Аўтарамі іх, пераважана, былі вэтэраны, лексыка ў іх была — усё роўна што з судовых працэсаў 30-х, — аўтар жа камэнтара быў зусім не стары чалавек, і словы, як выглядала, падбіраў карэктна. І ўсё ж — было нешта агульнае.
А менавіта — перакананьне, што Курапаты — падман.
Спачатку былі пытаньні, прыводжу на мове арыгіналу.
«Шаноўны спадар. Можно ли узнать: 1. Какое количество жертв(останков) было найдено на территории Коропат? 2. Сколько было найдено после 1988 года? 3 найдены были останки во время стпоительства МКАД 4 планируете, если стройку отменят вести раскопки на месте стройки? Дзякуй»
Прызнацца, не зьбіраўся адказваць, бо за нібыта шчырай цікаўнасьцю — праглядалася даволі неблагая дасьведчанасьць аўтара пытаньняў (многія нават з абаронцаў Курапатаў ня ведаюць даты правядзеньня раскопак, мой візаві яе назваў дакладна). Адчуваўся і падтэкст у кожным пытаньні (Вы кажаце пра колькасьць ахвяраў да 200 тысячаў — вы можаце паказаць парэшткі ўсіх? Раскопкі спынілі ў 1988 — дамагліся палітычнага эфэкту і кінулі? А што, калі на месцы цяперашняга будаўніцтва ня знойдзецца парэшткаў забітых? Ну і гэтак далей).
Тым ня менш, адказаў:
«Пра ўсё гэта даволі падрабязна сказана і напісана — Вы можаце зьвярнуцца да крыніцаў, спасылак у Інтэрнэце хапае. Магу толькі сказаць, што у 1992 годзе мне старшыня КДБ Шыркоўскі колькасьць ахвярау ў 200 тысяч — не абвяргаў. Але дакладнай колькасьці сёньня не назаве ніхто. Наконт раскопак — я ня прэзыдэнт РБ і не Акадэмія навук. Маё перакананьне — там даўно ўсё даказана, трэба даць спакой забітым. Гэта павінна быць мэмарыяльнае недатыкальнае месца».
І на гэтыя свае словы атрымаў камэнтар:
«Карацей, Куропаты это міф. Куропаты только на бумаге. Карацей Курапаты дышать с предыханием. Да у нас вся Беларусь с предыханием. Выходит ни кто ответить не может ясно, только свято воздыхать. Факты в википедии. Остальное к Президенту и к КГБ. Беларусы это что то романтическое. Да поляки всю Катынь перепахали. Спасибо».
Адказ на пытаньне, колькі палягло ў Курапатах, трэба шукаць не ў Курапатах.
Архівы Лубянкі да канца не раскрытыя, і самы раньні засакрэчаны дакумэнт датуецца... 1918 годам. Уявіце, што ў сучасным Бэрліне архівы Гестапа альбо Штазі да гэтага часу маюць грыф «сакрэтна».
Але галоўнае пра Курапаты мы ведаем — яно было раскрыта Пазьняком у 1988 годзе, пацьверджана ўрадавай камісіяй яшчэ ў БССР, даказана генэральнай пракуратурай і ў часы камуністаў, і ў гады Адраджэньня, і нават пры Лукашэнку: ва ўрочышчы ляжаць ахвяры бальшавіцкіх рэпрэсій.
І там сапраўды варта дыхаць так, як у сьвятым месцы. З прыдыханьнем.
Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.