Навіны 21 чэрвеня 1999 г.

Віталь Тарас, Менск

Дэпутаты Вярхоўнага Савету Беларусі на чале зь сьпікерам зьбіраюцца зьвярнуцца да прэзыдэнта і членаў ураду з заклікам пакінуць свае пасады згодна з Канстытуцыяй. Аднак пакуль размова ня йдзе пра фармаваньне нейкага новага ўраду. Пра гэта за месяц да заканчэньня тэрміну паўнамоцтваў прэзыдэнта заявіў у гутарцы з карэспандэнтам Радыё Свабода старшыня Вярхоўнага Савету Сямён Шарэцкі.

Як вядома, дэпутаты Вярхоўнага Савету XIII скліканьня настойваюць на тым, што паўнамоцтвы прэзыдэнта Лукашэнкі заканчваюцца 20 ліпеня сёлета. Яны зыходзяць з Канстытуцыі, на падставе якой прэзыдэнт абіраўся летам 1994 году на 5-гадовы тэрмін.

На гэтую акалічнасьць яшчэ раз зьвярнуў увагу Сямён Шарэцкі. Пры гэтым ён падкрэсьліў:

(Шарэцкі:) «Згодна з Канстытуцыяй, прэзыдэнт абавязаны пакінуць сваю пасаду і перадаць яе старшыні Вярхоўнага Савету. Я ня ведаю — што будзе рабіць прэзыдэнт, але я мяркую, што дэпутаты Вярхоўнага Савету зьвернуцца да яго з вось такой прапановай, што ён павінен выканаць патрабаваньні Канстытуцыі. Калі я кажу пра тое, што старшыня павінен узяць уладу, дык Вы ж ведаеце, што гэта адносна. Ён павінен узяць уладу часова для таго, каб прызначыць выбары новага прэзыдэнта».

(Тарас:) У сувязі з гэтым узьнікае пытаньне адносна тых выбараў, якія прызначыў Вярхоўны Савет на сёлетнюю вясну — ці павінны адбыцца новыя выбары?

(Шарэцкі:) «Вярхоўны Савет быў абавязаны прызначыць гэтыя выбары, таму што гэтага зноў-такі патрабавала Канстытуцыя, і сп. Лукашэнка, калі ён хоча далей быць прэзыдэнтам, быў таксама абавязаны пайсьці на гэтыя выбары. Калі ён не пайшоў — ну, гэта ягоная справа. Выбары, як Вы ведаеце, адбыліся, хоць яны й не прынесьлі станоўчых вынікаў. Але выбары паказалі, што сп. Лукашэнка зьяўляецца сёньня ўжо ня тым прэзыдэнтам, якога падтрымоўвае народ. Пасьля 20-га страчвае пасаду ня толькі кіраўнік дзяржавы, але і ўсе чыноўнікі, якіх ён прызначае. Па-першае — гэта ўвесь урад. І таму мы зьвернемся — буду прапанаваць дэпутатам Вярхоўнага Савету — ня толькі да прэзыдэнта, але і да ўраду».

(Тарас:) Калі рэальна глядзець на рэчы, то фактычна ўлада застанецца ў тых, у каго яна цяпер. Як трэба паводзіць сябе грамадзянам і дэпутатам у такой сытуацыі?

(Шарэцкі:) «Па-першае, хай тыя, хто ня будзе аддаваць улады, і бяруць на сябе ўсю адказнасьць пасьля 20 ліпеня. Рэч у тым, што гэтая сытуацыя прывядзе да таго становішча, калі грамадзяне Рэспублікі Беларусь павінны не падпарадкоўвацца ўсім тым чыноўнікам, якія будуць заставацца і якіх у свой час прызначыў прэзыдэнт. А як на самой справе будзе — гэта будзе шмат ад чаго залежаць. Па-першае, ад самога народу — яму належыць улада, а ніякім не прэзыдэнтам, Вярхоўным Саветам. Канешне, у нейкай ступені гэта будзе залежаць і ад таго, як павядзе сябе Расея, якая працягвае гуляць у нейкія «саюзы» з прэзыдэнтам, які празь месяц ужо будзе нелегітымны. Будзе залежаць гэта і ад таго, як павядуць сябе міжнародныя арганізацыі — АБСЭ, Рада Эўропы — ну і кожная дзяржава, у першую чаргу нашыя суседзі, а таксама такія моцныя ў сьвеце дзяржавы, як Злучаныя Штаты Амэрыкі, Нямеччына, Францыя».

На заканчэньне гутаркі Сямён Шарэцкі акцэнтаваў увагу на наступным:

(Шарэцкі:) «Ідуць размовы, што рыхтуецца нейкі там урад і так далей. Я хацеў бы сказаць так: да 20 ліпеня ніякага ўраду — іншага, апроч таго, які сёньня ёсьць — не павінна быць, таму што ніякі ворган — ну і я асабіста адказваю за Вярхоўны Савет — ня мае права і ня будзе разглядаць гэтыя пытаньні».

Варта дадаць, што рашэньні пра якія гаварыў старшыня Вярхоўнага Савету, мяркуецца прыняць падчас сэсіі, заплянаванай на гэтую сераду.