Генадзь Бураўкін пісаў пра вершы Беларусь, пра волю, пра каханьне…
Верш зь нізкі "Нагаварыцца з зоркамі...", надрукаванай у адным з апошніх нумароў "Дзеяслова".
Ці лагоднаю месячнай ноччу,
Ці як сонейка ўспыхне ў акне,
Добра ведаю я,
Што аднойчы
І мяне ціха неба гукне.
І пакліча ў бясхмарныя высі,
У апошні халодны мой дом,
Дзе людскія шляхі ўсе сышліся
Перад самым галоўным судом.
Перад тым,
Як я зводдалі ўбачу
Языкі незямнога агню,
Я хацеў бы
Зрабіць справаздачу
Хоць на міг сам сабе ўпершыню.
Перад блізкімі мне павініцца,
Дараваць даўнім ворагам люць,
Згледзець зорку ў бацькоўскай крыніцы
І матуліну песьню пачуць.
Пакланіцца
І травам,
І дрэвам,
І гняздзечку ў зялёным гальлі
І шчасьліва адчуць:
Недарэмна
Я радзіўся на гэтай зямлі.
***
З ранейшых вершаў
Беларусы
Штурхалі нас і расьпіналі
На дыбах, плахах і крыжах.
Мы зь нежывых уваскрасалі
Зь вялікай помстаю ў вачах.
На рубяжах сьвятла і ценяў,
На пакалечанай зямлі
Мы паднімаліся з каленяў,
He паміралі —
Мы жылі.
Сьпявалі, галасілі ўголас
Сярод пустэч,
Сярод балот.
Нібы прыбіты градам колас,
Да сонца браўся мой народ.
Адкуль у нас такая сіла,
Магутная, як крыгалом:
Нас і палолі, і касілі,
Цапамі войнаў малацілі,
А мы расьцём,
А мы жывём!
Малітва
Мы здалёку ўбачылі свабоду
I яшчэ ня вырваліся з пут…
Божа,
Не дабаў майму народу
Пошасьці,
Няпраўды
I пакут.
У чужым нялюдзкім землятрусе
Хіба ў нечым мелі мы віну?..
Божа,
Адвядзі ад Беларусі
Здраду,
Вераломства
I вайну.
Смутнаю парою нелюдзімай,
Калі ўсё вакол ідзе на злом,
Божа,
Захіні маю Радзіму
Мудрасьцю,
Спакоем,
I цяплом.
Абцалую цябе...
Абцалую цябе,
Абшапчу,
Адагрэю,
Не пушчу ні на міг
У сівую зіму.
Над вяршынямі сосен,
Над вольным палётам барэю
На далонях прызнаньня
Да Бога самога ўзьніму.
Я ня дам табе слова сказаць –
Я ўсе іх разгадаю.
Я на вуснах тваіх
Прачытаю найлепшы свой верш.
Над шляхамі і снамі,
Над песьнямі і над гадамі
Ты,
Як месячык ясны,
У казку маю паплывеш.
А на грэшнай зямлі
Мы прысядзем пад яблыняй белай, -
Я ўсе кветкі і травы
Пакладу табе моўчкі да ног,
Ад нязнанага шчасьця,
Ад удачы сваёй захмялелы,
Малады і наіўны,
І твой раб,
І твой бог...
Аб роднай мове
Шлях чорнай гадзюкаю,
Пад калёсамі,
Вёскі, праз мутнае шкло,
Кастылі ля хат,
Дзе вёдры зь яблыкамі,
Кастлявая – тутэйшая,
А гарадам – усё роўна,
Я сам з гораду,
А сэрца шчэміць,
Мы ўсе тутэйшыя,
І нам – усё роўна?
Народ мой, дзякую табе...
Народ мой,
дзякую табе,
Што і на міг мне не дазволіў,
Каб я кагосьці абязволіў,
Жыў у кагосьці на гарбе,
Што ў радаслоўную ўпісаў
He гандляроў і прайдзісьветаў,
А плытагонаў, і паэтаў,
I штукароў ганчарных спраў.
Народ мой,
дзякую,
што ты
Велікадушна даў мне ў рукі
He алебарды і шчыты,
А лемяхі і першадрукі,
Што нашаптаць мне не забыў
He грукатню бравурных маршаў,
А задуменнасьць песень нашых,
Дзе столькі болю і жальбы.
Народ мой,
дзякуй,
што нідзе
Мяне балюча не ўпікнулі
За твой далёкі век мінулы,
За сёньняшні твой сіні дзень.
I аднаго хачу ў жыцьці,
Каб ты не паглядзеў з дакорам,
Каб за мяне ніколі сорам
Табе душу не засмуціў.
Слова наша роднае, хапала...
Слова наша роднае, хапала
На стагодзьдзі доўгія цябе.
Багдановіч, Колас і Купала
Прыпадалі да цябе ў журбе.
