Больш за ўсё гэта нагадвае казку. У якой, як гэта водзіцца ў Азіі, паўнютка хлусьні і намёкаў, а мараль прыносяць добрыя малойцы ў форме ГПУ. 3 верасьня 1932 году чатырнаццацігадовы хлопчык Павел Марозаў і ягоны малодшы брат Фёдар пайшлі ў лес па журавіны і не вярнуліся.
«1932 года 6 сентября час дня я уч. инспектор Титов в присутствии Ермакова Кирилла Потупчика Дениса Ермакова Петра Прокоповича Осипа Пуляшкина Егора Книги Максима островского Андрея Шатракова Дмитрия 1932 года 6 сентября было заявлено Морозовой Татьяной что у нее потерявшись 2 мальчика Морозовых Павел 14 лет и Федор 9 лет которых при облаве обнаружили от деревни Герасимовки на расстояние 1 километра у рожице под сергиной от дороги Морозова Павла 10 метров каковой лежал головой в восточную сторону на голову был одет мешок в правой в левой руке между указательного и большого пальца разрезана мякоть и нанесен смертельный удар ножом в брюхо в правую половицу куда вышли кишки в торой удар нанесен ножом в грудь около сердце Под каковым находились рассыпаны ягоды клюквы ... Второй труп Морозова Федора от Павла на расстояние на 15 метров головой в восточную сторону нанесен удар в левый висок палкой и правая щека истекши кровью раны не заметно и ножом нанесен смертельный удар в брюхо выше пупа куда вышли кишки, и так же разрезана правая рука ножом до кости около обнаруженного трупа находилась болотина у таковой он лежал у края в редком осиннике. Нанесены смертельные удары ножом».
Так пачалася гэтая гісторыя пра расейскага піянэра № 1 — Паўліка Марозава, які нібыта здаў органам уласнага бацьку, быў забіты за гэта кулакамі, савецкай прапагандай ператвораны ў ікону, і антысавецкай — у такога сабе Юду. Трылер з журавінавай маральлю, дэтэктыў на хрысьціянскія тэмы. А казка ўсё адно прасьвечвае скрозь зарасьнікі, віецца лясной ненадзейнай сьцежкай, па якой зусім зьбіты з тропу слухач рана ці позна прыйдзе ў прасторную дзяржаўную кватэру, застаўленую бронзавымі хлапечымі бюстамі, сярод якіх сядзіць баярыняй маці пэрсанажа — сына яна ўжо ня памятае, а вось брашуркі пра яго завучыла на памяць... Таксама праца.
Даўно ўжо вядома, што праўда ў гэтай казцы — толькі імя галоўнага героя. Паўлік Марозаў ня быў расейцам — ён паходзіў зь беларускай сям’і, пераселенай за Ўрал у сталыпінскія часы. У іх у Герасімаўцы ўсе па крыві былі беларусы, дзекалі, цекалі і «чаго» казалі густое, як дзёгаць. Малапісьменны мясцовы ўчастковы, запісваючы сьведчаньні Паўлікавага дзеда, так і піша па-расейску: «а унук мой на поли астался баранит не знаю куда ходил и пришол дамой было вже томна».
І піянэрам Паўлік ня быў — не было ў Герасімаўцы тады яшчэ піянэрскай арганізацыі. Як і кулакоў. Проста Паўлік, як у Чапкавым апавяданьні, усіх моцна дастаў. І даносу ніякага не было — былі паказаньні, дадзеныя ім супраць бацькі ў часе папярэдняга сьледзтва: тата, які сышоў жыць да маладухі, гандляваў фальшывымі даведкамі зь сельсавету і дапамагаў хаваць майно, якім трэба было дзяліцца зь дзяржавай рабочых і сялян... Але ж ня кожныя паказаньні ёсьць даносам — Паўлік ні ад каго не хаваўся, хаця сваякі і пагражалі «прырэзаць саплівага камуніста». Камуністам у Герасімаўцы называлі кожнага, хто быў не такі, як усе.
