7 сакавіка
Зранку, пакуль піў каву, ня мог ідэнтыфікаваць нейкай новай зьявы за акном. Аказалася — вясна прыйшла, не каляндарная, але сапраўдная, упершыню пасьля зімы сьпявалі птушкі.
Уначы глядзеў па нейкім расейскім канале тэлепраграму Арцемія Троіцкага, былой культавай асобы часоў развалу СССР, а цяпер рэдактара расейскага “Плэйбою”. Праграма была прысьвечаная Міжнароднаму жаночаму дню. Абмінаючы заслугі ва ўсталяваньні сьвята Розы Люксэмбург ды Клары Цэткін, рэдактар выводзіў гісторыю ягонага заснаваньня да прасталытак старажытнага Рыму. Паводле Троіцкага, “у гэты дзень яны нікому не давалі, але пілі па-чорнаму”.
Расейскі “Плэйбой” — не амэрыканскі “Playboy”.
Мілая Бацькаўшчына — не старажытны Рым.
На аўтобусным прыпынку дзьве мажныя цёткі з залатымі зубамі падтрымліваюць пад пахі шчарбатага й няголенага свайго чалавека. Усе ў добрым гуморы, раптам чалавек адасабляецца ад апекі і з натхненьнем зьвяртаючыся да ўсіх, гучна дэклямуе: “Мілыя жэншчыны, паздраўляю вас зь вясной, любіце нас, саблазьняйце нас, вы нам очань нужны”. Пад’яжджае аўтобус, і “мілыя жэншчыны” ўпіхваюць свайго спадарожніка ў расчыненыя дзьверы.
Новы час зруйнаваў маю ўпэўненасьць у манумэнтальнасьці 8 сакавіка. Цяпер з сваімі найлепшымі пажаданьнямі можна лёгка наляцець на спачувальную ўсьмешку альбо на скептычна кінутае: “Як вы, мужыкі, дасталі нас з нашай салідарнасьцю!”
Жонка прыйшла і кажа: “Мужчыны як ашалелыя па крамах гойсаюць. Чэргі па золата, чэргі па жаночую бялізну, чэргі па віно, цягнуць усё, як марадзёры. Сьмешна”. Праўда, сьмешна. Падумаў: вось адкуль бяруцца ў мажных цётак на аўтобусных прыпынках залатыя зубы ды душэўныя ў сваёй абсалютнай разьняволенасьці шчарбатыя спадарожнікі.
8 сакавіка
Набываю ў краме прадукты, жанчыны па той бок вітрыны не такія сур’ёзныя, як заўжды. Трошкі ўвагі дома, трошкі на працы, трошкі па дарозе на працу — і сьвет робіцца не такім звычайным, як учора ці заўтра. Прадавачак прадуктовых крамаў можна спакойна віншаваць з жаночым сьвятам, рэакцыя будзе заўжды прыязная. У іх цяжкая праца.
Роза і Клара, прыдумаўшы Дзень міжнароднай салідарнасьці працоўных жанчын, падарылі ўсім астатнім жанчынам дзень асаблівай увагі супрацьлеглага полу. Атрымалася такая эрзац-увага, калі не хапае ў прыватным жыцьці, у сям’і, даводзіцца дабіраць у грамадзкім. Як варыянт цалкам прымальны, але праблемы не вырашае, магчыма, нават абвастрае. Чалавечую самоту эрзацам не прыкрыеш. Падазраю, што Роза і Клара самі не былі надта прыўлашчаныя той увагай.
За сьценкай чуваць, як соваюць па падлозе мэблю. Напачатку вясны памерла суседка, выпала з акна. Улетку вызвалілася з турмы, адбыўшы два гады. Тэрмін сядзела за ашуканае каханьне, пырнула каханка нажом за нявернасьць. Увесь час пасьля вызваленьня моцна піла — турма цяпла не дадае. Відаць, так і ня здолела перажыць здрады. Дзяўчыне было дваццаць восем гадоў.
Часам думаеш, што людзі й грошы выдумалі, каб была магчымасьць купіць сабе любові ды ўвагі, хай сабе і эрзац.
Цягам дня па ўсіх тэлевізіях мітынгуюць фэміністкі ўсіх адценьняў скуры, змагаючыся за роўныя правы й гендэрную справядлівасьць. Дай Бог, каб дэманстрацыі хоць трошкі вырашылі іх праблемы.
Вечарам прыйшлі ў госьці маці з братам — была лішняя нагода, яны і прыйшлі. Пасядзелі разам, пагаварылі. Ну й дзякуй вам, Роза і Клара, за лішнюю нагоду.
