(Цыганкоў: ) “Новы вірус зьявіўся ў беларускім сеціве. Вірус завецца “Блястэр” (іншая назва “Lovesan”), і паражае найперш сэрвэры, празь якія ідзе далей да карыстальнікаў. Наколькі вялікая небясьпека “Блястэру”? Які мэханізм ягонага дзеяньня, і як зь ім змагацца? Падрабязнасьці ў матэрыяле Севярына Квяткоўскага”.
(Квяткоўскі: ) “Па камэнтар да сытуацыі мы зьвярнуліся да генэральнага дырэктара найвялікашага беларускага інтэрнэт-парталу TUT.by Кірыла Валошына”.
(Валошын: ) “Вірус, калі паражае апэрацыйную сыстэму, ён заносіць туды файл, які завецца ms.blast.exe, піша ў рэестар нейкі запіс, і пасьля гэтага пачынае, калі вы далучаныя да інтэрнэту, выпадковым чынам шукаць іншыя кампутары, якія можна заразіць. І да таго ж спрабуе выканаць розныя каманды на вашым кампутары, якія звычайна, пэўна з-за таго, што некарэктна вірус напісаны, прыводзяць да перазагрузкі апэрацыйнае сыстэмы”.
(Квяткоўскі: ) “Каб пазбавіцца віруса, Кірыл Валошын раіць абнавіць апэрацыйную сыстэму…”
(Валошын: ) “Варта зайсьці на сайт Windowsupdate.microsoft.com або на асобную старонку, якая ўтрымлівае выпраўленьні апэрацыйнае сыстэмы, і абнавіць апэрацыйку сваю. Але пасьля таго, як вы зачынілі дзірачку ў “віндзе”, трэба запускаць антывірус, каб пераканацца ў тым, што віруса ў вас няма. Я мяркую, што цалкам здольныя даць рады яму самастойна”.
(Квяткоўскі: ) “Кірыл Валошын мяркуе, што беларускія карыстальнікі пацерпяць ад віруса менш, чым у суседніх краінах. Справа ў тым, што “Блястэр” створаны пад новыя апэрацыйныя сыстэмы, напрыклад пад Windows XP. У той час, як у Беларусі распаўсюджаныя такія апэрацыйныя сыстэмы, як Windows 95, Windows 98…”
(Валошын: ) “І наагул, дарэчы, у Беларусі не нагэтулькі разьвіты інтэрнэт, каб была вялікая колькасьць сэрвэраў, як у ЗША, ці ў Польшчы, якія і зьяўляюцца асноўнымі распаўсюднікамі вірусу”.
(Квяткоўскі: ) “Ці можна дапусьціць, што няразьвітасьць інтэрнэту ў Беларусі абараняе дзяржаўныя і грамадзкія інстытуцыі ад дывэрсіяў гакераў? Працягвае генэральны дырэктар парталу TUT.by Кірыл Валошын…”
(Валошын: ) “Напэўна, гэта двухбакованебясьпечная “перавага”. Інтэрнэт разьвіты адносна слаба. Адпаведна веды пра яго, і магчымых небясьпеках для карыстальніка, які працуе ў інтэрнэце,— узровень гэтых ведаў нізкі. Адпаведна, хай у нас інтэрнэт слаба разьвіты, затое верагоднасьць заражэньня можа быць вышэйшая, акурат з-за адсутнасьці ведаў”.
(Квяткоўскі: ) “А як абараняюцца “прасунутыя”, падрыхтаваныя карыстальнікі інтэрнэту? Кірыл Валошын спасылаецца на досьвед уласнае кампаніі…”
(Валошын: ) “Карыстальнікі, якія працуюць на TUT.by, падлучаныя да інтэрнэту ўвесь час. Адпаведна верагоднасьць заражэньня, з аднога боку, у іх высокая. Зь іншага боку, у іх значна больш магчымасьцяў, чым у карыстальнікаў, якія працуюць з хаты, спампаваць сабе абнаўленьне да апэрацыйнае сыстэмы. У нас большасьць кампутараў, да таго як зьявіўся гэты вірус, былі залатаныя. А тыя, у каго латка не стаіць, тых мы прымусілі яе паставіць, і адчуваем сябе ў гэтым пляне спакойна”.
(Квяткоўскі: ) “Вірус “Блястэр” больш небясьпечны для кампаніяў, якія даюць інтэрнэт-паслугі, бо можа ўчыніць перабоі ў працы сэрвэраў. А звычайныя карыстальнікі інтэрнэту могуць быць больш-менш спакойныя?”
(Валошын: ) “Дзякуй Богу, вірус ня надта небясьпечны ў пляне карыстальніцкіх дадзеных, ён іх не кранае. Асноўная нязручнасьць віруса — рэгулярнае выскокваньне паведамленьня пра памылку, якое вядзе да перазагрузкі сыстэмы. Да таго ж, ваш кампутар пры заражэньні таксама робіцца крыніцаю заразы”.
(Квяткоўскі: ) “Зрэшты, ніхто ня ведае, якія непрыемныя “сюрпрызы” прыдумаюць гакеры ў бліжэйшай ці аддаленай будучыні. А таму кампутарная і, у прыватнасьці, інтэрнэтавая пісьменнасьць не зашкодзіць ніводнаму шэраговаму карыстальніку Сеціва”.
