Беларусь не гатовая далучыцца да Эўрапейскай прасторы вышэйшай адукацыі, гэтак званага Балёнскага працэсу. Да такой высновы прыйшла працоўная група на сваім паседжаньні ў Капэнгагене. У Беларусі няма патрэбнай ступені акадэмічных свабодаў, інстытуцыянальнай аўтаноміі і самакіраваньня ў сыстэме вышэйшай адукацыі, гаворыцца ў паведамленьні Міністэрства навукі, інавацыяў і вышэйшай адукацыі Даніі. У чым беларуская сыстэма адукацыі не адпавядае эўрапейскім стандартам? Каго выхоўваюць сёньняшнія беларускія ўнівэрсытэты? На гэтыя пытаньні адказвае кіраўнік Беларускага гуманітарнага ліцэю Ўладзімер Колас.
Цыганкоў: «Што канкрэтна гэтае рашэньне нясе беларускай сыстэме адукацыі? Якія перашкоды гэта стварае, напрыклад, у справе міжнароднага абмену?»
Колас: «Беларуская сыстэма адукацыі цалкам несумяшчальная, ня мае нічога агульнага з прынцыпамі Балёнскага працэсу. Гэта акадэмічная самастойнасьць, гэта выбарнасьць кіраўніцтва ўнівэрсытэтаў, свабоды студэнтаў і іхні ўдзел у самакіраваньні. Нічога гэтага няма ў беларускай сыстэме адукацыі.
І найперш гэта пазбаўляе новае пакаленьне беларусаў магчымасьці інтэгравацца ва ўсясьветную цывілізаваную супольнасьць. Такое права адымаюць у нашых дзяцей, і гэта самае жахлівае».
Цыганкоў: «Ці магчыма гэта зьмяніць нейкімі касмэтычнымі крокамі, або тут патрэбныя кардынальныя перамены, фактычна — палітычныя рэформы?»
Колас: «Натуральна. Калі прызначэньне рэктара ўнівэрсытэту ажыцьцяўляецца кіраўніцтвам краіны, калі рэктар прыходзіць у студэнцкія інтэрнаты і выганяе студэнтаў на датэрміновае галасаваньне — гэта ні ў якія вароты ня лезе. Гэта несумяшчальна ня толькі з Балёнскім працэсам, але і проста з цывілізаванымі нормамі існаваньня».
Цыганкоў: «У Беларусі ўвесь час павялічваецца колькасьць студэнтаў, і гэта прадмет гонару для афіцыйнай прапаганды. Але ці ёсьць тут толькі станоўчы бок? Як мне здаецца, якасьць і прэстыж вышэйшай адукацыі істотна зьменшыліся».
Колас: «Вядома, павялічэньне колькасьці не азначае росту якасьці. Тут шмат праблемаў — і аплата выкладчыцкай працы, і ўмовы працы, што вымушае іх шукаць нармальныя ўмовы за межамі краіны альбо ў іншых сфэрах дзейнасьці, у тым ліку на Ждановіцкім рынку.
Але перадусім тут палітычная праблема. Праблема — гэта тая замова, якую атрымлівае сыстэма адукацыі ад уладаў. Гэта — выхаваньне не клясных спэцыялістаў, а пакорлівых, апатычных жыхароў краіны. Не грамадзян, а менавіта жыхароў».
Колас: «Беларуская сыстэма адукацыі цалкам несумяшчальная, ня мае нічога агульнага з прынцыпамі Балёнскага працэсу. Гэта акадэмічная самастойнасьць, гэта выбарнасьць кіраўніцтва ўнівэрсытэтаў, свабоды студэнтаў і іхні ўдзел у самакіраваньні. Нічога гэтага няма ў беларускай сыстэме адукацыі.
І найперш гэта пазбаўляе новае пакаленьне беларусаў магчымасьці інтэгравацца ва ўсясьветную цывілізаваную супольнасьць. Такое права адымаюць у нашых дзяцей, і гэта самае жахлівае».
Цыганкоў: «Ці магчыма гэта зьмяніць нейкімі касмэтычнымі крокамі, або тут патрэбныя кардынальныя перамены, фактычна — палітычныя рэформы?»
Колас: «Натуральна. Калі прызначэньне рэктара ўнівэрсытэту ажыцьцяўляецца кіраўніцтвам краіны, калі рэктар прыходзіць у студэнцкія інтэрнаты і выганяе студэнтаў на датэрміновае галасаваньне — гэта ні ў якія вароты ня лезе. Гэта несумяшчальна ня толькі з Балёнскім працэсам, але і проста з цывілізаванымі нормамі існаваньня».
Цыганкоў: «У Беларусі ўвесь час павялічваецца колькасьць студэнтаў, і гэта прадмет гонару для афіцыйнай прапаганды. Але ці ёсьць тут толькі станоўчы бок? Як мне здаецца, якасьць і прэстыж вышэйшай адукацыі істотна зьменшыліся».
Колас: «Вядома, павялічэньне колькасьці не азначае росту якасьці. Тут шмат праблемаў — і аплата выкладчыцкай працы, і ўмовы працы, што вымушае іх шукаць нармальныя ўмовы за межамі краіны альбо ў іншых сфэрах дзейнасьці, у тым ліку на Ждановіцкім рынку.
Але перадусім тут палітычная праблема. Праблема — гэта тая замова, якую атрымлівае сыстэма адукацыі ад уладаў. Гэта — выхаваньне не клясных спэцыялістаў, а пакорлівых, апатычных жыхароў краіны. Не грамадзян, а менавіта жыхароў».