У рамках культурнай праграмы ІІ Эўрапейскіх гульняў адбудзецца адмысловы англа-беларускамоўны паказ рок-фольк-опэры «Чарадзей» («The King Magician»).
Паказ пройдзе 28 чэрвеня ў менскім Моладзевым тэатры эстрады.
Вандроўка ў Полацкае княства
«Чарадзей» — гэта незалежная тэатральная ініцыятыва. Аўтар музыкі, тэкстаў і лібрэта — кампазытар, сцэнарыст, прадусар, заснавальнік гурту «У нескладовае» Раман Арлоў. Музычны калектыў таксама выконвае ролю аркестру.
Адпачатку праект быў беларускамоўны. Цяпер для новай аўдыторыі дададуць ангельскі тэкст.
У сюжэце расказваецца пра містычнае падарожжа беларускай дзяўчыны з сучаснасьці ў Полацкае княства XI стагодзьдзя. Там яна трапляе ў двор князя Ўсяслава Чарадзея, дзеда славутай Эўфрасіньні Полацкай.
Тызэр з рок-фолк-опэры «Чарадзей»:
Беларускім гледачам пастаноўка ўжо вядомая: яе паказвалі на сцэнах Беларускай дзяржаўнай філярмоніі, Тэатру эстрады, менскага клюбу «Бруге». Двойчы творчая каманда выяжджала да беларусаў на польскае Падляшша.
Афіша рок-фолк-опэры «Чарадзей»
Англамоўную вэрсію «The King Magician» аўтар тлумачыць жаданьнем паказаць гасьцям Эўрагульняў знакавую частку беларускай гісторыі: барацьбу Ўсяслава Чарадзея за незалежнасьць першай беларускай дзяржавы — Полацкага княства. На думку Рамана, гэта ўнівэрсальны сюжэт, які праз сучасную тэатралізаваную форму можа даходліва расказаць іншаземцам пра пошук беларускай нацыяй свайго месца ў эўрапейскай прасторы.
«Я зь лёгкім гумарам стаўлюся да колькасьці замежных гасьцей, плюс у мяне ёсьць камунікацыі са штабам Эўрагульняў, нават там крытычна ацэньваюць масавасьць падзеі, — кажа Раман Арлоў. — Тым ня менш трэба зь нечага пачынаць. Не кажу пра спартоўцаў, у іх іншыя задачы, але нейкія спадарожныя функцыянэры, піяр-мэнэджэры могуць зацікавіцца. Мы даслалі арганізатарам амаль два дзясяткі квіткоў. Спадзяёмся, нехта прыйдзе і наш мэсыдж будзе пачуты».
Моўны мікст культурнай прасторы
Раман Арлоў кажа, што падчас паказу вырашылі не ўжываць ні тытраў, ні сынхроннага перакладу.
«Мы паспрабавалі зрабіць хітрэй: у межах адной песьні гучаць куплет і прыпеў па-беларуску, а потым па-ангельску, — тлумачыць ён. — Такім чынам дасягаецца лінгвістычны мікс. Так, прыём ня новы, але ў гэтым выпадку ён можа быць момантам рэспэкту і для беларускай аўдыторыі. Прыкладна як паказальнікі ў мэтро, што асабіста мне вельмі падабаецца: надпісы па-беларуску і па-ангельску. У сваю чаргу, іншаземцы пачуюць як унівэрсальную ангельскую, так і мову нашай краіны».
Сцэна з «Чарадзея»
Аўтар «Чарадзея» прызнае, што спалучэньне моваў у пастаноўцы пашырае межы для каманды: цяпер пра Беларусь могуць даведацца ў самых розных кутках сьвету.
«Наша трупа такім чынам выштурхоўвае сябе з зоны камфорту, — кажа Раман Арлоў. — Папраўдзе кажучы, ёсьць адчуваньне, што крытычная маса людзей, якая пойдзе на пастаноўку па квітках, ужо дасягнутая. Таму, безумоўна, трэба рухацца далей. І камбінаваная вэрсія „Чарадзея“ будзе змушаць дзейнічаць: Эўрагульні завершацца, але ж культурнае жыцьцё будзе працягвацца. Тое, што зроблена, будзе пакладзенае ў партфоліё і стане штуршком для пошуку варыянтаў у вялікім англасаксонскім сьвеце».
Беларускі рок па-ангельску
Раман Арлоў з падлеткавага ўзросту грае ў рок-гуртах, пачынаў з англамоўнага рэпэртуару. Пазьней вучыўся ў Дзяржаўным лінгвістычным унівэрсытэце. Ягоная выкладчыца Вольга Калацкая — шэф-рэдактар ангельскай вэрсіі «Чарадзея». У першым дыску гурту «У нескладовае» таксама знайшлося месца і для англамоўнага трэку Take Me Away. У пэўным сэнсе «Чарадзей» — гэта працяг справы, якой ён займаўся чвэрць стагодзьдзя.
Сцэна з «Чарадзея»
«Дастаткова згадаць гурт „Буржуазія“, які ў 1990-х выступаў на цэнтральных фэстывальных пляцоўках, — кажа Раман. — Тады Беларусь і музычна, і мэнтальна была значна больш інтэграваная ва ўсясьветную культуру, зашкальвала папулярнасьць камандаў з англамоўным рэпэртуарам. На жаль, за апошнія 20–25 гадоў яны, па вялікім рахунку, ператварыліся ў маргінальныя. Але тая мара ўва мне заўсёды жыла — рэалізаваць нешта значнае на ангельскай мове. Каб паказаць, што культурная Беларусь павінна дрэйфаваць у бок „вялікай зямлі“, а ня ўсходніх суседзяў зь іх прымітыўнымі папсовымі кумірамі».
Раман Арлоў
Раман Арлоў — рок-музыка і кампазытар. Адзін зь лідэраў гурту J:Морс — граў на гітары, быў аўтарам песьняў.
У 2009 годзе стварыў музычны праект «У нескладовае». Першая рэч пад назвай «Ня кожны» была прэзэнтаваная ў красавіку 2010-га, а неўзабаве пры дапамозе культурніцкай кампаніі «Будзьма беларусамі!» выйшаў дэбютны альбом «У нескладовае». У яго запісе бралі ўдзел вакалісты гуртоў «Безь Білета», «J:Морс», «Дзецідзяцей», The Stokes, Dali, «Харлі», Why Not, Аляксандар Памідораў, Аляксей Хлястоў.
Аўтар тэатральна-музычных пастановак для дзяцей і дарослых — рок-фолк-опэры «Чарадзей» і казкі «Прыгоды літары Ў».