* * *
(Цыганкоў: ) “Упершыню ва ўсясьветнае сеціва патрапіла... беларуская саломка. Днямі ў інтэрнэце на сайце www.straw.iatp.by распачаў працу віртуальны музэй “Беларуская саломка”. На думку ініцыятараў стварэньня падобнай старонкі, увесь сьвет нарэшце пераканаецца, што талент беларускіх майстроў саломапляценьня пераўзыйсьці наўрад ці каму ўдасца. У працяг тэмы наш карэспандэнт Ігар Карней”.
(Карней: ) “Аснову віртуальнай калекцыі музэю “Беларускай саломкі” складаюць працы менскай мастачкі, сябра Беларускага зьвязу майстроў народнай творчасьці Тацяны Рэпінай. Больш за дзесяць гадоў Тацяна мае справу з беларускай саломкай, і зь цягам часу менавіта гэты, бадай, самы папулярны матэрыял, абрала ў якасьці свайго асноўнага працоўнага занятку. Аднак тое, што беларуская салома аказалася ўганараваная месцам у інтэрнэце, адносіць да выпадку”.
(Рэпіна: ) “Я займалася зборам матэрыялу для кнігі, гэта павінен быў быць падручнік. Але выхад у сьвет затрымаўся, а ўрэшце наогул пайшла гаворка пра тое, што кніга ня выйдзе: мяне паставілі перад фактам, што я магу апісваць вырабы словамі, але фоташэраг друкаваць чамусьці не атрымліваецца”.
(Карней: ) “Гэта мусіў быў быць дапаможнік для навучальных установаў?”
(Рэпіна: ) “Так, гэта мусіў быць дапаможнік для студэнтаў. Я, праўда, працягваю над ім працаваць, але матэрыялы, якія назапашваюцца, застаюцца ў кампутары, і для людзей яны недаступныя. Таму цягам усяго часу ў мяне была вялікая ўнутраная неабходнасьць іх паказаць, бо ёсьць сярод усяго дзівосныя рэчы. Так сама сабой зьявілася ідэя ўласнага сайту. Цяпер нашае мастацтва саломапляценьня, аплікацыі ўпершыню сыстэматызаванае. Паколькі я гэтым займалася зь любоўю, таму вельмі хацелася паказаць усё астатнім — ня толькі ў Беларусі, але і ўсяму сьвету, бо мала хто ведаў пра нашыя дасягненьні. Аднак факт застаецца фактам — узровень гэтай творчасьці ў сьвеце ніжэйшы, чым у нашых майстроў”.
(Цыганкоў: ) “Але на інтэрнэт-старонках www.straw.iatp.by можна ўбачыць ня толькі працы Тацяны Рэпінай. Тут зьмешчаныя працы, якія захоўваюцца ў прыватных калекцыях, фондах навуковых установаў, музэях і галерэях. Пакуль што віртуальны музэй складюць 22 пэрсанальныя галерэі і 12 агульных. Тут жа зьмешчаныя нарысы пра гісторыю гэтага мастацкага кірунку і расповеды пра майстроў саломапляценьня. Спадарыня Тацяна спадзяецца, што за ейным прыкладам пойдуць і прадстаўнікі іншых мастацкіх жанраў”.
(Рэпіна: ) “У Беларусі наглядных матэрыялаў пра мастацтва вельмі мала. Прыкладам, ва Ўкраіне вельмі шмат матэрыялаў, прысьвечаных народнаму мастацтву, існуюць спэцыялізаваныя сайты па пісанках, па росьпісу. У Беларусі, на жаль, гэтага бракуе. Гэта толькі чыясьці асабістая ініцыятыва — тых жа прафэсійных мастакоў. А народных мастакоў у інтэрнэце амаль няма”.
(Карней: ) “Вы на нечым базаваліся? Штосьці было для вас асновай — тыя ж украінскія сайты?”
(Рэпіна: ) “Мой сайт атрымаўся ў той сыстэматызацыі, якую я зрабіла сама. Тыя творы (скульптура, “павукі”, утылітарныя рэчы) далі назоў галерэям, якія ўвайшлі ў сайт. Усё атрымлівалася паводле матэрыялаў. Натуральна, я кіравалася сайтамі музэяў — як лепей паказаць, апісаньні якія рабіць у пляне даступнага прагляду. Але ж уся ўнутраная сутнасьць — яна мая”.
(Цыганкоў: ) “Кожны, хто выяжджае за межы Беларусі, зьбіраючы рэчы, абавязкова думае пра нейкія падарункі сваім замежным сябрам ці патэнцыйным знаёмцам. І напэўна, бальшыня людзей, знаёмых з мастацтвам саломкі, абяруць для прэзэнта менавіта саламяныя вырабы. Прынамсі, такі недарагі падарунак заўсёды застанецца арыгінальным і сапраўды беларускім. Таму Тацяна Рэпіна ўпэўненая, што пры ўсёй сваёй вонкавай някідкасьці мастацтва саломапляценьня як ніводнае іншае праслаўляе Беларусь за яе межамі”.