У суботу 22 кастрычніка я патэлефанаваў з Прагі ў Міністэрства замежных спраў Беларусі па камэнтар адносна інцыдэнту з самалётам «Белавія» (які вярнулі ў Кіеў з пагрозай ўзьняць зьнішчальнікі). Тэлефанаваў па нумарах, якія былі пазначаныя на сайце МЗС («гарачая лінія», прыёмная міністра) і па якіх, як меркаваў, мусіў нехта дзяжурыць у выходны дзень.
– Добры дзень, гэта Міністэрства замежных спраў Беларусі?
– Да, уже зову главного адмнистратора, – адказаў мужчынскі голас з каўкаскім акцэнтам.
Што на пытаньне па-беларуску ў беларускай дзяржаўнай установе адказалі не на дзяржаўнай беларускай мове – непрыемна, але, на жаль, ня дзіўна (хаця ў амбасадзе Беларусі ў Празе са мной гаварылі па-беларуску). Крыху нечаканым быў каўказкі акцэнт – але ж ў Беларусі жывуць прадстаўнікі розных нацыянальнасьцяў, ніхто не забараняе, напрыклад, этнічнаму грузіну скончыць факультэт міжнародных зносінаў і ўладкавацца ў МЗС (праўда, мяркуючы па голасе, таварыш мусіў бы атрымаць дыплём яшчэ ў часы Андрэя Андрэевіча Грамыкі). Але – які «галоўны адміністратар» можа быць у МЗС? Зьнешнепалітычнае ведамства – не рэстаран і не гатэль.
– Прабачце, не зразумеў? – перапытваюся.
– Сейчас главный администратор подойдёт и поговорит по этому вопросу. Вот, я вижу, он идёт. Подождите минуту. Или две.
І тут я ўсё зразумеў: у чарговы раз патрапіў на тэлефонных махляроў.
Зрабіў яшчэ адно тэлефанаваньне ў МЗС, гэтым разам трубку ўзьняла жанчына.
– Людзьміла Іванаўна? – называю першае імя, якое прыйшло ў галаву.
– Нет, это её соседка, а Людмила Ивановна выбежала на пару минут, подождите, не выключайте телефон!
Першы раз на махляроў падчас тэлефанаваньня ў Беларусь я патрапіў летась, калі званіў родным: адказала незнаёмая жанчына і папрасіла пачакаць, чакаў я хвілінаў 15 – і безвынікова. Пазьней прыйшоў салідны рахунак.
У тыя ж дні мая калега тэлефанавала з Прагі ў Менск Шушкевічу – і на просьбу «паклікаць Станіслава Станіслававіча» ёй адказалі – «Сейчас я позову Станислава». Зьдзіўленая такой фамільярнасьцю да экс-кіраўніка дзяржавы з вуснаў маладога, мяркуючы па голасе, чалавека – яна таксама чакала чвэрць гадзіны. Ясна, што дарма.
Аднойчы, тэлефануючы ў літоўскую амбасаду ў Менску, на маё прывітаньне «Лаба дзена» (»Добры дзень») – я пачуў у адказ «Подождите, Лабадена скоро подойдёт!».
Выглядае, што ўжо каторы месяц міжнародныя тэлефанаваньні ў Менск пераключаюцца на нейкіх апэратараў, мэта якіх – як мага даўжэй патрымаць вас на лініі («Подождите!»), бо за кожную хвіліну ім (ці іх гаспадарам) пойдуць грошы, шматкроць большыя, чым звычайны тарыф. За ваш кошт, зразумела. Прычым апэратары-махляры абсалютна не разумеюць беларускай мовы.
Калі я распавёў пра выпадкі ў фэйсбуку, мне напісала знаёмая беларуска з Аўстраліі – яна ўвогуле патрапіла ў драматычную сытуацыю: тэлефанавала ў Беларусь цяжка хворай маці, якая заўсёды трымае тэлефон побач, а тут раптам адказала невядомая жанчына, нічога не патлумачыла, толькі сказала – «Ждите!» – і мая знаёмая доўга чакала, і можна толькі ўявіць, што адчувала яна ў тыя доўгія хвіліны невядомасьці. Значыць, махлярамі перахопліваюцца тэлефанаваньні ў Беларусь ня толькі з Чэхіі – але і зь іншых краінаў.
А да МЗС я ўрэшце датэлефанаваўся – пагутарыў зь дзяжурным па міністэрству Сяргеем Юрковым. Заява беларускага зьнешнепалітычнага ведамства была адэкватнай сытуацыі, якая утварылася ў небе паміж Кіевам і Менскам. Паводле штампаў журналістыкі, мне варта было б далей напісаць фразу – «Хай і міністэрства сувязі адэкватна зрэагуе на махляроў паміж Менскам і Прагай (Сіднеем, Рымам, Варшавай)».
Але – магчыма, сапраўды зрэагуе?
