7 траўня адбудзецца інаўгурацыя прэзыдэнта Расеі Ўладзімера Пуціна. Чаго Беларусі чакаць ад Расеі? Якія самыя вострыя праблемы ў беларуска-расейскіх адносінах? Хто лепшы прэзыдэнт: Лукашэнка ці Пуцін?
Абмяркоўваюць вядучы тэлеканалу «Настоящее время» Цімур Алеўскі, Юры Дракахруст, Віталь Цыганкоў і вядучая Ганна Соўсь.
Ганна Соўсь: Фармальна ў панядзелак афіцыйна пачнецца адлік новага прэзыдэнцкага тэрміну, магчыма, новай эпохі, у тым ліку і ў беларуска-расейскіх дачыненьнях. Якой будзе гэтая эпоха? Цімур, якія тры рэчы адбудуцца ў расейскай вонкавай палітыцы да 2024 году?
Цімур Алеўскі: Найбольш важным будзе транзыт улады ад Пуціна да наступнага кіраўніка Расеі, таму што цяпер ужо Пуцін не кіруе краінай у той ступені, у якой усе прывыклі думаць, мяркуючы, што ён цар. Ён ня цар. Ён расклаўся на цьвіль і на ліпавы мёд. Ёсьць шмат людзей, якія кіруюць краінай, і яны цяпер выходзяць на першы плян. Позьні застой быў добры тым, што шмат чаго было нельга, але пры гэтым шмат чаго было можна. І гэтая сытуацыя адбываецца ў Расеі. Канкрэтныя афіцэры ФСБ канкрэтна кіруюць краінай, а над імі ёсьць людзі, якія калісьці лічыліся Палітбюро 2.0, а далей усё — космас.
Ганна Соўсь: А якія людзі будуць вызначаць вонкавую палітыку ў дачыненьні да Беларусі?
Цімур Алеўскі: Гэта будуць людзі, якія цяпер уваходзяць у Раду бясьпекі Расейскай Фэдэрацыі. Сяргей Барысавіч Іваноў і некалькі чалавек, якія валодаюць буйным бізнэсам і фактычна кіруюць грашыма ў Расеі. Магчыма, мы даведаемся хутка, што Дзьмітрый Мядзьведзеў застанецца прэм’ер-міністрам...
2015 год. Архіўнае фота.
Краінай цяпер кіруюць генэралы ФСБ. Гэта трэба вельмі добра разумець. Таму адносіны зь Беларусьсю будуць адбывацца на ўзроўні вышэйшых афіцэраў сакрэтнай службы. Лукашэнку было вельмі камфортна кантактаваць з Пуціным, паколькі ён разумеў, што ён — жывы чалавек, ён разумеў, як зь ім размаўляць. Цяпер ён будзе размаўляць зь людзьмі, якія яго «задушаць у лазьні», і ў іх нават мышцы ня дрыгнуць у воку. Ён будзе сустракацца з цынічнымі, жорсткімі людзьмі, якія вельмі любяць свае карʼеры, грошы і статус-кво. Перад ім будзе не адзін чалавек, а шэрагі людзей. І толькі першы шэраг ён ведае ў твар...
Ганна Соўсь: Віталь, а якія тры рэчы адбудуцца ў беларуска-расейскіх стасунках да 2024 году?
Віталь Цыганкоў: Кантэкст канечне, невясёлы. Назаву тры рэчы. Першая — малочная ці ў любой іншай форме іншая гандлёвая вайна. Гэта абавязкова адбудзецца бліжэйшыя гады зь беларускай «малочкай» ці любой іншай прамысловасьцю. Другая рэч — абавязкова на пэўным этапе адбудзецца пачатак фармаваньня вобразу Беларусі, беларускага кіраўніцтва як ворага. І ў адказ у пэўнай ступені адбудзецца абмежаваньне трансьляцыі расейскаіх тэлеканалаў на тэрыторыі Беларусі. І трэці прагноз — за гэтыя шэсьць гадоў Менск калі-небудзь зьвернецца да Пэкіну, да кіраўніцтва Кітаю падчас чарговага канфлікту з Расеяй з просьбай як да старэйшага брата выступіць арбітрам у нейкім беларуска-расейскім канфлікце.
Ганна Соўсь: Эўразійскаму саюзу, калі лічыць разам з Мытным саюзам, ужо 9 гадоў. А з улікам так званай саюзнай дзяржавы Беларусі і Расеі дык 18. А воз і дагэтуль там. А ці будзе ён у іншым месцы? Калі нешта ня спраўдзілася за столькі гадоў, дык можа і ня спраўдзіцца ніколі?
Юры Дракахруст: Мой прагноз грунтаваны на вязкасьці двухбаковых адносінаў. З гэтага гледзішча нічога па вялікім рахунку ня зьменіцца ў двухбаковых адносінах за наступныя 6 гадоў новага прэзыдэнцтва Пуціна. Але пэўныя новыя тэндэнцыі таксама будуць мець месца. Адну мы ўжо бачым — Расея падціскае, скарачае сваю дапамогу Беларусі ў розных формах. Яна не катастрафічна зьменшылася, не да нуля. Думаю, што і ў будучыні яна ня зьменшыцца кардынальна, але будзе зьмяншацца. Як казаў Мядзьведзеў: «Денег нет, но вы держитесь». Тое самае будзе сказана і Лукашэнку.
