«Гроднасельбуд», уласьнік будынку былой Берштаўскай школы Шчучынскага раёну, плянуе рыхтаваць цяпер занядбаны будынак для продажу. Школа на працягу дзесяці год зачыненая, зарасла хмызьняком і нікім не выкарыстоўваецца, хаця знаходзіцца на беразе цудоўнага возера ў Берштаўскай пушчы.
Сярод жыхароў Берштаў пайшлі чуткі, што школу хочуць зруйнаваць. Мясцовых людзей гэта зачапіла. У Берштах жыве палітык Аляксандар Мілінкевіч, які зьмясьціў у сеціве здымкі школы. Ён паведаміў, што гэты будынак — адзін з помнікаў мясцовай гісторыі.
Будынак памятае даваенны беларускі рух
Паводле Мілінкевіча, драўляны будынак выдатна захаваўся. Ён зь «венскімі вокнамі», з высокім 4-х схільным дахам, на беразе вялікага возера жывапіснай Берштаўскай пушчы. Будынку сёлета спаўняецца 80 гадоў, ён памятае апошнія падзеі шырокага даваеннага беларускага руху на Гарадзеншчыне, калі на адкрыцьці гэтай школы ў 1937 годзе насуперак жаданьням улады ад адукацыі берштаўская моладзь паставіла ня польскі спэктакль, а купалаўскую «Паўлінку».
Будынак былой Берштаўскай школы
— Тут чытаў свае вершы жыхарам вёскі апошні народны паэт Беларусі Рыгор Барадулін... Кім мы будзем, калі застанемся бяз памяці? — пытаецца Аляксандар Мілінкевіч.
Тут месца гістарычнае
Гарадзенскі гісторык Сяргей Токць, які напісаў кнігу пра гісторыю Берштаў, сам скончыў гэтую школу. Ён удакладняе, што будынак Берштаўскай школы быў пабудаваны ў 1902 годзе і функцыянаваў як рамесьніцкае вучылішча яшчэ ў царскай Расеі. Потым неаднойчы перабудоўваўся і быў зроблены вельмі дыхтоўна. За савецкім часам тут мясьцілася сярэдняя школа, у 90-я — базавая, але дзесяць год таму яе закрылі.
— Гэта была апошняя вясковая інстытуцыя, на якой трымаліся Бершты, бо ўжо закрылі шпіталь, у іншую вёску перанесьлі сельсавет, засталіся толькі крама і клюб, — з жалем кажа Токць.
Унутры будынку былой Берштаўскай школы
Паводле гісторыка, у цывілізаванай краіне ў такім месцы, на беразе возера, такі будынак набыў бы прыватнік і зрабіў там нешта кшталту гатэля, а тут школа належала розным арганізацыям, але ніхто нічога за дзесяць год так і не зрабіў. Токць нагадвае, што ў Берштах ня толькі прыгожая прырода для адпачынку, але і багатая гісторыя: ён узгадвае, што Магдэбургскае права для Горадні таксама было падпісана ў Берштах.
— Тут месца яшчэ і гістарычнае, але ў нас ўсё зроблена так, што нават калі нешта і ёсьць, то ніхто ня ведае, як гэта выкарыстаць. У мяне ёсьць надзея, што школа ўсё ж так і застанецца стаяць, спадзяюся, што ўласьнікі ня знойдуць сродкаў на тое, каб яе разабраць, бо за 10 год зь ёй так ніхто нічога і не зрабіў.
Сельсавет напіша прадпісаньне
Старшыня Астрынскага сельсавету Ганна Бекіш распавяла Свабодзе, што сама бачыла, у якім стане знаходзіцца будынак школы, яна зьбіраецца напісаць прадпісаньне ўласьнікам, каб вялі належны догляд за тэрыторыяй. Паводле яе, уся праблема ў тым, што ніхто цяпер ня мае грошай на тое, каб трымаць падобныя будынкі ў належным стане.
— У нас у Астрына ёсьць больш цікавыя будынкі, якія таксама нікому непатрэбныя, бо на іх утрыманьне папросту няма сродкаў, а бяз грошай нічога ня зробіш,— падводзіць вынік нашае размовы Ганна Бекіш.
Унутры будынка былой Берштаўскай школы
Уласьнікі: Будзем прадаваць
Намесьнік генэральнага дырэктара «Гроднасельбуда» Дзьмітры Біч патлумачыў Свабодзе, што будынак былой школы развальваць ніхто не зьбіраецца. Маўляў, займаемся прыборкай тэрыторыі і будзем выстаўляць на продаж, кажа ён:
— Мы набывалі яе, каб зрабіць тут базу адпачынку для сваіх працаўнікоў, але час такі, што мы ня можам інвэставаць у падобныя праекты, не стае на гэта сродкаў.
У Берштах, над возерам
У сеціве пачалося абмеркаваньне праблемы, людзі пішуць, што падобных старых будынкаў у Беларусі не адзінкі і нават не дзясяткі, іх тысячы і яны бясьсьледна зьнікаюць.