Абкідалі кпіны і абразу,
Зь дзён былых цягнулі ў заўтра ніць
І, хаця ня ўсіх і не адразу, -
Навучылі ўсё ж цябе цаніць,
Вымытае ў гулкіх навальніцах,
Нам як запавет перадалі,
Каб пілі і не маглі напіцца
І ўзьнялі наўзьдзіў ўсёй зямлі.
Мова продкаў нашых і нашчадкаў –
Шэпт дубровы і пчаліны звон, -
Нам цябе ласкава і ашчадна
Спазнаваць ажно да скону дзён,
Па чужых краях не пабірацца,
Не аддаць цябе на забыцьцё,
Наша невычэрпнае багацьце,
Наша несьмяротнае жыцьцё.
Я ня ганю землі чужыя...
Я не ганю землі чужыя, -
Хай іх сонца не абміне.
Толькі дзе б за морам ні жыў я,
Беларусь мая сьнілася мне.
Так карцела - сляза закіпала, -
Каб да сэрца хаця б здалёк
Прыплывалі жалейка Купалы,
Багдановічаў васілёк...
Гэта ўсё, безумоўна, не нова.
А ці трэба, каб новым было
Поле бацькава, матчына мова
І над хатай буслова жытло?
Хіба душы свае ня лечым
Ад бяздомных бядот і згрызот
Самым простым і самым вечным,
Што пранёс празь вякі народ?
І якія б шляхі ні схадзіў я,
Кліча полацкая сенажаць...
А калі не спяваць аб Радзіме,
Дык навошта наогул спяваць?
Яшчэ ня вечар, мілая...
Яшчэ ня вечар, мілая.
Яшчэ ня вечар.
Наперадзе ў нас тысяча сустрэч.
І будзе бэзам новы май расквечаны.
І салаўі аглушаць насамрэч.
І ўзыйдуць зоркі раньнія над вязамі.
І ты даверыш
Сон майму плячу,
І тыя словы, што яшчэ ня сказаны,
Табе я нечакана прашапчу.
І засьмяецца маладзік у фортцы.
І вернецца блакітны вецер наш...
А калі раптам нешта не паўторыцца,
То літасьціва тое не заўваж.
І не бяда,
Што бэз цьвіце ня вечна
І лісьце асыпае вяз ня раз...
Яшчэ ня вечар, мілая.
Яшчэ ня вечар.
Вясна яшчэ не разлучыла нас...
Болей вершаў Генадзя Бураўкіна можна пачытаць тут.
Ці лагоднаю месячнай ноччу,
Ці як сонейка ўспыхне ў акне,
Добра ведаю я,
Што аднойчы
І мяне ціха неба гукне.
І пакліча ў бясхмарныя высі,
У апошні халодны мой дом,
Дзе людскія шляхі ўсе сышліся
Перад самым галоўным судом.
Перад тым,
Як я зводдалі ўбачу
Языкі незямнога агню,
Я хацеў бы
Зрабіць справаздачу
Хоць на міг сам сабе ўпершыню.
Перад блізкімі мне павініцца,
Дараваць даўнім ворагам люць,
Згледзець зорку ў бацькоўскай крыніцы
І матуліну песьню пачуць.
Пакланіцца
І травам,
І дрэвам,
І гняздзечку ў зялёным гальлі
І шчасьліва адчуць:
Недарэмна
Я радзіўся на гэтай зямлі.
***
З ранейшых вершаў
Беларусы
Штурхалі нас і расьпіналі
На дыбах, плахах і крыжах.
Мы зь нежывых уваскрасалі
Зь вялікай помстаю ў вачах.
На рубяжах сьвятла і ценяў,
На пакалечанай зямлі
Мы паднімаліся з каленяў,
He паміралі —
Мы жылі.
Сьпявалі, галасілі ўголас
Сярод пустэч,
Сярод балот.
Нібы прыбіты градам колас,
Да сонца браўся мой народ.
Адкуль у нас такая сіла,
Магутная, як крыгалом:
Нас і палолі, і касілі,
Цапамі войнаў малацілі,
А мы расьцём,
А мы жывём!
Малітва
Мы здалёку ўбачылі свабоду
I яшчэ ня вырваліся з пут…
Божа,
Не дабаў майму народу
Пошасьці,
Няпраўды
I пакут.
У чужым нялюдзкім землятрусе
Хіба ў нечым мелі мы віну?..
Божа,
Адвядзі ад Беларусі
Здраду,
Вераломства
I вайну.
Смутнаю парою нелюдзімай,
Калі ўсё вакол ідзе на злом,
Божа,
Захіні маю Радзіму
Мудрасьцю,
Спакоем,
I цяплом.
Абцалую цябе...
Абцалую цябе,
Абшапчу,
Адагрэю,
Не пушчу ні на міг
У сівую зіму.
