“Правы інваліда для Беларусі ня менш важныя за вызваленьне палітвязьняў”. Так лічыць дэпутат Бундэстагу ад фракцыі левых, сябра парлямэнцкай групы “Беларусь” і каардынатар у пытаньнях правоў інвалідаў і турызму нямецкі палітык Ілія Зайфэрт.
Сёлета Ілія Зайфэрт ўпершыню пабываў у Менску. Як інвалід-вазочнік ён ня змог паўнавартасна азнаёміцца з мэмарыяльным комлексам Хатынь, меў шмат іншых бытавых праблемаў, у тым ліку, у часе пасяленьня ў гатэлі, прагулак па горадзе, наведаньня месцаў грамадзкага харчаваньня ды прыбіральняў.
Наша сустрэча адбываецца ў Бэрліне, у дэпутацкім бюро Іліі Зайфэрта ў Бундэстагу. Вядомы левы палітык, чыя фракцыя прызнала апошнія прэзыдэнцкія і парлямэнцкія выбары ў Беларусі, справядлівымі і дэмакратычнымі, лічыць сябе недастаткова кампэтэнтным у пытаньнях вонкавай палітыкі. Аднак ён гатовы падзяліцца сваімі галоўнымі ўражаньнямі ад таго, што ўбачыў у Беларусі. Сёлета ён ўпершыню пабываў ў гэтай краіне, прычым тройчы. Апошні раз напачатку лістапада, калі ў сталіцы Беларусі адбывалася сумесная нямецка-беларуская імпрэза “Менскі форум”.
Менавіта ў часе форуму было ўзьнятае і ўхваленае пытаньне адносна рэканструкцыі мэмарыяльнага комплексу Хатынь з тым, каб знаёміцца зь ім маглі ня толькі здаровыя наведнікі, аднак і людзі з абмежаванымі фізычнымі магчымасьцямі.
Ілія Зайфэрт вельмі шкадуе, што яму так і не ўдалося атрымаць паўнавартасныя ўражаньні ад помніку, які нямецкім турыстам гэтак жа важна наведваць, як і Асьвенцім, Арадур ды іншыя...
Тое, што Хатынь не прыстасаваная для такіх як ён наведнікаў Зайфэрту нават і не прыходзіла ў галаву.
калі пачаліся розныя лесьвічныя прыступкі, пра знаёмства з ўражлівым помнікам Хатынь прыйшлося забыць
Сярод удзельнікаў эксурсіі было нямала беларусаў. Абурэньне сытуацыяй паступова пераўтварылася ў генэрацыю ідэяў. У выніку мы пачалі абмяркоўваць пытаньне як зрабіць Хатынь, даступнай для турыстаў – інвалідаў. Па сутнасьці, гэта магло б стаць пачаткам да кардынальна іншага стаўленьня да інвалідаў у беларускім грамадзстве. Цяперашнюю сытуацыю з інвалідамі ў Беларусі я ацэньваю як складаную».
Цяперашнюю сытуацыю з інвалідамі ў Беларусі я ацэньваю як складаную
Зайфэрт: Я быў тройчы ў Менску і ў часе сустрэчаў на самых розных узроўнях я заўсёды казаў пра тое, што людзі з абмежаванымі магчымасьцямі павінны адчуваць сябе свабоднымі людзьмі ў грамадзтве. Я імкнуся супрацоўнічаць і зь беларускімі незалежнымі грамадзкімі арганізацыямі, і зь дзяржаўным саюзам інвалідаў, і таксама ўсталяваць кантакты на парлямэнцкім узроўні. Я заўсёды падкрэсьліваю, што выступаю за правы чалавека-інваліда, якія адлюстраваныя ў дэклярацыі правоў чалавека ААН. З майго гледзішча, выкананьне гэтых правоў ня менш важнае за вызваленьне палітвязьняў.
“Якія моманты вас найбольш насьцярожваюць?” –пытаюся ў майго суразмоўцы
Зайфэрт: “Паводле мах меркаваньняў, гэтыя людзі не адыгрываюць у беларускім палітычным і грамадзкім жыцьці аніякай ролі. Інвалідаў –вазочнікаў няма ані ў парлямэнце, ані ва ўрадзе.
інвалідаў –вазочнікаў няма ані ў парлямэнце, ані ва ўрадзе
выглядае экстрымальнай тут такая тэма – дарэчы, вельмі нармальная і жыцьцёвая – права інвалідаў на сэкс. Для многіх гэта гучыць як абсурд
Зайфэрт: “Пакуль усё няпроста.Стварэньне адмысловых дарожак для інвалідаў–вазочнікаў пэўным чынам можа адбіцца на канцэпцыі мэмарыялу. Для гэтага патрэбная дакумэнтальная згода аўтара праекту – архітэктара Леаніда Левіна. Мне давялося пазнаёміцца зь ім гэтым летам пасьля беспасьпяховай паездкі ў Хатынь. Ён сказаў: «О, цягам 40 гадоў мне ніхто нічога падобнага не гаварыў». Ён пазытыўна ўспрыняў ідэю нашага праекту, і мы дамовіліся пра сустрэчу ў лістападзе. Аднак ў часе нашай апошняй паездкі Левін хварэў і ня змог сустрэцца з намі. Потым на Менскім форуме мы гутарылі з Уладзімерам Макеем, кіраўніком прэзыдэнцкай адміністрацыіі. Азнаёміўшыся з нашымі накідамі, ён сказаў, што для ажыцьцяўленьня патрэбная дакладная калькуляцыя і, безумоўна, дакумэнтальная згода аўтара праекту. Гэтага мы пакуль ня маем. З нашага гледзішча, фінансаваньне праекту і вырашэньне розных юрыдычных пытаньняў – гэта прэрагатыва беларускага боку.Мы ж у любыя час гатовыя даслаць сваіх спэцыялістаў. Адзначу як пазытыўны момант: у часе працы Менскага форуму было прынята рашэньне адносна падтрымкі гэтага праекту»