На гэтым тыдні, на які прыпадаюць дні нараджэньня і сьмерці Васіля Быкава (19 і 22 чэрвеня), Рыгор Барадулін як грамадзкі рэдактар даручыў журналістам “Свабоды” падрыхтаваць тэматычную перадачу “Быкаў і сьвет”. Яна выйдзе ў эфір у пятніцу ўвечары. А сам Рыгор Барадулін штораніцы расказвае, якім запомніўся яму Васіль Быкаў. Сёньня – пра быкаўскую інтэлігентнасьць.
“Быкаўская далікатнасьць – асаблівая: яна інтэлігентная. Інтэлігентнасьць Быкава ня вонкавая, не завучаная. Ён інтэлігентны душой. І яна зноў жа своеасаблівая, бо – выкрышталізаваная пакаленьнямі, крывіцкая.
За жыцьцё Быкаў не павысіў ні на кога голасу. Гэтаксама ён ніколі ня кідаўся ў балаганную роспач. Заўсёды падаваўся спакойным, але ў душы ягонай кіпеў вулькан неспакою.
Яшчэ адна адметнасьць – дужа любіў людзей. Памятаю ягоны выраз – “беларускае людзтва”... Васіль жыў любоўю да Беларусі, усяго беларускага.
І верыў: ня крыкам, а толькі думкай, толькі працай думкі душы мы адновім Беларусь. Вернем яе, мову нашую.
У ім адначасова была інтэлігентнасьць сельскага настаўніка і выкшталцонага эўрапейца.
Яго натуральная культура – глыбінная. Ён увабраў у сябе ўвесь сусьвет. І – меў свой сусьвет. Які пакуль яшчэ недаацэнены і неспазнаны. Таму яшчэ доўга будуць пісацца дасьледаваньні па Быкаву. І тут няма сакрэту – бо па ім, па Васілю, можна будзе зразумець таямніцу беларускай душы.
А яна асаблівая. Яна не паддаецца ціскам. Гвалту.
Васіль Быкаў быў узорам беларускага інтэлігента. Таго інтэлігента, якога так намагаліся зьнішчыць нашыя суседзі… І зьлева, і справа.
Лёс вучыцца ў крамяных зор
На долы не глядзець звысоку.
Лес вучыцца ў рахманых гор
Трымаць нябёсы й не згінацца.
Ня цёмна сонцаваму воку
У вочы сораму ўглядацца.
Сябе ўракаць нялёгка ўроку.
Толькі Бог Прароку
Дарадца”.
За жыцьцё Быкаў не павысіў ні на кога голасу. Гэтаксама ён ніколі ня кідаўся ў балаганную роспач. Заўсёды падаваўся спакойным, але ў душы ягонай кіпеў вулькан неспакою.
Яшчэ адна адметнасьць – дужа любіў людзей. Памятаю ягоны выраз – “беларускае людзтва”... Васіль жыў любоўю да Беларусі, усяго беларускага.
І верыў: ня крыкам, а толькі думкай, толькі працай думкі душы мы адновім Беларусь. Вернем яе, мову нашую.
У ім адначасова была інтэлігентнасьць сельскага настаўніка і выкшталцонага эўрапейца.
Яго натуральная культура – глыбінная. Ён увабраў у сябе ўвесь сусьвет. І – меў свой сусьвет. Які пакуль яшчэ недаацэнены і неспазнаны. Таму яшчэ доўга будуць пісацца дасьледаваньні па Быкаву. І тут няма сакрэту – бо па ім, па Васілю, можна будзе зразумець таямніцу беларускай душы.
А яна асаблівая. Яна не паддаецца ціскам. Гвалту.
Васіль Быкаў быў узорам беларускага інтэлігента. Таго інтэлігента, якога так намагаліся зьнішчыць нашыя суседзі… І зьлева, і справа.
Лёс вучыцца ў крамяных зор
На долы не глядзець звысоку.
Лес вучыцца ў рахманых гор
Трымаць нябёсы й не згінацца.
Ня цёмна сонцаваму воку
У вочы сораму ўглядацца.
Сябе ўракаць нялёгка ўроку.
Толькі Бог Прароку
Дарадца”.