Але ёсьць і абмежаваньні. Для расейцаў беларусы ўсё ж як бы свае. Браць усю Беларусь цалкам, як Крым — як бы не падавіцца. Так што, мне здаецца, што калі мы будзем абмяркоўваць двухбаковыя адносіны ў 2024 годзе, то мы ня скажам, што за шэсьць гадоў гэтыя адносіны сталі абсалютна іншымі.
Цімур Алеўскі: У Расеі наступныя правілы гульні:
- сьвяты пры жыцьці
- чыноўнікам можна
- перамога — гэта нашае ўсё
- Амэрыка — дрэнная.
Што можна? Сэкс пакінулі і рэлігію пакінулі. Вось і ўся ідэалёгія. Гэта такая тыповая Гішпанія часоў Франка. Нармальна жыць можна стагоддзямі, галоўнае Пуціна не чапаць... Тое самае адбываецца пры Лукашэнку. Многім у Беларусі патрэбна, каб захаваліся гарантыі не багатага, але стабільнага жыцьця. Патрэбны Лукашэнка, які на 20 гадоў маладзейшы, патрэбны такі Лукашэнка, у якога ёсьць Інстаграм...
Ганна Соўсь: А ці зацягне Беларусь яшчэ глыбей у вір канфрантацыі Расеі і Захаду? Давядзецца вызначацца, на чыім яна баку? Ці ўжо вызначылася — яна ж саюзьніца Расеі?
Віталь Цыганкоў: Я думаю, паняцьце ляяльнасьці ў сучасным сьвеце мяняецца... Ня думаю, што ў Расеі атрымаецца паставіць Беларусь у антызаходні шэраг. Па-першае, Расеі гэта ня так моцна і патрэбна, а па-другое, Лукашэнка будзе ўсяляк увільваць, супраціўляцца, пераконваць Маскву, што гэта не прынясе карысьць, што мы вам патрэбныя нэўтральныя.
Ганна Соўсь: Значна больш важнае пытаньне, не якімі будуць гэтыя 6 гадоў Пуціна, а што будзе пасьля Пуціна. Брытанскі пісьменьнік і палітоляг Эдвард Лукас казаў пра тое, што гэта будзе час так званых «унукаў Гарбачова». Для «дзяцей Гарбачова» былі найбольш важныя матэрыяльныя каштоўнасьці, а ўжо для іх дзяцей, паколькі ім не даводзілася выжываць, зарабляць любой цаной, для іх больш важныя іншыя каштоўнасьці, каштоўнасьці Гарбачава... Якое пакаленьне будзе кіраваць Расеяй пасьля Пуціна?
Расейская моладзевая арганизацыя "Молодая гвардия" грае ў "ручеек" ля Салавецкага каменя.
Цімур Алеўскі: Яно складаецца з двух падпакаленьняў — людзей, якія пасьпелі вырасьці і сфармавацца пры адноснай дэмакратыі і свабодзе, пры Мядзьведзеве ўмоўна кажучы, і людзей, якіх выхоўваюць у школе цяпер. Людзі, якім цяпер 22, і якім цяпер 15, вельмі істотна адрозьнівацца. А тыя, каму 15 і 7, будуць адрозьнівацца яшчэ больш. Цяпер у школе, як мне падаецца, ім адразаюць пачуцьцё ўласнай годнасьці і ўменьне разважаць самастойна. А перад імі людзі, якія пасьпелі пажыць крыху больш свабодна і памарыць пра пэрспэктывы. Яны прыйдуць да ўлады, натуральна. Яны будуць кіраваць краінай гадоў праз 20, а сьледам за імі прыйдуць людзі, якія выхаваныя жанчынамі ў халах.
Ганна Соўсь: Юра, падобнае пытаньне вам пра Беларусь пасьля Лукашэнкі. Чые ўнукі будуць вызначаць у тым ліку і адносіны з Расеяй?
БРСМ. Ілюстрацыйнае фота.
Дракахруст: Вельмі кароткі адказ — унукі Лукашэнкі. У Расеі дэмакратычная інтэрлюдыя была значна больш працяглая, там гэта былі амаль дзесяць гадоў, у Беларусі — толькі тры. Таксама важны фактар, што Лукашэнка — першы прэзыдэнт. Не выключаю, што для наступных пакаленьняў 1991 і 1994 гады «склеяцца». Будзе ўяўленьне: Беларусь атрымала незалежнасьць, неўзабаве прыйшоў да ўлады Лукашэнка і зь яго ўсё пачалося.
Але калі разглядаць сусьветныя тэндэнцыі, сьвет ня зводзіцца да Беларусі і Расеі, то я бы сказаў, што маладыя беларусы пасьля Лукашэнкі будуць таксама ўнукамі Трампа.