Сёньня, у дзень нараджэньня Васіля Быкава, многія людзі прыходзяць на Ўсходнія могілкі, дзе пахаваны пісьменьнік.
На магіле Васіля Быкава — сьціплыя букецікі сініх валошак, якія любіў пісьменьнік, рамонкі, белыя і чырвоныя гвазьдзікі. З раніцы не было ніякіх арганізаваных мітынгаў, проста падыходзілі людзі з кветкамі і моўчкі стаялі каля магілы... Гутару зь людзьмі:
Дзядок: “Для мяне Быкаў — гэта Беларусь, гэта сумленьне, гэта праўда. Я маю яго творы, перачытваю “Доўгую дарогу дадому”, зьдзіўляюся, як ён змог выжыць”.
Спадар: “Для мяне гэта прыклад сапраўднага беларуса”.
Вэтэран: “З Васілём Быкавым як старыя салдаты мы часта размаўлялі і пра вайну, і пра пасьляваенны час. Я ведаю Быкава ня толькі па ягоных творах, я сябраваў зь ім. Для мяне дзень памяці Васіля — гэта ня проста дата, а памяць пра страчанага салдата, байца, добрага сябра. Дай Бог, каб памяць пра яго жыла ў сэрцах нашага народа, яго творы дапамагалі людзям асэнсаваць усе жахі вайны”.
Спадарыня: “Для мяне — гэта наш народ, гэта наша нацыя, гэта дух нашай нацыі. Кожная зь яго кніжак — гэта рысачка нашага характару беларускага. Дзень нараджэньня Быкава нельга забыць, таму я тут”.
Чаму ў Беларусі так і не ўшанаваная памяць Быкава? Чаму ні ў Менску, ні ў Горадні, ні на радзіме так і не зьявіліся вуліцы імя Васіля Быкава?
Спадар: “Уладзе не патрэбны такія людзі. Такія людзі, як Быкаў — уладзе перашкода. Таму пакуль гэтая ўлада ёсьць — усё так і застанецца”.
Юнак: “Баяцца — гэта адно. А па-другое, улады ў нас такіх маральных прынцыпаў, што, відаць ім сорамна, быўшы пры ўладзе, праяжджаць па той жа вуліцы Васіля Быкава”.
Спадар: “Сапраўды, улады не дасьпелі да таго, што для Беларусі, што ўвогуле да грамадзянскай супольнасьці эўрапейскай значыць постаць Быкава. Пэўна, ад таго, што яны не дасьпелі, ім няёмка і сорамна. Я ведаю факт, што ў Віцебску мясцовыя ўлады адмянілі чытаньні. Не дарасьлі нашы ўлады да ўсьведамленьня агульначалавечых каштоўнасьцяў такіх вялікіх постацяў, якім быў для нас усіх Васіль Быкаў”.
Спадарыня: “Улады ніколі не ўшаноўваюць тых, хто іх не ўслаўляе. Быкаў услаўляў свой народ, а ня ўлады. Таму, відаць, ён ім і недаспадобы. Але час расставіць усе кропкі над “і”. Тыя, хто зараз яго не шануе, яны адсыплюцца, адыдуць. А Быкаў — ён вечны. І прыйдзе час, і ён будзе ўшанаваны”.
Спадар: “Калі верыць такім аксакалам нашай літаратуры, як Ніл Сымонавіч Гілевіч, ён жа пісаў: “І дойдзем, дойдзем, дойдзем мы да Беларусі”. А разам зь ёй і да Быкава”.
Дзядок: “Для мяне Быкаў — гэта Беларусь, гэта сумленьне, гэта праўда. Я маю яго творы, перачытваю “Доўгую дарогу дадому”, зьдзіўляюся, як ён змог выжыць”.
Спадар: “Для мяне гэта прыклад сапраўднага беларуса”.
Вэтэран: “З Васілём Быкавым як старыя салдаты мы часта размаўлялі і пра вайну, і пра пасьляваенны час. Я ведаю Быкава ня толькі па ягоных творах, я сябраваў зь ім. Для мяне дзень памяці Васіля — гэта ня проста дата, а памяць пра страчанага салдата, байца, добрага сябра. Дай Бог, каб памяць пра яго жыла ў сэрцах нашага народа, яго творы дапамагалі людзям асэнсаваць усе жахі вайны”.
Спадарыня: “Для мяне — гэта наш народ, гэта наша нацыя, гэта дух нашай нацыі. Кожная зь яго кніжак — гэта рысачка нашага характару беларускага. Дзень нараджэньня Быкава нельга забыць, таму я тут”.
Чаму ў Беларусі так і не ўшанаваная памяць Быкава? Чаму ні ў Менску, ні ў Горадні, ні на радзіме так і не зьявіліся вуліцы імя Васіля Быкава?
Спадар: “Уладзе не патрэбны такія людзі. Такія людзі, як Быкаў — уладзе перашкода. Таму пакуль гэтая ўлада ёсьць — усё так і застанецца”.
Юнак: “Баяцца — гэта адно. А па-другое, улады ў нас такіх маральных прынцыпаў, што, відаць ім сорамна, быўшы пры ўладзе, праяжджаць па той жа вуліцы Васіля Быкава”.
Спадар: “Сапраўды, улады не дасьпелі да таго, што для Беларусі, што ўвогуле да грамадзянскай супольнасьці эўрапейскай значыць постаць Быкава. Пэўна, ад таго, што яны не дасьпелі, ім няёмка і сорамна. Я ведаю факт, што ў Віцебску мясцовыя ўлады адмянілі чытаньні. Не дарасьлі нашы ўлады да ўсьведамленьня агульначалавечых каштоўнасьцяў такіх вялікіх постацяў, якім быў для нас усіх Васіль Быкаў”.
Спадарыня: “Улады ніколі не ўшаноўваюць тых, хто іх не ўслаўляе. Быкаў услаўляў свой народ, а ня ўлады. Таму, відаць, ён ім і недаспадобы. Але час расставіць усе кропкі над “і”. Тыя, хто зараз яго не шануе, яны адсыплюцца, адыдуць. А Быкаў — ён вечны. І прыйдзе час, і ён будзе ўшанаваны”.
Спадар: “Калі верыць такім аксакалам нашай літаратуры, як Ніл Сымонавіч Гілевіч, ён жа пісаў: “І дойдзем, дойдзем, дойдзем мы да Беларусі”. А разам зь ёй і да Быкава”.