Сёньня амэрыканцы выбіраюць паміж двума кандыдатамі ў прэзыдэнты, якія прапануюць даволі розныя праграмы для вырашэньня праблемаў краіны — прынамсі, унутраных праблемаў.
У замежных справах і пытаньнях нацыянальнай бясьпекі рознагалосьсе паміж прэзыдэнтам Баракам Абамам, кандыдатам ад Дэмакратычнай партыі, і яго рэспубліканскім супернікам Мітам Ромні, наогул менш яснае. Гэдэр Мар, вашынгтонская карэспандэнтка нашага радыё, супастаўляе погляды Абама і Ромні на вырашэньне некаторых пытаньняў унутранай і замежнай палітыкі ЗША.
Барак Абама кажа, што ён скароціць падаткі для амэрыканцаў зь сярэднімі прыбыткамі і павысіць іх для самых багатых. Ён хоча, каб людзі, якія зарабляюць больш за 250 тысяч даляраў на год, плацілі падатак 30%, а мільянэры і мільярдэры — 40%.
Міт Ромні, наадварот, лічыць, што эканоміку запусьціць у рух зьніжэньне падаткаў для ўсіх амэрыканцаў, у тым ліку і для вельмі багатых. У Ромні стаўка падатку для багатых амэрыканцаў мела б панізіцца з 35% да 28%. Ромні кажа, што ён кампэнсуе падзеньне бюджэтных даходаў скарачэньнем выдаткаў і памераў ўраду.
Узровень беспрацоўя ў ЗША вышэйшы за 8%. Абодва кандыдаты кажуць, што ведаюць, як яго панізіць. Абама мае намер выдаткоўваць бюджэтныя грошы на стымуляваньне такіх праектаў як пабудова дарог і мастоў ды на стварэньне новых месцаў працы для настаўнікаў і паліцыянтаў. Ён таксама прапануе падатковыя стымулы для кампаніяў-вытворцаў ды палёгкі для тых, хто пачынае свой бізнэс.
Ромні хоча зрабіць рухавіком стварэньня працоўных месцаў прыватны сэктар, а не дзяржаўны. Ён прапануе скасаваць некаторыя правілы бясьпекі працы, якія, паводле яго, замінаюць разьвіцьцю прапдрымальніцтва. Ромні таксама прапануе ўвесьці абмежаваньні на дзейнасьць прафсаюзаў, якія, паводле ягоных словаў, «павышаюць кошты вытворчасьці, наносяць шкоду канкурэнтаздольнасьці і тармозяць інавацыі».
Абодва кандыдаты прапануюць паменшыць залежнасьць ЗША ад замежнай нафты. Але па-рознаму.
Абама кажа, што ён будзе інвэставаць у «любую крыніцу энэргіі амэрыканскай вытворчасьці». Гэта азначае як разьвіцьцё ветравой і сонечнай энэргіі, так і працяг здабываньня нафты і газу ў ЗША. Абама таксама настойвае на больш высокай паліўнай эфэктыўнасьці аўтамабіляў і хоча пашыраць выкарыстаньне ядзернай энэргіі ў ЗША.
Ромні зьяўляецца актыўным прыхільнікам здабываньня вугалю, нафты і газу ў ЗША. Ён плянуе пашырыць здабываньне газу ў месцах, якія выклікаюць засьцярогі арганізацый аховы натуральнага асяродзьдзя.
Абама абараняе законнае права жанчын на аборт. Ён таксама зьяўляецца першым прэзыдэнтам ЗША, які выказаў сваю падтрымку аднаполых шлюбаў, хоць і дадаў, што хоча, каб штаты вырашалі індывідуальна, ці трэба легалізаваць такія шлюбы. Ромні выступае супраць легальных абортаў, за выняткам выпадкаў згвалтаваньня і кровазьмяшэньня. Ён хоча ўвесьці ў Канстытуцыю ЗША папраўку аб забароне аднаполых шлюбаў.
