ЖЫВАЯ МОВА: ВЫШЭЙШЫ ЗА СЯБРА, НАЙЛЕПШАЯ ПЕСЬНЯ, НАЙБЛIЖЭЙШЫЯ (НАСТУПНЫЯ) СУТКI

Юрась Бушлякоў, Менск

У першых дзьвюх iлюстрацыях на месцы прыметнiка бачым прыслоўе: даражэй, мудрэй. Такiя формы дарэчы, калi можам падставiць пытаньне “як?”. Напрыклад: клубнiцы каштуюць сёньня (як?) даражэй, калегi зрабiлi (як?) мудрэй. Пры назоўнiку тым часам мае стаяць прыметнiк: праўда, бацькi (якiя?) – даражэйшыя, мудрэйшыя. Скажам правiльна, ужываючы вышэйшую ступень параўнаньня: сябра хутчэйшы за мяне, але я сьмялейшы за яго. Для дзiцяцi бацькi ня проста мудрэйшыя, разумнейшыя, чым ён, яны звычайна i наймудрэйшыя, i найразумнейшыя. Вось жа, як маем перадаць найбольш высокую меру прыкметы, заўжды выкарыстоўваем найвышэйшую ступень параўнаньня: конкурс на самую лепшую, сама лепшую або найлепшую песьню году; тытул наймацнейшага, самага моцнага ў сьвеце; заўтра, у найблiжэйшыя, сама блiзкiя суткi (соднi) . Называючы не найбольшую, а проста вялiкую меру прыкметы, нельга калькаваць расiйскiх формаў: па-беларуску не багацейшая, а вельмi (дужа, надта, надзвычай) багатая спадчына, не вастрэйшы, а надзвычай (надта, вельмi) востры момант, не чысьцейшая, а вельмi чыстая або чысьцюткая вада.

Беларуская мова мае сваю сыстэму формаў. Стараймася яе не разбураць. Скажам дакладна: ён вышэйшы за сябра, другi выступ быў цiкавейшы за першы, але трэцi быў найцiкавейшы, прагноз на самыя блiзкiя або найблiжэйшыя суткi.