Сёньня ў Беларусі завяршаюцца выбары дэпутатаў мясцовых саветаў. Выбарчыя ўчасткі зачыняюцца а 20-й гадзіне.
Патрэбна абраць амаль 19 тысяч дэпутатаў ад сельскага да абласнога роўню. Прэтэндэнтаў жа толькі 22 тысячы. Назіральнікі падлічылі — у 88% акругаў няма рэальнага выбару, там балятуюцца ўсяго па аднаму прэтэндэнту.
На гэтых мясцовых выбарах няма ніякага парогу яўкі. Выбары палічаць адбыўшыміся, нават калі прагаласуюць літаральна адзін-два чалавекі. Але паводле дадзеных Цэнтральнай выбарчай камісіі, толькі ў датэрміновым галасаваньні ўдзельнічаў кожны трэці выбарца, а дакладна — 32,04%.
Палітолягі тлумачаць гэта жаданьнем мясцовых чыноўнікаў дагадзіць кіраўніку дзяржавы. Лукашэнка на пачатку году выказаў меркаваньне, што правам прагаласаваць скарыстаецца працэнтаў 70 выбарцаў. Таму ўлады і падганяюць яўку пад гэтую лічбу. Дзеля гэтага, адзначаюць назіральнікі, скарыстоўваюць усё — пачынаючы ад буфэтаў з таннымі цэнамі ды канцэртамі і заканчваючы прымусам да датэрміновага галасаваньня ды завышэньнем яўкі выбарцаў.
«Нашы назіральнікі, якія сачылі за датэрміновым галасаваньнем, адзначаюць тэндэнцыю. На ўчастках, дзе ёсьць інтэрнаты (студэнцкія альбо працоўныя), фіксавалася розьніца паміж дадзенымі назіральнікаў і тымі, што штодня вывешвала выбарчая камісія. І там розьніца была вельмі істотная — у дзесяткі, а ў некаторых выпадках і ў сотні разоў. А там, дзе такіх участкаў няма, там з большага лічбы супадалі».
Прадстаўнікі ўладаў тлумачыць высокі ўдзел у галасаваньні тым, што на гэтых мясцовых выбарах людзі ўпершыню атрымліваюць пашыранае запрашэньне. То бок у ім дадаюцца яшчэ біяграфічныя дадзеныя кандыдатаў у дэпутаты.
Валянцін Стэфановіч скептычна ставіцца да гэтай навэлы выбарчага заканадаўства:
«Выбарцы вельмі скардзяцца, што маюць мінімальную інфармацыю пра кандыдатаў. Пра праграмы, дык тут наагул я маўчу. Нічога і блізка няма. Выбарчыя камісіі павінны цяпер не пазьней, чым за 10 дзён да даты выбараў, інфармаваць выбарцаў пра кандыдатаў. Але далёка не паўсюдна гэта зрабілі. У Менску дадзеныя ўключылі ў запрашэньні. А побач, у Менскім раёне, ніякіх дадзеных выбарцы наагул не атрымалі».
Лідэр партыі «Справядлівы сьвет» Сяргей Калякін балятуецца ў сталічны гарсавет. Ён кажа, што стаўленьне выбарцаў да ўладаў нарэшце пачало пакрыху зьмяняцца:
А сёньня мы маем і зваротную сувязь. І падчас пікетаў я бачу — не тое, што людзі давяраюць апазыцыі. Да гэтага пакуль не дайшло. Але яны гавораць, што ў нашай дзяржаве, у нашым асабістым жыцьці адбываецца нешта не тое. І яны пытаюцца: „а што трэба зрабіць?“ „як можна зьмяніць становішча?“ Такія пытаньня з’явіліся. І гэта вельмі добра».
Папярэднія вынікі выбараў назавуць ў панядзелак. Але ўжо дакладна вядома, што сама меней тры выбарчыя акругі застануцца без дэпутатаў. Тут было па аднаму кандыдату на акругу. Але хтосьці памёр, не дачакаўшыся галасаваньня Хтосьці адмовіўся балятавацца ў апошні момант з «асабістых прычынаў».
