Галасы стагодзьдзя - Мінулы век у памяці сучасьнікаў

У дзяцінстве я быў сьведкам дастаткова рэдкага здарэньня – літаральна на маіх вачах пачаў разбурацца і, урэшце, зь вялізным грукатам абрынуўся ў ледзяную ваду мост.

Гэта быў доўгі, дараўляны, з высокімі фермамі мост над Гарыньню ў Давыд-Гарадку. Ягоныя палі былі падмытыя бурлівымі веснавымі хвалямі, і мост спачатку асеў, умомант напоўніўшы ўсё навакольле характэрным трэскам дашчанага насьцілу і шырокіх смаловых парэнчаў. Мост выгнуўся ў дугу да самай вады, і па гэтай небясьпечнай дузе яшчэ пасьпела праскочыць некалькі калгасных машын. І што цікава – з кузава апошняй машыны раптам выляцеў белы певень і застаўся на адной з парэнчаў. Як на дзіцячыя вочы, то відовішча было проста незвычайнае. Шал нястрымнай вады, скрыгат крыгаў, спалоханыя жаночыя галасы, тужлівы рык свойскай жывёлы – усё гэта ўтварала немілагучна нязвыклую прастору.

Пры берагах засталіся вострыя астраўцы зламаных паляў, а мост-, які ўжо ня быў мостам, разам з няшчасным белым пеўнем паплыў уніз па Гарыні.

З убачанага, пачутага і адчутага дзіцячая душа, вядома ж, тады не магла нарадзіць абагульненьне. Абагульненьне прыйшло ў нашыя дні. Вобраз моста, які на вачах разбураецца, заўсёды ўзьнікае ў душы, калі я думаю пра нашую культуру, сёньняшнюю дзяржаўнасьць. Беларусь называюць мостам, які злучае Захад з Усходам. І гэта так. І праўда тое, што мост – адзін з нашых знакавых нацыянальных вобразаў. У Івана Шамякіна ёсьць аповесьць “Мост”, але найбольш мы запомнілі аповесьць Васіля Быкава “Круглянскі мост”. З мастамі, якія разбураюцца ці якія разбураюць, здаецца, гіне ўсё жывое.

Аднак жа здараюцца дзівосы. Назаўтра на кручы, на якую веснавое разводзьдзе ўзьбіла рэшту давыд-гарадоцкага моста, усё на той жа парэнчы я ўбачыў жывога белага пеўня.

Леанід Дранько-Майсюк, Менск