А што значыць быць такім, як усе? Гэта значыць жыць так, як прадпісвае казка. Слухаць толькі сваю земляную душу, сваё лясное, зьвярынае сэрца, гаварыць моваю камянёў і праліваць кроў любога, хто паспрабуе парушыць спакон вякоў заведзены Парадачак. Быць тупаватым носьбітам народнага духу. А такіх у Герасімаўцы было 100 адсоткаў.
Даніла, стрыечны брат Паўліка, які год за годам лупіць «камуніста» аглобляй, а потым крадзецца па лесе за кузэнам, дапамагае ўсадзіць яму ў жывот нож, даганяе Фёдара і б’е яго кіем у скронь.
Дзед Паўліка Сяргей, вурдалак, які, заўважыўшы, што Паўлік з братам ідуць у лес, моўчкі, з хітрай вясковай усьмешкай, захапіўшы сякеру, прастуе за імі.
Бабка Аксіньня, якая бяззуба сьмяецца ў твар Паўлікавай маці, сустрэўшы яе 6-га верасьня на вуліцы: «Вот ужо нагатовілі мы табе мясца!» — і перад сьледзтвам падбухторвае Данілу валіць усё на дзеда: дзедушка стары, яму ўсё адно.
Бацька Паўліка Трафім, хцівы, юрлівы дзялок, які ідзе на ўгоду з д’яблам і ня супраць пасядзець на двух крэслах — народная мудрасьць дазваляе.
Дый сам Паўлік, гэты малы вясковы блазан, фрык і бажаволак, які вырашыў, што навучыўшыся чытаць па складах, ён ужо ня нейкая там тварына, а права мае і можа меркаваць пра праблемы сусьветнага маштабу.
І гэтыя мясцовыя кар’ерысты, нядаўнія вяскоўцы, якія адразу ж дапялі, як можна скарыстаць журавінавае забойства і выціснуць зь яго як мага болей соку на свае дробныя патрэбы.
Тут нікога не шкада і ніхто не ахвяра. Здаецца, што ў гэтай казцы ўсе — ліхадзеі, нячысьцікі, ведзьмакі, злыя духі ці, прынамсі, чарнакніжнікі. Выклятае месца Герасімаўка. Кажуць, цяпер там Паўліку пакланяюцца, як сьвятому. Вось што бывае, калі забыць прыдумаць казцы канец.
«1932 года 6 сентября час дня я уч. инспектор Титов в присутствии Ермакова Кирилла Потупчика Дениса Ермакова Петра Прокоповича Осипа Пуляшкина Егора Книги Максима островского Андрея Шатракова Дмитрия 1932 года 6 сентября было заявлено Морозовой Татьяной что у нее потерявшись 2 мальчика Морозовых Павел 14 лет и Федор 9 лет которых при облаве обнаружили от деревни Герасимовки на расстояние 1 километра у рожице под сергиной от дороги Морозова Павла 10 метров каковой лежал головой в восточную сторону на голову был одет мешок в правой в левой руке между указательного и большого пальца разрезана мякоть и нанесен смертельный удар ножом в брюхо в правую половицу куда вышли кишки в торой удар нанесен ножом в грудь около сердце Под каковым находились рассыпаны ягоды клюквы ... Второй труп Морозова Федора от Павла на расстояние на 15 метров головой в восточную сторону нанесен удар в левый висок палкой и правая щека истекши кровью раны не заметно и ножом нанесен смертельный удар в брюхо выше пупа куда вышли кишки, и так же разрезана правая рука ножом до кости около обнаруженного трупа находилась болотина у таковой он лежал у края в редком осиннике. Нанесены смертельные удары ножом».
Так пачалася гэтая гісторыя пра расейскага піянэра № 1 — Паўліка Марозава, які нібыта здаў органам уласнага бацьку, быў забіты за гэта кулакамі, савецкай прапагандай ператвораны ў ікону, і антысавецкай — у такога сабе Юду. Трылер з журавінавай маральлю, дэтэктыў на хрысьціянскія тэмы. А казка ўсё адно прасьвечвае скрозь зарасьнікі, віецца лясной ненадзейнай сьцежкай, па якой зусім зьбіты з тропу слухач рана ці позна прыйдзе ў прасторную дзяржаўную кватэру, застаўленую бронзавымі хлапечымі бюстамі, сярод якіх сядзіць баярыняй маці пэрсанажа — сына яна ўжо ня памятае, а вось брашуркі пра яго завучыла на памяць... Таксама праца.
