Альбэрта Фухіморы, які два тэрміны быў прэзыдэнтам Пэру (1990-2000), 30 верасьня можа атрымаць восем з паловай гадоў турмы паводле абвінавачаньня ў карупцыі і падслухоўваньні палітычных апанэнтаў, журналістаў і бізнэсоўцаў. Ён прызнаўся ў гэтым.
Атрымаў ужо 40 гадоў
Фухіморы, якому цяпер 71 год, ужо адседжвае сукупнае пакараньне амаль 40 гадамі турмы, якое ён атрымаў у трох іншых працэсах.
У сьнежні 2007 яго прысудзілі да шасьці гадоў турмы за злоўжываньне ўладай на прэзыдэнцкай пасадзе. У красавіку 2009 ён атрымаў 25 гадоў зьняволеньня за датычнасьць да дзейнасьці эскадрону сьмерці, які забіў 15 чалавек і займаўся выкраданьнем людзей. У ліпені 2009 яму дадалі сем з паловай гадоў за прысваеньне грошай незаконным шляхам, калі ён прызнаўся, што заплаціў шэфу спэцыяльных службаў 15 мільёнаў даляраў.
Палітычная кар’ера Фухіморы сапраўды незвычайная. І яна, для чалавека абазнанага зь беларускай палітычнай сытуацыяй, выклікае шмат, так бы мовіць, непазьбежных і натуральных асацыяцый.
Фухіморы нарадзіўся ў 1938 годзе (паводле афіцыйнай вэрсіі — у Ліме; паводле аднае пэруанскае газэты — насамрэч у Японіі, а потым зьмяніў свой акт нараджэньня, каб магчы балятавацца на прэзыдэнцкую пасаду ў Пэру). Ягоныя бацькі былі японскімі эмігрантамі, якія перабраліся ў Пэру ў 1934 годзе. Фухіморы закончыў у Ліме сельскагаспадарчы ўнівэрсытэт, атрымаўшы дыплём агранома.
Перамог сусьветна вядомага пісьменьніка...
У 1990 годзе Фухіморы, на вялікі зьдзіў цэлага сьвету, быў выбраны прэзыдэнтам Пэру, перамогшы на выбарах на абы-каго, а сусьветна вядомага пісьменьніка Мырыё Варгаса Льёсу, якога ўжо колькі гадоў лічаць адным з наймацнейшых кандыдатаў на атрыманьне Нобэлеўскай прэміі. Фухіморы на тых выбарах пазыцыянаваў сябе як абаронцу найбяднейшых пластоў насельніцтва ды страшыў народ лібэральнай эканамічнай праграмай Льёсы і сувязямі пісьменьніка са стаўленікамі папярэдняга прэзыдэнта, якога людзі моцна неўзьлюбілі.
Прыйшоўшы да ўлады, Фухіморы прыняў такія лібэральныя эканамічныя захады, якія Льёсу нават у самых сьмелых снах ня сьніліся (ня кажучы пра сны народу). Але Фухіморы ўдалося вярнуць эканамічную стабільнасьць у краіне, якая раней пакутавала ад гіпэрінфляцыі.
Падчас свайго першага тэрміну Фухіморы правёў, так бы мовіць, захоп улады ў самога сябе — пры дапамозе арміі ён разагнаў парлямэнт, прыпыніў дзеяньне канстытуцыі і зрабіў чыстку сярод судзьдзяў. Усё гэта адбылося пры вялікай народнай падтрымцы. Народ ухваліў гэты пераварот і новую канстытуцыю на рэфэрэндуме. У 1995 годзе Фухіморы, на хвалі народнай любові, быў перавыбраны прэзыдэнтам. Тады да голасу дайшлі яшчэ мацнейшыя аўтарытарныя тэндэнцыі ў ягоным кіраваньні.
Дэпутаты ў кішэнным парлямэнце ўхвалілі закон аб „дадатковай інтэрпрэтацыі” канстытуцыі, паводле якой Фухіморы можна было балятавацца трэці раз. У 2000 годзе яго нават пераабралі на трэці тэрмін, але тады народ пачаў ужо пратэставаць, асабліва пасьля таго, як пачалі выходзіць на дзённае сьвятло розныя карупцыйныя і палітычныя скандалы, у якіх адну з галоўных роляў іграў „пэруанскі Шэйман” — шэф нацыянальнай выведкі Ўладзімера Мантэсінас.
...але апёкся на хабарах і эскадроне сьмерці
У лістападзе 2000 Фухіморы выехаў на міжнародную канфэрэнцыю і з-за мяжы падаў у адстаўку. Пяць наступных гадоў ён жыў у Японіі, якая адмаўлялася выдаць яго пэруанскім уладам.
Абвінавачаньні ў датычнасьці да забойства людзей прэзыдэнцкім эскадронам сьмерці зьявіліся ў сувязі са змаганьнем ураду з тэрарыстычнымі групоўкамі „Сьвятлісты шлях” і „Тупак Амару”, якія кантралявалі і тэрарызавалі ня менш за чацьвертую частку краіны. Каб разьбіць гэтыя групоўкі, Фухіморы прыняў вельмі жорсткія захады, уключна зь ліквідацыяй падазроных без суду. Ацэнка гэтай дзейнасьці Фухіморы дзеліць пэруанскае грамадзтва — адны хваляць яго за зьнішчэньне тэрарыстаў, іншыя даводзяць, што разам з тэрарыстамі прэзыдэнцкі эскадрон сьмерці зьнішчыў шмат нявінных людзей.
У 2005 годзе, Фухіморы, супраць якога ў Пэру пракуроры адкрылі некалькі крымінальных справаў па фактах карупцыі і парушэньня правоў чалавека, быў затрыманы ў Чылі. Пэру папрасіла ягонай экстрадыцыі, якая, пасьля працяглай судовай працэдуры, наступіла ў верасьні 2007.
Зь цягам часу пэруанцы самі вырашаць, як ім ставіцца да дзесяцігодзьдзя прэзыдэнцтва Альбэрта Фухіморы. Але трэба прызнаць адну несумненную гістарычную заслугу для гэтага народу. Казус Фухіморы — першы ў сусьветнай гісторыі выпадак, калі дэмакратычна выбраны галава дзяржавы быў асуджаны ва ўласнай краіне за парушэньні правоў чалавека.