Абама плянуе вывесьці з Аўганістану да канца 2014 году 80 тысяч амэрыканскіх вайскоўцаў, якія там застаюцца. Ён падпісаў пагадненьне аб стратэгічным партнэрстве з Кабулам пасьля 2014 году.
Ромні раскрытыкаваў Абаму за абвяшчэньне вываду войскаў з Аўганістану так пасьпешліва, але не зрабіў ніякай сваёй прапановы ў гэтай справе.
Абодва кандыдаты кажуць, што нельга дапусьціць, каб Іран стварыў сваю ядзерную зброю, і абодва лічаць, што Ізраіль мае права на самаабарону. Як і Абама, Ромні кажа, што ён спачатку выкарыстае санкцыі супраць Ірану, а калі яны ня спыняць распрацоўкі ядзернай зброі, ён не выключае магчымасьці ваенных дзеяньняў супраць Ірану. Некаторыя аналітыкі кажуць аднак, што падыход Ромні да Ірану значна больш жорсткі, чым у Абамы.
Расея — адно з двух пытаньняў зьнешняй палітыкі (другім зьяўляецца Кітай), дзе адрозьненьні паміж Ромні і Абамам больш ясныя.
Ромні кажа, што ён будзе супрацьстаяць Кітаю і яго «маніпуляцыі» з валютай зь першага дня свайго прэзыдэнцтва. І Ромні запомніўся выказваньнем, што Расея — «геапалітычны вораг нумар адзін» для ЗША.
Ромні таксама сказаў, што ён «перазагрузіць» Абамаву «перазагрузку» ў адносінах з Расеяй.
Ромні бачыць Расею як канкурэнта — ён, напрыклад, выступае супраць яе ўваходу ў Сусьветную гандлёвую арганізацыю — і як патэнцыйную пагрозу бясьпецы.
Ромні заявіў, што ён ўзмоцніць вайсковыя, гандлёвыя і эканамічныя сувязі зь Сярэдняй Азіяй, каб стрымаць уплыў Масквы. У кастрычніку летась ён таксама заявіў, што ў выпадку абраньня прэзыдэнтам, ён пачне адыход ад палітыкі скарачэньняў супрацьракетнай абароны ЗША, якую праводзіў Абама, ды дасьць першынство поўнаму разгортваньню нацыянальнай сыстэмы супрацьракетнай абароны.
Аднаўленьне эканомікі
Барак Абама кажа, што ён скароціць падаткі для амэрыканцаў зь сярэднімі прыбыткамі і павысіць іх для самых багатых. Ён хоча, каб людзі, якія зарабляюць больш за 250 тысяч даляраў на год, плацілі падатак 30%, а мільянэры і мільярдэры — 40%.
Міт Ромні, наадварот, лічыць, што эканоміку запусьціць у рух зьніжэньне падаткаў для ўсіх амэрыканцаў, у тым ліку і для вельмі багатых. У Ромні стаўка падатку для багатых амэрыканцаў мела б панізіцца з 35% да 28%. Ромні кажа, што ён кампэнсуе падзеньне бюджэтных даходаў скарачэньнем выдаткаў і памераў ўраду.
Стварэньне працоўных месцаў
Узровень беспрацоўя ў ЗША вышэйшы за 8%. Абодва кандыдаты кажуць, што ведаюць, як яго панізіць. Абама мае намер выдаткоўваць бюджэтныя грошы на стымуляваньне такіх праектаў як пабудова дарог і мастоў ды на стварэньне новых месцаў працы для настаўнікаў і паліцыянтаў. Ён таксама прапануе падатковыя стымулы для кампаніяў-вытворцаў ды палёгкі для тых, хто пачынае свой бізнэс.
Ромні хоча зрабіць рухавіком стварэньня працоўных месцаў прыватны сэктар, а не дзяржаўны. Ён прапануе скасаваць некаторыя правілы бясьпекі працы, якія, паводле яго, замінаюць разьвіцьцю прапдрымальніцтва. Ромні таксама прапануе ўвесьці абмежаваньні на дзейнасьць прафсаюзаў, якія, паводле ягоных словаў, «павышаюць кошты вытворчасьці, наносяць шкоду канкурэнтаздольнасьці і тармозяць інавацыі».