Даўно ўжо вядома, што праўда ў гэтай казцы — толькі імя галоўнага героя. Паўлік Марозаў ня быў расейцам — ён паходзіў зь беларускай сям’і, пераселенай за Ўрал у сталыпінскія часы. У іх у Герасімаўцы ўсе па крыві былі беларусы, дзекалі, цекалі і «чаго» казалі густое, як дзёгаць. Малапісьменны мясцовы ўчастковы, запісваючы сьведчаньні Паўлікавага дзеда, так і піша па-расейску: «а унук мой на поли астался баранит не знаю куда ходил и пришол дамой было вже томна».
І піянэрам Паўлік ня быў — не было ў Герасімаўцы тады яшчэ піянэрскай арганізацыі. Як і кулакоў. Проста Паўлік, як у Чапкавым апавяданьні, усіх моцна дастаў. І даносу ніякага не было — былі паказаньні, дадзеныя ім супраць бацькі ў часе папярэдняга сьледзтва: тата, які сышоў жыць да маладухі, гандляваў фальшывымі даведкамі зь сельсавету і дапамагаў хаваць майно, якім трэба было дзяліцца зь дзяржавай рабочых і сялян... Але ж ня кожныя паказаньні ёсьць даносам — Паўлік ні ад каго не хаваўся, хаця сваякі і пагражалі «прырэзаць саплівага камуніста». Камуністам у Герасімаўцы называлі кожнага, хто быў не такі, як усе.
А што значыць быць такім, як усе? Гэта значыць жыць так, як прадпісвае казка. Слухаць толькі сваю земляную душу, сваё лясное, зьвярынае сэрца, гаварыць моваю камянёў і праліваць кроў любога, хто паспрабуе парушыць спакон вякоў заведзены Парадачак. Быць тупаватым носьбітам народнага духу. А такіх у Герасімаўцы было 100 адсоткаў.
Даніла, стрыечны брат Паўліка, які год за годам лупіць «камуніста» аглобляй, а потым крадзецца па лесе за кузэнам, дапамагае ўсадзіць яму ў жывот нож, даганяе Фёдара і б’е яго кіем у скронь.
Дзед Паўліка Сяргей, вурдалак, які, заўважыўшы, што Паўлік з братам ідуць у лес, моўчкі, з хітрай вясковай усьмешкай, захапіўшы сякеру, прастуе за імі.
Бабка Аксіньня, якая бяззуба сьмяецца ў твар Паўлікавай маці, сустрэўшы яе 6-га верасьня на вуліцы: «Вот ужо нагатовілі мы табе мясца!» — і перад сьледзтвам падбухторвае Данілу валіць усё на дзеда: дзедушка стары, яму ўсё адно.
Бацька Паўліка Трафім, хцівы, юрлівы дзялок, які ідзе на ўгоду з д’яблам і ня супраць пасядзець на двух крэслах — народная мудрасьць дазваляе.
Дый сам Паўлік, гэты малы вясковы блазан, фрык і бажаволак, які вырашыў, што навучыўшыся чытаць па складах, ён ужо ня нейкая там тварына, а права мае і можа меркаваць пра праблемы сусьветнага маштабу.
І гэтыя мясцовыя кар’ерысты, нядаўнія вяскоўцы, якія адразу ж дапялі, як можна скарыстаць журавінавае забойства і выціснуць зь яго як мага болей соку на свае дробныя патрэбы.
Тут нікога не шкада і ніхто не ахвяра. Здаецца, што ў гэтай казцы ўсе — ліхадзеі, нячысьцікі, ведзьмакі, злыя духі ці, прынамсі, чарнакніжнікі. Выклятае месца Герасімаўка. Кажуць, цяпер там Паўліку пакланяюцца, як сьвятому. Вось што бывае, калі забыць прыдумаць казцы канец.