На гэтых мясцовых выбарах няма ніякага парогу яўкі. Выбары палічаць адбыўшыміся, нават калі прагаласуюць літаральна адзін-два чалавекі. Але паводле дадзеных Цэнтральнай выбарчай камісіі, толькі ў датэрміновым галасаваньні ўдзельнічаў кожны трэці выбарца, а дакладна — 32,04%.
Палітолягі тлумачаць гэта жаданьнем мясцовых чыноўнікаў дагадзіць кіраўніку дзяржавы. Лукашэнка на пачатку году выказаў меркаваньне, што правам прагаласаваць скарыстаецца працэнтаў 70 выбарцаў. Таму ўлады і падганяюць яўку пад гэтую лічбу. Дзеля гэтага, адзначаюць назіральнікі, скарыстоўваюць усё — пачынаючы ад буфэтаў з таннымі цэнамі ды канцэртамі і заканчваючы прымусам да датэрміновага галасаваньня ды завышэньнем яўкі выбарцаў.
Валянцін Стэфановіч
«З кожнай выбарчай кампаніяй колькасьць людзей, якія нібыта датэрмінова галасуюць, узрастае», — адзначае прадстаўнік кампаніі «Праваабаронцы — за свабодныя выбары» Валянцін Стэфановіч. Ён тлумачыць, як гэта робіцца:«Нашы назіральнікі, якія сачылі за датэрміновым галасаваньнем, адзначаюць тэндэнцыю. На ўчастках, дзе ёсьць інтэрнаты (студэнцкія альбо працоўныя), фіксавалася розьніца паміж дадзенымі назіральнікаў і тымі, што штодня вывешвала выбарчая камісія. І там розьніца была вельмі істотная — у дзесяткі, а ў некаторых выпадках і ў сотні разоў. А там, дзе такіх участкаў няма, там з большага лічбы супадалі».
Прадстаўнікі ўладаў тлумачыць высокі ўдзел у галасаваньні тым, што на гэтых мясцовых выбарах людзі ўпершыню атрымліваюць пашыранае запрашэньне. То бок у ім дадаюцца яшчэ біяграфічныя дадзеныя кандыдатаў у дэпутаты.
Валянцін Стэфановіч скептычна ставіцца да гэтай навэлы выбарчага заканадаўства:
«Выбарцы вельмі скардзяцца, што маюць мінімальную інфармацыю пра кандыдатаў. Пра праграмы, дык тут наагул я маўчу. Нічога і блізка няма. Выбарчыя камісіі павінны цяпер не пазьней, чым за 10 дзён да даты выбараў, інфармаваць выбарцаў пра кандыдатаў. Але далёка не паўсюдна гэта зрабілі. У Менску дадзеныя ўключылі ў запрашэньні. А побач, у Менскім раёне, ніякіх дадзеных выбарцы наагул не атрымалі».
Лідэр партыі «Справядлівы сьвет» Сяргей Калякін балятуецца ў сталічны гарсавет. Ён кажа, што стаўленьне выбарцаў да ўладаў нарэшце пачало пакрыху зьмяняцца:
Сяргей Калякін
«Усё-такі людзі пачалі шукаць нейкую альтэрнатыву. Яны задумваюцца: як жыць далей?, зь кім зьвязваць свой лёс? Гэта пакуль не часта сустракаецца. Але зрухі ёсьць. Бо ў мінулыя выбарчыя кампаніі людзі практычна нічым не цікавіліся, не ішлі на размовы. Тым болей не тэлефанавалі па тэлефонах зваротнай сувязі, якія мы пакідалі ва ўлётках.А сёньня мы маем і зваротную сувязь. І падчас пікетаў я бачу — не тое, што людзі давяраюць апазыцыі. Да гэтага пакуль не дайшло. Але яны гавораць, што ў нашай дзяржаве, у нашым асабістым жыцьці адбываецца нешта не тое. І яны пытаюцца: „а што трэба зрабіць?“ „як можна зьмяніць становішча?“ Такія пытаньня з’явіліся. І гэта вельмі добра».
Папярэднія вынікі выбараў назавуць ў панядзелак. Але ўжо дакладна вядома, што сама меней тры выбарчыя акругі застануцца без дэпутатаў. Тут было па аднаму кандыдату на акругу. Але хтосьці памёр, не дачакаўшыся галасаваньня Хтосьці адмовіўся балятавацца ў апошні момант з «асабістых прычынаў».