У цырымоніі бралі ўдзел кіраўнік ПЦУ Эпіфаній, а таксама прысутнічалі прэзыдэнт Украіны Пятро Парашэнка, кіраўнік МЗС Павал Клімкін, міністар абароны Сьцяпан Паўтарак, сьпікер Рады Андрэй Парубій.
Скрутак, які падпісаў Варфаламей, каліграфічна аформіў мастак, каліграф Лукас з манастыра Ксэнафонт, што на Афоне.
Your browser doesn’t support HTML5
Як падпісвалі томас пра аўтакефалію для Ўкраіны. ВІДЭА
Прэзыдэнт Украіны Пятро Парашэнка павіншаваў украінцаў з падпісаньнем томасу аб аўтакефаліі Праваслаўнай царквы Ўкраіны.
«Віншую ўсіх нас з сёньняшнім падзеяй. Разам з вамі з нецярпеньнем чакаю ўручэньня томаса і літургію, калі ўпершыню будуць саслужыць Усяленскі Патрыярх і мітрапаліт Кіеўскі і ўсяе Ўкраіны. Гэтая служба Божая стане наглядным увасабленьнем надзей Украіны», — гаворыцца ў Twitter прэзыдэнта.
Сёньняшнюю цырымонію Парашэнка назваў гістарычнай падзеяй.
«Сярод 15 зорак аўтакефальных праваслаўных цэркваў зьявілася ўкраінская зорачка. Мы чакалі гэтага шмат гадоў. Гэта — гістарычная падзея і вялікі дзень, калі мы пачулі малітву на ўкраінскай мове ў Храме Сьвятога Георгія», — падкрэсьліў кіраўнік дзяржавы.
6 студзеня пасьля ўрачыстай літургіі дакумэнт аб аўтакефаліі ўручаць кіраўніку Праваслаўнай царквы Ўкраіны.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Мітрапаліт Павел: «Для Беларускай праваслаўнай царквы аўтакефалія — сьмерць»Што такое томас і аўтакефалія — тлумачым папулярна
6 студзеня 2019 году ў Стамбуле Ўсяленскі патрыярх Варфаламей уручыў томас аб аўтакефаліі кіраўніку Праваслаўнай царквы Ўкраіны мітрапаліту Кіеўскаму і ўсяе Ўкраіны Эпіфанію.
Што гэта азначае
- Томас (грэц. τόμος) — указ кіраўніка памеснай праваслаўнай царквы ў важных пытаньнях царкоўнага ўладкаваньня або веравучэньня.
- Аўтакефалія (ст.грэц. αὐτοκεφαλία) — самастойнасьць памеснай царквы, адміністрацыйна незалежнай ад іншых праваслаўных цэркваў, але адзінай зь імі кананічна.
Найноўшая перадгісторыя
- У красавіку 2018 году прэзыдэнт Украіны Пятро Парашэнка зьвярнуўся да Варфаламея з просьбай выдаць томас аб аўтакефаліі царквы ва Ўкраіне і абвясьціў аб намеры стварыць «адзіную памесную царкву». Вярхоўная Рада зварот прэзыдэнта падтрымала.
- 10 верасьня 2018 году патрыярх Варфаламей накіраваў у Кіеў двух экзархаў, якія меліся падрыхтаваць глебу для стварэньня аўтакефальнай царквы.
- 11 кастрычніка сынод Канстантынопальскага патрыярхату ў Стамбуле пазбавіў юрыдычнай сілы свой указ ад 1686 году аб перадачы Кіеўскай мітраполіі Маскве, абвясьціў аб стварэньні свайго падвор’я ў Кіеве і рэабілітаваў лідэраў раней непрызнаных Украінскай праваслаўнай царквы (Кіеўскага патрыярхату) і Ўкраінскай аўтакефальнай праваслаўнай царквы.
- 15 сьнежня 2018 году аб’яднаўчы сабор трох праваслаўных цэркваў Украіны абвясьціў аб стварэньні адзінай памеснай праваслаўнай царквы. Яе ў сане мітрапаліта Кіеўскага і ўсяе Ўкраіны ўзначаліў мітрапаліт Пераяслаўскі і Белацаркоўскі Эпіфаній (Думенка).
Рэакцыя Масквы
- Маскоўскі патрыярхат рэзка адмоўна паставіўся да захадаў Канстантынопальскага патрыярха ў справе стварэньня адзінай памеснай царквы Ўкраіны, разарваў з Канстантынопалем эўхарыстычныя дачыненьні і зьвярнуўся да кіраўнікоў іншых праваслаўных цэркваў сьвету з заклікам не ўступаць у зносіны з створанай ва Ўкраіне новай праваслаўнай царквой.
- Да пазыцыі патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі Кірыла далучыўся і беларускі экзархат РПЦ. Сынод экзархату выступіў з адпаведнай заявай.
- 2 лістапада 2018 году прадстаўнік Канстантынопальскага патрыярха пры Сусьветнай радзе цэркваў архіяпіскап Ёў (Геча) заявіў, што не выключае магчымасьці наданьня аўтакефаліі царкве ў Беларусі — калі папросяць царква і дзяржава.
Становішча ў сусьветным праваслаўі
Да наданьня аўтакефаліі Праваслаўнай царкве Ўкраіны ў сьвеце было 14 прызнаных аўтакефальных цэркваў. Паводле праваслаўнага Дыптыху, яны разьмяшчаюцца ў наступнай герархіі:
- Канстантынопальская (больш як 2 млн чалавек)
- Александрыйская (больш як 6,5 млн чалавек)
- Антыяхійская (1 млн 370 тыс. чалавек)
- Ерусалімская (130 тыс. чалавек)
- Руская (найбуйнейшая, каля 130 млн чалавек)
- Грузінская (4 млн чалавек)
- Сэрбская (10 млн чалавек)
- Румынская (16 млн чалавек)
- Баўгарская (8 млн чалавек)
- Кіпрская (420 тыс. чалавек)
- Элядзкая (8 млн чалавек)
- Альбанская (700 тыс. чалавек)
- Польская (500 тыс. чалавек)
- Чэскіх земляў і Славаччыны (150 тыс. чалавек)
Прыклады наданьня томасаў:
- 1686 год — Канстантынопальскі патрыярх Дыянісі IV выдаў томас аб перадачы Кіеўскай мітраполіі Маскоўскай патрыярхіі (11 кастрычніка 2018 году сынод Канстантынопальскага патрыярхату скасаваў гэтае рашэньне).
- 1923 год — патрыярх Канстантынопальскі Мялеці IV выдаў томас аб аўтаноміі Эстонскай праваслаўнай царквы і прыняў яе ў сваю юрысдыкцыю.
- 1924 год — патрыярх Канстантынопальскі Грыгор VII падпісаў томас аб наданьні аўтакефаліі Праваслаўнай царкве ў Польшчы (Заходняя Беларусь і Заходняя Ўкраіна).
- 1994 год — патрыярх Маскоўскі Аляксій II выдаў томас аб наданьні Малдаўскай праваслаўнай царкве аўтаноміі.
- 1998 год — патрыярх Канстантынопальскі Варфаламей выдаў томас аб аўтакефаліі Праваслаўнай царквы Чэскіх земляў і Славаччыны.