Над вяршынямі сосен,
Над вольным палётам барэю
На далонях прызнаньня
Да Бога самога ўзьніму.
Я ня дам табе слова сказаць –
Я ўсе іх разгадаю.
Я на вуснах тваіх
Прачытаю найлепшы свой верш.
Над шляхамі і снамі,
Над песьнямі і над гадамі
Ты,
Як месячык ясны,
У казку маю паплывеш.
А на грэшнай зямлі
Мы прысядзем пад яблыняй белай, -
Я ўсе кветкі і травы
Пакладу табе моўчкі да ног,
Ад нязнанага шчасьця,
Ад удачы сваёй захмялелы,
Малады і наіўны,
І твой раб,
І твой бог...
Аб роднай мове
Шлях чорнай гадзюкаю,
Пад калёсамі,
Вёскі, праз мутнае шкло,
Кастылі ля хат,
Дзе вёдры зь яблыкамі,
Кастлявая – тутэйшая,
А гарадам – усё роўна,
Я сам з гораду,
А сэрца шчэміць,
Мы ўсе тутэйшыя,
І нам – усё роўна?
Народ мой, дзякую табе...
Народ мой,
дзякую табе,
Што і на міг мне не дазволіў,
Каб я кагосьці абязволіў,
Жыў у кагосьці на гарбе,
Што ў радаслоўную ўпісаў
He гандляроў і прайдзісьветаў,
А плытагонаў, і паэтаў,
I штукароў ганчарных спраў.
Народ мой,
дзякую,
што ты
Велікадушна даў мне ў рукі
He алебарды і шчыты,
А лемяхі і першадрукі,
Што нашаптаць мне не забыў
He грукатню бравурных маршаў,
А задуменнасьць песень нашых,
Дзе столькі болю і жальбы.
Народ мой,
дзякуй,
што нідзе
Мяне балюча не ўпікнулі
За твой далёкі век мінулы,
За сёньняшні твой сіні дзень.
I аднаго хачу ў жыцьці,
Каб ты не паглядзеў з дакорам,
Каб за мяне ніколі сорам
Табе душу не засмуціў.
Слова наша роднае, хапала...
Слова наша роднае, хапала
На стагодзьдзі доўгія цябе.
Багдановіч, Колас і Купала
Прыпадалі да цябе ў журбе.
Абкідалі кпіны і абразу,
Зь дзён былых цягнулі ў заўтра ніць
І, хаця ня ўсіх і не адразу, -
Навучылі ўсё ж цябе цаніць,
Вымытае ў гулкіх навальніцах,
Нам як запавет перадалі,
Каб пілі і не маглі напіцца
І ўзьнялі наўзьдзіў ўсёй зямлі.
Мова продкаў нашых і нашчадкаў –
Шэпт дубровы і пчаліны звон, -
Нам цябе ласкава і ашчадна
Спазнаваць ажно да скону дзён,
Па чужых краях не пабірацца,
Не аддаць цябе на забыцьцё,
Наша невычэрпнае багацьце,
Наша несьмяротнае жыцьцё.
Я ня ганю землі чужыя...
Я не ганю землі чужыя, -
Хай іх сонца не абміне.
Толькі дзе б за морам ні жыў я,
Беларусь мая сьнілася мне.
Так карцела - сляза закіпала, -
Каб да сэрца хаця б здалёк
Прыплывалі жалейка Купалы,
Багдановічаў васілёк...
Гэта ўсё, безумоўна, не нова.
А ці трэба, каб новым было
Поле бацькава, матчына мова
І над хатай буслова жытло?
Хіба душы свае ня лечым
Ад бяздомных бядот і згрызот
Самым простым і самым вечным,
Што пранёс празь вякі народ?
І якія б шляхі ні схадзіў я,
Кліча полацкая сенажаць...
А калі не спяваць аб Радзіме,
Дык навошта наогул спяваць?
Яшчэ ня вечар, мілая...
Яшчэ ня вечар, мілая.
Яшчэ ня вечар.
Наперадзе ў нас тысяча сустрэч.
І будзе бэзам новы май расквечаны.
І салаўі аглушаць насамрэч.
І ўзыйдуць зоркі раньнія над вязамі.
І ты даверыш
Сон майму плячу,
І тыя словы, што яшчэ ня сказаны,
Табе я нечакана прашапчу.
І засьмяецца маладзік у фортцы.
І вернецца блакітны вецер наш...
А калі раптам нешта не паўторыцца,
То літасьціва тое не заўваж.
І не бяда,
Што бэз цьвіце ня вечна
І лісьце асыпае вяз ня раз...
Яшчэ ня вечар, мілая.
Яшчэ ня вечар.
Вясна яшчэ не разлучыла нас...
Болей вершаў Генадзя Бураўкіна можна пачытаць тут.