Энэрганосьбіты
Абодва кандыдаты прапануюць паменшыць залежнасьць ЗША ад замежнай нафты. Але па-рознаму.
Абама кажа, што ён будзе інвэставаць у «любую крыніцу энэргіі амэрыканскай вытворчасьці». Гэта азначае як разьвіцьцё ветравой і сонечнай энэргіі, так і працяг здабываньня нафты і газу ў ЗША. Абама таксама настойвае на больш высокай паліўнай эфэктыўнасьці аўтамабіляў і хоча пашыраць выкарыстаньне ядзернай энэргіі ў ЗША.
Ромні зьяўляецца актыўным прыхільнікам здабываньня вугалю, нафты і газу ў ЗША. Ён плянуе пашырыць здабываньне газу ў месцах, якія выклікаюць засьцярогі арганізацый аховы натуральнага асяродзьдзя.
Геі і аборты
Абама абараняе законнае права жанчын на аборт. Ён таксама зьяўляецца першым прэзыдэнтам ЗША, які выказаў сваю падтрымку аднаполых шлюбаў, хоць і дадаў, што хоча, каб штаты вырашалі індывідуальна, ці трэба легалізаваць такія шлюбы. Ромні выступае супраць легальных абортаў, за выняткам выпадкаў згвалтаваньня і кровазьмяшэньня. Ён хоча ўвесьці ў Канстытуцыю ЗША папраўку аб забароне аднаполых шлюбаў.
Аўганістан
Абама плянуе вывесьці з Аўганістану да канца 2014 году 80 тысяч амэрыканскіх вайскоўцаў, якія там застаюцца. Ён падпісаў пагадненьне аб стратэгічным партнэрстве з Кабулам пасьля 2014 году.
Ромні раскрытыкаваў Абаму за абвяшчэньне вываду войскаў з Аўганістану так пасьпешліва, але не зрабіў ніякай сваёй прапановы ў гэтай справе.
Іран
Абодва кандыдаты кажуць, што нельга дапусьціць, каб Іран стварыў сваю ядзерную зброю, і абодва лічаць, што Ізраіль мае права на самаабарону. Як і Абама, Ромні кажа, што ён спачатку выкарыстае санкцыі супраць Ірану, а калі яны ня спыняць распрацоўкі ядзернай зброі, ён не выключае магчымасьці ваенных дзеяньняў супраць Ірану. Некаторыя аналітыкі кажуць аднак, што падыход Ромні да Ірану значна больш жорсткі, чым у Абамы.
Расея і супрацьракетная абарона
Расея — адно з двух пытаньняў зьнешняй палітыкі (другім зьяўляецца Кітай), дзе адрозьненьні паміж Ромні і Абамам больш ясныя.
Ромні кажа, што ён будзе супрацьстаяць Кітаю і яго «маніпуляцыі» з валютай зь першага дня свайго прэзыдэнцтва. І Ромні запомніўся выказваньнем, што Расея — «геапалітычны вораг нумар адзін» для ЗША.
Ромні таксама сказаў, што ён «перазагрузіць» Абамаву «перазагрузку» ў адносінах з Расеяй.
Ромні бачыць Расею як канкурэнта — ён, напрыклад, выступае супраць яе ўваходу ў Сусьветную гандлёвую арганізацыю — і як патэнцыйную пагрозу бясьпецы.
Ромні заявіў, што ён ўзмоцніць вайсковыя, гандлёвыя і эканамічныя сувязі зь Сярэдняй Азіяй, каб стрымаць уплыў Масквы. У кастрычніку летась ён таксама заявіў, што ў выпадку абраньня прэзыдэнтам, ён пачне адыход ад палітыкі скарачэньняў супрацьракетнай абароны ЗША, якую праводзіў Абама, ды дасьць першынство поўнаму разгортваньню нацыянальнай сыстэмы супрацьракетнай абароны.