9 сакавіка
Зьбіраем дзіцёнка ў дзіцячы садок. Капрызіць, пытаецца, ці будзе яго сустракаць у групе Мася. Мася — гэта значыць Маша, любімая выхавацелька. Прыходзім. Яшчэ пры ўваходзе чуваць дзіцячы хор, які скрозь сьлёзы енчыць адным пытаньнем: “Дзе Мася?” Мой адразу далучаецца. Няёмка бацькам перад іншымі выхавацелькамі, тым — перад бацькамі. Але ж дзіцячая спагада празрыстая і радыкальная ў сваёй праяве. А Машу шкода таксама: у жаночым пэдагагічным калектыве любімай быць небясьпечна, няхай сабе толькі любімай дзецьмі выхавацелькай.
З дахаў дамоў рабочыя зьбіваюць велізарныя ледзяшы, тыя з жудасным грукатам разьбіваюцца аб зямлю. Згадваю, як мінулай вясной каля высотнага дому на вакзале твар да твару стаялі хлопец і дзяўчына. Ён узяўся за рожкі яе каўняра і, лёгка прыцягнуўшы да сябе, ледзь заўважна пацалаваў. У тую ж сэкунду раздаўся выбух: лядыш, сарваўшыся з самае вышыні гмаху, чыркнуў па дзявочых валасах і пырскамі разьляцеўся ў яе за сьпіной. Каханьне — чарговы раз — выратавала сьвет.
А недзе чарговы шахід рвануў бомбу ў чарговым рэстаране, а чарговы прэзыдэнт чарговы раз заклікаў “мачыць у сарціры”.
Кожнаму — сваё.
10 сакавіка
Серада, дзень вельмі цікавага і якаснага футболу эўрапейскай Лігі чэмпіёнаў. Але гэта позна ўвечары. Шчырую пры кампутары, каб пасьпець зрабіць справы да пачатку гульняў. Побач сын, які прагне ўвагі й кліча гуляць у свой пакой. Жонка на кухні. Раптам маленькая далонька ляпае па клявіятуры. Кампутар завісае, зьнікае частка набранага матэрыялу. Страшэнна разьюшаны, пляснуў малога па азадку і адвёў у ягоную спальню. Крыўда, енкі, сьлёзы. Празь нейкі час робіцца скрушна, пачынаю злавацца на сябе за нястрыманасьць і шукаць шляхоў да замірэньня. Раптам чую: “Тата — хакей, тата — хакей!” У дзьвярах сын з высахлымі сьлязьмі й цацачнымі клюшкамі. Весела ганяем маленькую шайбу па дыване.
“О спорт — ты мір!” Барон П’ер дэ Кубэртэн — асоба, без усялякіх сумневаў, геніяльная.
11 сакавіка
Раскурочаныя вагоны на гішпанскай чыгунцы, скалечаныя людзкія целы, хуткая дапамога. На экране кроў, кроў, кроў... Заява “Аль-Кайды”: “Мы праніклі ў самае сэрца...” Заявы прэзыдэнтаў і ўрадаў: “Мы не скарымся перад пагрозай...”
Ці пра тое гавораць? Каб замкнуць на сабе дрот альбо не вагаючыся выправіць на той сьвет сотні ці тысячы жыцьцяў, трэба валодаць канцэнтраванай нянавісьцю. Ну адкуль яе столькі бярэцца? Людзі ўспрымаюць супернікаў не як людзей, а як падобны да іх біялягічны від. Як у галівудзкім баевіку “Чужыя”. “Чужыя” ня могуць апэляваць да такой субстанцыі як сумленьне.
Нянавісьць скідвае кавалкі лёду з дахаў дамоў, і няма каму пацягнуць чалавека за ражкі каўняра да сябе. Не, няпраўда, ёсьць каму, але людзі чамусьці ўпарцяцца. Нянавісьць, відаць, даецца лягчэй, чым змаганьне зь нянавісьцю.
12 сакавіка
Па дарозе ў садок зайшлі зь дзіцёнкам у краму. Перад намі ў чарзе кабета з суворым выглядам дастаўшы кашалёк, зьбіраецца разьлічвацца за прадукты. Малы з хітрым выглядам цопае за кашалёк. Кабета: “А-а-а, што ён хоча…” Малы не выпускае. Кабета палохаецца не на жарт. Дзіцё пачынае залівіста сьмяяцца, выпускае кашалёк і хапаецца за сумку. Пачынаюць сьмяяцца ўсе вакол. “Беларусь, мая старонка, куток цемнаты…” Мы робімся папросту сьмешнымі й бездапаможнымі ў нязвыклых сытуацыях. Жанчына вырывае сумку і, забыўшыся на прадукты, уцякае. Сьмех вакол пераўтвараецца ў рогат.
Нашаму дзіцёнку трошкі болей за два з паловай году.