АЭС.
- У сакавіку 2023 літоўская выведка заявіла, што Беларусь і «Росатом» у мінулым годзе схавалі інцыдэнты і дэфэкты ў рэактарных сыстэмах на першым і другім энэргаблёках. У Міністэрстве энэргетыкі Беларусі адпрэчылі абвінавачаньні і заявілі, што такі даклад ёсьць «мэтанакіраванай акцыяй па дыскрэдытацыі БелАЭС».
- Паводле словаў фізыка-атамніка Андрэя Ажароўскага, спыніць станцыю зараз будзе вельмі дорага. Пры гэтым ён схільны давяраць паведамленьням літоўскай выведкі. Шэраг ускосных прыкметаў сьведчыць аб тым, што на Астравецкай АЭС дзясяткі тысяч недаробак.
- Ад пачатку працы АЭС у Беларусі і на пачатак лістападу 2023 электрычнасьць падаражэла на 21–22% у залежнасьці ад тарыфу.
- Першы энэргаблёк АЭС сілкуе энэргасыстэму Беларусі з 3 лістапада 2020 году (прамыслова эксплюатуецца з чэрвеня 2021), другі — з 13 траўня 2023 году.
- З 26 ліпеня другі блёк АЭС спынілі дзеля рамонту, які назвалі плянавым. Ранейшыя рамонты на доўгія месяцы спынялі працу станцыі. Першы блёк БелАЭС ужо прайшоў два плянава-папераджальныя рамонты. У 2022 годзе ён спыняўся для гэтых мэтаў на 198 дзён, у 2023-м — на 68 дзён.
- У жніўні новым міністрам энэргетыкі замест Віктара Каранкевіча стаў Аляксей Кушнарэнка. А былога намесьніка Каранкевіча Міхаіла Міхадзюка, які непасрэдна кантраляваў АЭС, у гэтым жа месяцы пачалі судзіць за атрыманьне хабару.
- 26 жніўня намесьнік міністра энэргетыкі Дзяніс Мароз заявіў пра падрыхтоўку ведамствам справаздачы перад урадам аб мэтазгоднасьці пабудовы другой АЭС.